한국   대만   중국   일본 
Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny
Patriarchat Rumu?ski
Biserica Ortodox? Roman?
Ilustracja
Sobor ?wi?tych Konstantyna i Heleny w Bukareszcie
Pa?stwo

  Rumunia

Siedziba

Bukareszt

Data powołania

1872 ? autokefalia ogłoszona
1885 ? uznana

Wyznanie

prawosławne

Katedra

?wi?tych Konstantyna i Heleny w Bukareszcie

Patriarcha

Daniel I

Dane statystyczne  (2007)
Liczba wiernych
? odsetek wiernych


86%

Liczba kapłanow
? w tym  diecezjalnych


12 tys.

Liczba osob zakonnych

6805

Liczba diecezji

47

Liczba parafii

10 412

Liczba klasztorow

359

Poło?enie na mapie Bukaresztu
Poło?enie na mapie Rumunii
Ziemia44°25′28,7″N   26°05′52,4″E / 44,424639   26,097889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Sobor ?w. Paraskiewy, Spotkania Pa?skiego i ?w. Jerzego w Jassach
Monaster Humor

Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny ( rum. Biserica Ortodox? Roman? ), tak?e Patriarchat Rumu?ski ? autokefaliczny Ko?cioł prawosławny o randze patriarchatu. Na jego czele stoi patriarcha Daniel I , nosz?cy tytuł arcybiskupa Bukaresztu, metropolity ungro-wołoskiego, namiestnika Cezarei Kapadockiej i patriarchy całej Rumunii [1] . Ko?cioł posiada status autokefalicznego od 1878, za? od 1925 jest kierowany przez patriarchow. Chrze?cija?skie diecezje istniały na terenie wspołczesnej Rumunii ju? w pierwszych wiekach naszej ery.

Według danych z 1992 do Ko?cioła nale?ało 86% mieszka?cow Rumunii [2] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Korzenie [ edytuj | edytuj kod ]

Według tradycji pierwszymi misjonarzami chrze?cija?skimi na terytorium Rumunii byli apostoł Andrzej oraz uczniowie ?w. Pawła [3] . Wpływy chrze?cija?stwa na obszarze dzisiejszej Rumunii wzmocniły si? po aneksji Dacji do Cesarstwa Rzymskiego. Najprawdopodobniej mieszka?cy regionu przyj?li chrze?cija?stwo jeszcze przed wydaniem edyktu mediola?skiego [4] . W okresie prze?ladowa? Dioklecjana z powodu wyznawania wiary chrze?cija?skiej zgin?ło tam kilkaset osob uznanych nast?pnie za ?wi?tych m?czennikow. Reprezentanci diecezji w regionie uczestniczyli w siedmiu soborach powszechnych [5] . Pierwotne administratury ko?cielne zostały jednak zniszczone w czasie w?drowki ludow. W II połowie IX w., po misji Cyryla i Metodego , z udziałem duchownych bułgarskich , na terenie dzisiejszej Rumunii powstały eparchie Bułgarskiego Ko?cioła Prawosławnego [3] . W 1014, po podporz?dkowaniu Ko?cioła bułgarskiego Patriarchatowi Konstantynopolita?skiemu wskutek podbojow Bazylego Bułgarobojcy , obszar Rumunii obj?ła eparchia wołoska podległa Arcybiskupstwu Ochrydzkiemu [3] . Eparchia posiadała faktyczn? autonomi? organizacyjn?, co umo?liwiało szybki rozwoj ?ycia monastycznego i sztuki sakralnej [3] . W 1389 eparchia przyj?ła nazw? Metropolii Ugro-Wołoskiej i w tej postaci od 1396 podlegała Patriarchatowi Konstantynopola, w strukturach ktorego działała do upadku Bizancjum [3] . Co najmniej od 1386 istniała Metropolia Mołdawii [6] .

Pod panowaniem tureckim i austriackim [ edytuj | edytuj kod ]

Po opanowaniu Bałkanow , Wołoszczyzny i Mołdawii przez Imperium Osma?skie lokalne struktury prawosławne zachowały wzgl?dn? autonomi? ze wzgl?du na poło?enie na peryferiach pa?stwa tureckiego [3] . Władze tureckie podejmowały jednak proby islamizacji społecze?stwa, nie przynosz?ce spodziewanych efektow [7] .

Wskutek wojny turecko-austriackiej i podpisania w 1699 pokoju w Karłowicach Austria przej?ła Siedmiogrod , za? w 1718 tak?e Banat . Władze austriackie, prowadz?ce polityk? katolicyzacji kraju [8] , przeforsowały, przy udziale misji jezuickiej powstanie w Siedmiogrodzie Ko?cioła Rumu?skiego Zjednoczonego z Rzymem , za? metropolita Alba Iulia Atanazy (Anghel) przyj?ł w 1701 postanowienia unii ko?cielnej i został ponownie wy?wi?cony na biskupa katolickiego [9] . W latach 1761?1762 w Siedmiogrodzie administracyjnie zlikwidowano wszystkie klasztory prawosławne [9] . Niemniej w 1761 rz?d austriacki zgodził si? na ponown? organizacj? hierarchii prawosławnej w kraju [9] , za? w 1781 Jozef II ogłosił akt tolerancyjny [8] . Pocz?tkowo do obj?cia katedr biskupich zaproszono hierarchow narodowo?ci serbskiej i jurysdykcyjnie podporz?dkowano je metropolii karłowickiej (od 1848 ? patriarchatowi), jednak od 1810 wszyscy biskupi na ziemiach rumu?skich w granicach Austrii, a nast?pnie Austro-W?gier, byli Rumunami. Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny odegrał decyduj?c? rol? w rozwoju narodowej kultury rumu?skiej i budowy ?wiadomo?ci narodowej [9] . Biskup siedmiogrodzki Andrzej (?aguna) był jednym z przywodcow rumu?skiego ruchu narodowego w latach Wiosny Ludow i w kolejnych dekadach (do 1867) [10] . On te? został pierwszym zwierzchnikiem etnicznie rumu?skiej, niezale?nej od struktur serbskich, metropolii siedmiogrodzkiej erygowanej za zgod? cesarza w 1864 [10] .

W niepodległej Rumunii [ edytuj | edytuj kod ]

Po powstaniu Zjednoczonych Ksi?stw Mołdawii i Wołoszczyzny , a nast?pnie Rumunii, w 1872, Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny ogłosił autokefali?. W listopadzie 1878 patriarcha konstantynopolita?ski zgodził si? na powstanie autokefalicznej metropolii obejmuj?cej terytorium Rumunii. Po poszerzeniu jej ziem o Dobrud?? , a po I wojnie ?wiatowej tak?e Mołdawi?, Siedmiogrod i Bukowin? na obszarach tych rownie? powstały struktury Ko?cioła [11] . Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny odegrał znacz?c? rol? w scalaniu ziem, ktore weszły do Krolestwa Rumunii po 1918, a wcze?niej nale?ały do ro?nych organizmow pa?stwowych [12] .

Dwudziestolecie mi?dzywojenne było okresem odbudowy szeregu monasterow oraz rozwoju działalno?ci charytatywnej i o?wiatowej Ko?cioła [11] , ktory miał bardzo silny wpływ na rozwoj ?wiadomo?ci narodowej Rumunow [12] . W 1925 Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny otrzymał rang? patriarchatu [11] ; pierwszym patriarch? został dotychczasowy metropolita Miron [13] . Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny był aktywnym uczestnikiem ruchu ekumenicznego [14] . Znaczna grupa prawosławnych duchownych sympatyzowała z ?elazn? Gwardi? i Legionem Michała Archanioła [12] .

Od sierpnia 1944, gdy Rumunia przyst?piła do koalicji antyfaszystowskiej, komuni?ci rumu?scy starali si? uzyska? poparcie prawosławnych duchownych. W ci?gu kolejnych trzech lat, do całkowitego przej?cia władzy przez parti? komunistyczn?, pozycja Rumu?skiego Ko?cioła Prawosławnego na tle innych zwi?zkow wyznaniowych była wyra?nie uprzywilejowana. Do 1947 rumu?scy działacze komunistyczni publicznie manifestowali swoj? religijno??, czego wyrazem był np. udział delegacji partyjnej w ceremonii po?wi?cenia soboru w Timi?oarze [12] .

Po II wojnie ?wiatowej [ edytuj | edytuj kod ]

W zwi?zku ze zmian? granic pa?stwowych po II wojnie ?wiatowej struktury Rumu?skiego Ko?cioła Prawosławnego na Bukowinie i w Mołdawii ( Metropolia Besarabii ) zostały wł?czone do Rosyjskiego Ko?cioła Prawosławnego [11] . W 1948 władze socjalistycznej Rumunii zlikwidowały rownie? Rumu?ski Ko?cioł Greckokatolicki , wł?czaj?c jego struktury do Ko?cioła prawosławnego [11] . Po przej?ciu pełni władzy w kraju komuni?ci rumu?scy na?ladowali w swojej polityce wyznaniowej model radziecki. Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny został poddany prze?ladowaniom, władze d??yły do tego, by usun?? z niego duchownych o opozycyjnych pogl?dach [12] . Do obozow pracy trafiło od 300 do 500 duchownych prawosławnych, trzech biskupow zostało zamordowanych, trzynastu ? uwi?zionych. Po ?mierci patriarchy Nikodema w 1948 władze doprowadziły do wyboru na jego nast?pc? metropolity Mołdawii Justyniana , całkowicie uległego wobec rz?du [15] . W tym te? roku prze?ladowania zostały przerwane [16] .

Sytuacja uległa ponownie gwałtownej zmianie po 1959. W latach 60. w Bukareszcie zniszczono szereg cerkwi, w całym kraju zamkni?to znaczn? cz??? monasterow, za? mnichow i mniszki zmuszono do porzucenia ?ycia wspolnotowego. Ok. 1700 duchownych znalazło si? w wi?zieniach [16] . W 1962 doszło do kolejnego zwrotu w polityce pa?stwa: Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny został uznany za po?yteczne narz?dzie w budowaniu rumu?skiego nacjonalizmu , pod warunkiem wspierania polityki pa?stwa [15] . Odt?d jego duchowie?stwo zachowywało w zwi?zku z tym pełn? lojalno?? wobec dyktatorskiej władzy Nicolae Ceau?escu [14] . Taka postawa wobec władz była korzystna dla Cerkwi, ktora mogła prowadzi? działalno?? duszpastersk? o wiele swobodniej, ni? protestanci i katolicy, stale oskar?ani o działania na rzecz pa?stw zachodnich [12] . W 1975 w Rumunii słu?yło 12 tys. kapłanow prawosławnych, wychodziło osiem periodykow teologicznych, za? dwoch metropolitow zasiadało w parlamencie. Ko?cioł zabierał głos w sprawach polityki zagranicznej kraju, dowodz?c rumu?sko?ci Siedmiogrodu i Besarabii [15] . W antyzachodniej propagandzie pa?stwowej pojawiły si? natomiast akcenty antykatolickie; sugerowano, ?e pa?stwa kapitalistyczne były wrogie nie tylko socjalizmowi, ale i prawosławiu [12] . W 1963 Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny prowadził 8568 parafii obsługiwanych przez ponad 9 tys. duchownych, z czego 228 placowek duszpasterskich funkcjonowało w Bukareszcie. Pa?stwo finansowało instytuty teologiczne w stolicy kraju oraz w Sybinie [17] . Postawa Ko?cioła sprawiła, i? ok. 450 tys. wiernych wyst?piło z niego, przechodz?c do Ko?ciołow ewangelikalnych. W 1983 liczb? wiernych Ko?cioła szacowano na 15?17 mln [18] .

Budowa Katedry Zbawienia Narodu , najwi?kszej ?wi?tyni prawosławnej w Rumunii

Po 1989 [ edytuj | edytuj kod ]

Po upadku komunizmu w Rumunii Patriarchat Rumu?ski ponownie uzyskał swobod? działalno?ci [2] . Według danych z 2007 prowadził 10 412 parafii z 14 373 cerkwiami, obsługiwanymi przez ok. 12 tys. duchownych. Działało rownie? 359 monasterow zamieszkiwanych przez 2810 mnichow i 4795 mniszek [19] . Ko?cioł prowadził 14 wydziałow teologicznych działaj?cych w ramach pa?stwowych uczelni wy?szych [19] .

9 maja 1999 podczas swojej wizyty w Rumunii Jan Paweł II wzi?ł udział w Boskiej Liturgii ?w. Jana Chryzostoma odprawianej przez patriarch? Teoktysta . Papie? i Patriarcha wymienili znak pokoju i wspolnie pobłogosławili wiernych. Była to pierwsza wizyta papie?a w kraju zamieszkiwanym w wi?kszo?ci przez prawosławnych, poł?czona ze spotkaniem ze zwierzchnikiem miejscowego Ko?cioła autokefalicznego.

Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny pozostaje w ł?czno?ci kanonicznej ze wszystkimi Ko?ciołami. Ł?czno?ci tej nie utrzymywał z nim natomiast Patriarchat Jerozolimski , ktory w maju 2011 zerwał j? z powodu konfliktu wokoł budowy podległej Cerkwi rumu?skiej ?wi?tyni w Jerychu [20] . Synod Rumu?skiego Ko?cioła Prawosławnego uznał t? decyzj? za niezgodn? z duchem braterskiej komunii i nie podj?ł analogicznej decyzji o zerwaniu ł?czno?ci eucharystycznej [21] . Przywrocenie pełnej ł?czno?ci mi?dzy Patriarchatami nast?piło w lutym 2014 r. [22]

W grudniu 2010 r. rozpocz?to budow? nowego soboru patriarchalnego ? Katedry Zbawienia Narodu , najwi?kszej ?wi?tyni prawosławnej w Rumunii [23] . Budowany obiekt został po?wi?cony 25 listopada 2018 r. przez patriarchow: konstantynopolita?skiego Bartłomieja i rumu?skiego Daniela [24] .

Patriarcha Rumunii [ edytuj | edytuj kod ]

Patriarcha Rumunii Daniel
  Osobny artykuł: Patriarcha Rumunii .

Struktura administracyjna [ edytuj | edytuj kod ]

Metropolita Mołdawii Teofan

Rumu?ski Ko?cioł Prawosławny jest podzielony na metropolie , ktore nast?pnie dziel? si? na archieparchie i eparchie [25] :

Ponadto działaj? przedstawicielstwa i wspolnoty wiernych Rumu?skiego Ko?cioła Prawosławnego w Belgii (przy instytucjach Unii Europejskiej ), Bułgarii , na Cyprze , w Izraelu , Japonii , Jordanii , Południowej Afryce , Syrii i Turcji [25] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Patriarchat Rumu?ski . ?Kalendarz Prawosławny”. 2003, s. 193. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna. ISSN   1425-2171 .  
  2. ↑ a b red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 204. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  3. ↑ a b c d e f Patriarchat Rumu?ski . ?Kalendarz Prawosławny”. 2003, s. 191. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna. ISSN   1425-2171 .  
  4. ↑ red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 187. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  5. ↑ red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 187?188. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  6. ↑ red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 188. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  7. ↑ Patriarchat Rumu?ski . ?Kalendarz Prawosławny”. 2003, s. 191?192. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna. ISSN   1425-2171 .  
  8. ↑ a b Wereszycki H.: Historia Austrii . Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich, 1986, s. 149. ISBN  83-04-01680-X .
  9. ↑ a b c d red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 189. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  10. ↑ a b B. Jelavich, Historia Bałkanow. T. I: Wiek XVIII i XIX , Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello?skiego, Krakow 2005, ss.316?319
  11. ↑ a b c d e Patriarchat Rumu?ski . ?Kalendarz Prawosławny”. 2003, s. 192. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna. ISSN   1425-2171 .  
  12. ↑ a b c d e f g R. Zenderowski, Religia a to?samo?? narodowa a nacjonalizm w Europie ?rodkowo-Wschodniej. Mi?dzy etnicyzacj? religii a sakralizacj? etnosu (narodu) , Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011, ISBN  978-83-229-3150-9 , ss.85?87.
  13. ↑ red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 201. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  14. ↑ a b red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 202. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  15. ↑ a b c P. Ramet: Cross and Comissar. The Politics of Religion in Eastern Europe and the USSR . Indiana and Bloomington: Indiana University Press, 1987, s. 25?26. ISBN  0-253-31575-1 .
  16. ↑ a b red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 203. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  17. ↑ W Rumynskoj Prawosławnoj Cerkwi , ?Cerkowny Wiestnik”, nr 10/1963, s. 18.
  18. ↑ P. Ramet: Cross and Comissar. The Politics of Religion in Eastern Europe and the USSR . Indiana and Bloomington: Indiana University Press, 1987, s. 23. ISBN  0-253-31575-1 .
  19. ↑ a b red. K. Parry: The Blackwell Companion to Eastern Christianity . Victoria: Blackwell Publishing, 2007, s. 205. ISBN  978-0-631-23423-4 .
  20. ↑ Иерусалимский Патриархат прервал евхаристическое общение с Румынской Православной Церковью
  21. ↑ The Romanian Patriarchate Keeps The Communion And Promotes Dialogue With The Patriarchate Of Jerusalem . [zarchiwizowane z tego adresu ].
  22. ↑ Pojednanie mi?dzy patriarchatami . gosc.pl, 6 lutego 2014. [dost?p 2018-11-26].
  23. ↑ El?bieta Dulko: W Bukareszcie powstaje Katedra Zbawienia Narodu . cerkiew.pl, 23 pa?dziernika 2018. [dost?p 2018-11-26].
  24. ↑ В Бухаресте освящен новый кафедральный собор Румынской Православной Церкви . sedmitza.ru, 25 listopada 2018. [dost?p 2018-11-26]. ( ros. ) .
  25. ↑ a b Administrative Organisation
  26. ↑ a b c Dominika Kova?evi? ? Posiedzenie synodu rumu?skiej Cerkwi [dost?p: 01.11.2016.]
Kanoniczne Ko?cioły prawosławne
Ko?cioły autokefaliczne
Ko?cioły autonomiczne
  • Ko?cioły oznaczone * nie s? uznawane za autokefaliczne lub autonomiczne przez wszystkie inne kanoniczne struktury prawosławne.
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rumu?ski_Ko?cioł_Prawosławny&oldid=72630222 ”