Romans ^[1] ( ang.   romance novel ) ? jeden ze wspołczesnych, bardzo popularnych ^[2] gatunkow literackich. Romans skupia si? zwykle na romantycznej miło?ci dwojga ludzi i na ich zwi?zku , a jego zako?czenie jest ?optymistyczne” i ?emocjonalnie satysfakcjonuj?ce” ^[3] .

Poj?cie nie jest to?same z romansem ? gatunkiem historycznym ani z powie?ci? sentymentaln? .

Istnieje kilka odmian tego gatunku powie?ci: wspołczesna, historyczna, fantastyczno-naukowa, paranormalna, kryminalna czy erotyczna ^[a] . Wielu autorow romansow ł?czy ze sob? wi?cej ni? dwie odmiany gatunkowe lub tworzy nowe.

Niektorzy gatunek ten wywodz? z XVIII- i XIX-wiecznych powie?ci, mi?dzy innymi z sentymentalnej powie?ci Samuela Richardsona Pamela, czyli nagroda za cnot? czy z utworow Jane Austen ^[4] , ktorej tworczo?? stała si? inspiracj? dla Georgette Heyer , brytyjskiej autorki romansow historycznych i detektywistycznych. Cz?sto mowi si?, ?e pierwsz? prawdziwie ameryka?sk? powie?ci? miłosn? była wydana w 1972 r. Flame and the Flower ( Płomie? i kwiat ) Kathleen Woodiwiss . W Wielkiej Brytanii gatunek był ju? dobrze znany dzi?ki tworczo?ci m.in. Georgette Heyer czy Catherine Cookson.

Gatunek osi?gn?ł szczyt popularno?ci w latach 80. XX w., wtedy pojawiły si? jego odmiany; przesuni?te zostały nie tylko granice samego gatunku, zmieniła si? tak?e fabuła czy sposoby kreowania bohaterow. W Stanach Zjednoczonych romans miał najwi?kszy udział w?rod zakupow ksi??kowych w 2012 r. ^[5] ? ok. 50%). Gatunek ten jest popularny tak?e w Europie i Australii ^[6] . Wi?kszo?? ksi??ek została napisana przez pisarzy angloj?zycznych, co oznacza, ?e dominuje w nich anglosaskie postrzeganie ?wiata ^[b] . W Polsce w 2011 roku romanse zaj?ły 4., w 2012 ? 2. miejsce na li?cie najcz??ciej czytanych rodzajow powie?ci ^{[c] [2]} .

Definicja [ edytuj | edytuj kod ]

Zdaniem Ameryka?skiego Stowarzyszenia Pisarzy Romansow (Romance Writers of America) akcja powie?ci obraca si? wokoł romantycznej miło?ci dwojga ludzi i wspolnego budowania zwi?zku. Konflikt i punkt kulminacyjny wynika bezpo?rednio z głownego w?tku. Mog? jednak wyst?pi? w?tki poboczne, ktore nie s? ?ci?le zwi?zane z głownymi bohaterami. Poza tym, romans musi mie? szcz??liwe zako?czenie, ktore emocjonalnie satysfakcjonuje czytelnika. Postacie pozytywne otrzymuj? nagrod?, za? kar? ponosz? bohaterowie negatywni. Par?, ktora walczy o miło?? i wierzy w swoj zwi?zek, czeka bezwarunkowa miło??. Nora Roberts opisuje ten gatunek jako gloryfikuj?cy stan zakochania, emocje, podkre?laj?cy wag? przeznaczenia, opisuj?cy to wszystko, za czym kobiety t?skni? w gł?bi duszy.

Tzw. powie?ci dla kobiet ( chick-lit ) nie musz? by? romansami ^[7] , przedstawiane w nich zwi?zki głownej bohaterki z rodzin? czy przyjaciołmi mog? by? rownie wa?ne jak jej zwi?zek z głownym bohaterem ^{[8] [d]} .

W?rod członkow RWA trwaj? dyskusje na temat innych reguł dotycz?cych gatunku ^[5] , pocz?wszy od w?tku bohaterow ? np. protagoni?ci musz? spotka? si? na pocz?tku opowie?ci; a ko?cz?c na poruszanych tematach ? np. nie porusza si? tematu cudzołostwa. Nawet wymog szcz??liwego zako?czenia jest poddawany pod dyskusj?, gdy? niektorzy czytelnicy akceptuj? historie bez szcz??liwego zako?czenia, o ile opowie?? koncentruje si? na romantycznej miło?ci mi?dzy dwoma głownymi bohaterami (np. ? Love story ” Ericha Segala ). Podczas gdy wi?kszo?? romansow stosuje si? do ?ci?lejszych zasad, niektore, cho? mo?na je uznawa? za nale??ce do gatunku, od nich odchodz?. Jednak generalna definicja, w rozumieniu RWA i wydawcow, mowi o dwoch elementach, ktore s? obowi?zkowe: w?tek romantycznego zwi?zku i szcz??liwego zako?czenia. Nie ma innych ogranicze?. Je?li te kryteria s? zachowane, romans mo?e rozgrywa? si? w dowolnym miejscu i czasie. Obecnie (drugiej dekadzie XXI w.) mog? wyst?pi? tematy, ktore do niedawna uznawane były za zakazane lub co najmniej kontrowersyjne: np. ?gwałt randkowy”, przemoc rodzinna, uzale?nienia czy niepełnosprawno?? fizyczna lub intelektualna.

Odpowiednio dobrany zestaw elementow ? czas i miejsce, tematyka w?tkow ? pozwala na okre?lenie przynale?no?ci danego romansu do jednego z kilku jego odmian. Chocia? takie zro?nicowanie daje wiele mo?liwo?ci, słyszy si? głosy, ?e romanse mało si? od siebie ro?ni?. Istnieje wiele stereotypow, m.in.: ?e s? powierzchowne, pisane pod potrzeby czytelniczek, ubogie j?zykowo. Czasami mowi si?, ?e s? kobiec? pornografi?; najpopularniejsz? form? erotyki dla wspołczesnej kobiety. W niektorych powie?ciach pojawia si? du?o erotyki, ale w innych bohaterowie ograniczaj? si? do niewinnego pocałunku.

Chocia? wi?kszo?? romansow opowiada o parach heteroseksualnych, pojawiły si? takie, ktore podejmuj? temat zwi?zku mi?dzy osobami tej samej płci. Cz?sto takie powie?ci uznaje si? za kolejn? odmian? gatunku. Poniewa? wi?kszo?? czytelnikow to kobiety (ok. 90%), powie?ci pisane s? najcz??ciej z kobiecego punktu widzenia (w 1. czy 3. os. l. poj.).

Forma [ edytuj | edytuj kod ]

Romanse wydawane s? w dwoch formach. Pierwsz? z nich s? serie tematyczne, drug? ? powie?ci samoistne.

Serie tematyczne [ edytuj | edytuj kod ]

Romanse tematyczne s? krotkie, zwykle licz? nie wi?cej ni? 200 stron (ok. 50 tys. słow) ^[9] . ?eby napisa? romans tej obj?to?ci, ktory odniesie sukces komercyjny, autor ogranicza si? do głownego w?tku miłosnego. Zazwyczaj to wydawcy podaj? wytyczne, okre?laj?ce typ danej serii ^[10] . S? to np. czas i miejsce akcji, ?rodowisko, temat, typ bohaterow, rodzaj konfliktu czy poziom zmysłowo?ci. Je?li jest popyt na konkretn? seri? tematyczn?, wydawnictwa zamawiaj? nowe tytuły o podobnej tematyce. Zanik zainteresowania czytelniczego prowadzi do rezygnacji z kontynuowania serii.

Powie?ci samoistne [ edytuj | edytuj kod ]

Powie?ci samoistne nie s? publikowane jako tytuł wydawniczej serii tematycznej. S? dłu?sze ? zazwyczaj licz? 350-400 stron (ok. 100 tys. słow). Nie zawsze powie?? samoistna oznacza powie?? jednotomow?. Niektorzy autorzy ch?tnie tworz? ksi??ki powi?zane ze sob?, od trylogii poczynaj?c po wielotomowe serie, chc?c raz po raz powroci? do stworzonych przez siebie ?wiatow lub bohaterow.

Odmiany gatunkowe [ edytuj | edytuj kod ]

Poniewa? definicja gatunku nie ogranicza charakteru fabuły, ram czasowych czy miejsc, w ktorych rozgrywa si? akcja, gatunek odznacza si? du?? ro?norodno?ci?, ktora doprowadziła do powstania kilku odmian. Cz?sto maj? one powi?zania z innymi gatunkami literackimi, a niektore powie?ci mog? przynale?e? rownocze?nie do konkretnej odmiany romansu i innego gatunku literackiego. Na przykład istnieje podobie?stwo mi?dzy romansem kryminalnym a powie?ciami sensacyjnymi, kryminałami czy thrillerami lub mi?dzy romansem paranormalnym a powie?ciami science-fiction lub fantasy ^[e] .

Romans wspołczesny [ edytuj | edytuj kod ]

Cech? charakterystyczn? romansu wspołczesnego ? najliczniej reprezentowanej odmiany gatunku ? s? czasy obecne, czyli lata po II wojnie ?wiatowej . Rozgrywa si? w czasie, kiedy została napisana i zwykle pokazuje obyczajowo?? danego okresu, np. bohaterki do roku 1970 porzucały prac? po wyj?ciu za m?? i urodzeniu dzieci, podczas gdy bohaterki po roku 1970 zachowywały j? i odnosiły w niej sukces ^[11] . W miar? rozwoju wspołczesnego romansu fabuła stawała si? coraz bardziej zło?ona, wielow?tkowa; nabierała realizmu, wskutek czego granica mi?dzy t? odmian? a literatur? dla kobiet stała si? mało wyrazista.

Wspołczesne powie?ci zawieraj? elementy pozwalaj?ce na ich identyfikacj? w czasie. Jednak po kilkunastu latach wi?kszo?? takich powie?ci przestaje przystawa? do obyczajowo?ci nowych czytelnikow i przestaj? by? wznawiane ^[12] . Te, ktore nadal s? w obiegu czytelniczym (np. powie?ci Jane Austen) zwykle ulegaj? rekategoryzacji ? wydawnictwa publikuj? je ponownie, ale jako romanse historyczne.

Romans historyczny [ edytuj | edytuj kod ]

Romans historyczny rozgrywa si? przed II wojn? ?wiatow?. Ta odmiana mo?e mie? swoje pododmiany, ktorych akcja toczy si? w konkretnym okresie historycznym, np. w okresie Regencji (romans arystokratyczny).

Romans historyczny posiada dwie głowne cechy: ?realizm” oraz tło historyczne. ?Realizm” pozwala czytelnikom na odniesienie zdarze? fabularnych do własnego ?ycia oraz na zdobywanie zast?pczego do?wiadczenia lub fantazji, ktora daje okazj? do zaspokojenia odczu?, takich jak nadzieje czy strach. Natomiast historyczny czas i miejsce akcji s? wymy?lone i wyobra?one, a detale ?historyczne” i ich interpretacja wybrane wyrywkowo i subiektywnie przez tworcow. Innymi słowy, jest to wizja historyczna modyfikowana przez autorow według ich własnego uznania, co oznacza, ?e przedstawiana przeszło?? to szczegolna wizja tworcza, niekoniecznie trzymaj?ca si? wszystkich realiow historycznych. Prekursork? i jedn? z pierwszych przedstawicielek tego podgatunku była Georgette Heyer ^[13] .

Romans kryminalny [ edytuj | edytuj kod ]

Akcja romansu kryminalnego skupia si? wokoł intrygi lub tajemnicy, ktor? musz? rozwi?za? głowni bohaterowie. Bohaterka jest zazwyczaj ofiar? lub celem zamierzonego przest?pstwa i wspołpracuje z bohaterem, ktory jako policjant, agent, ochroniarz lub ?ołnierz ma za zadanie j? chroni?. Na ko?cu powie?ci sprawa zostaje rozwi?zana, a relacje mi?dzy bohaterami przekształcaj? si? w stały zwi?zek. Takie powie?ci rozgrywaj? si? głownie w czasach wspołczesnych, ale np. Amanda Quick osadza intryg? w czasach historycznych, J.D.Robb. ? w przyszło?ci.

Jak w ka?dej powie?ci tego typu romans kryminalny koncentruje si? na w?tku miłosnym. Wzajemny stosunek bohaterow musi wpływa? na ka?d? ich decyzj? i wzmaga? napi?cie zwi?zane z intryg?, ktora nap?dza fabuł?. I odwrotnie: intryga/tajemnica ma wpływ na kształtowanie si? w?tku miłosnego. J?zyk romansu kryminalnego jest ?czystszy”, tzn. bez pełnych emocji i zmysłowych opisow cz?sto u?ywanych w romansach tradycyjnych. Poniewa? tajemnica jest rozstrzygaj?cym elementem fabuły, akcja dominuje nad charakterami bohaterow. Autork?, ktora sposob doskonały poł?czyła elementy romansu i intrygi/tajemnicy była Mary Stewart . Mi?dzy rokiem 1955 a 1967 napisała 10 kryminalnych powie?ci z gatunku romansu kryminalnego. Cho? jej uwaga skupiała si? na relacjach mi?dzy protagonistami, potrafiła zachowa? napi?cie, charakteryzuj?ce powie?? kryminaln? ^[14] . W jej powie?ciach bohaterka poznaje osobowo?? bohatera w czasie rozwi?zywania sprawy, a jego zaanga?owanie sprawia, ?e zaczyna darzy? go uczuciem ^[15] .

Romans paranormalny, fantastyczny [ edytuj | edytuj kod ]

Jest to odmiana gatunku, w ktorej przyszło??, ?wiat fantastyczny czy elementy nadprzyrodzone stanowi? nieodzown? cz??? fabuły ^[16] . Romans paranormalny miesza realizm z fantastyk? lub fantastyk? naukow?. Elementy fantastyczne mog? by? wplecione jako alternatywna wersja naszego ?wiata; urban fantasy (fantasy miejska) wprowadza do opowie?ci wampiry, demony, wilkołaki, ale tak?e ludzi ze zdolno?ciami parapsychicznymi, czarownice czy duchy. Romanse, ktore dziej? si? w przyszło?ci, maj? pozaziemskich czy podro?uj?cych w czasie bohaterow tak?e nale?? do tej odmiany ^[17] .

Tak?e i w tych powie?ciach wykorzystywane s? elementy charakterystyczne dla innych gatunkow ? powie?ci sensacyjnych, kryminalnych czy dla kobiet. Kilka z nich rozgrywa si? wył?cznie w przeszło?ci i s? zbudowane niemal tak jak romans historyczny. Akcja innych umieszczona jest w przyszło?ci, czasem na innych ?wiatach. Jeszcze inne dodaj? w?tek podro?y w czasie, gdzie bohater i bohaterka podro?uj? w przeszło?? lub w przyszło??. Wiele powie?ci wprowadza do opisu wspołczesnego ?ycia obdarzone nadnaturalnymi lub magicznymi mocami istoty, ludzi albo emocje np. strach przed nieoczekiwanymi zjawiskami nadprzyrodzonymi. Niektore, zgodnie z zało?eniami gatunku, skupiaj? si? na w?tku miłosnym, zwracaj?c mniejsz? uwag? na elementy ?wiata alternatywnego. Inne drobiazgowo buduj? alternatywn? rzeczywisto??; pojawia si? np. system oparty na magii czy cywilizacje pozaziemskie.

Pierwszy futurystyczny romans Sweet Starfire Jane Ann Krentz został wydany w roku 1986 jako ?klasyczny romans drogi”, ktorego akcja osadzona była w innej galaktyce ^[18] . Popularno?? tej odmiany wzrosła po roku 2000. Romans fantastyczny zawiera cechy tradycyjnego romansu i powie?ci fantasy. Powie?ci tego rodzaju wydawane s? tak?e przez wydawnictwa specjalizuj?ce si? w literaturze fantastycznej. Niektorzy wydawcy rozro?niaj? "romans fantastyczny" i "fantasy romantyczne" w zale?no?ci od elementu dominuj?cego. Romans, ktory opiera fabuł? na podro?y w czasie, najcz??ciej przenosi bohaterk? w przeszło??, by tam mogła pozna? głownego bohatera. W innych powie?ciach to bohater przenosi si? w swoj? przyszło?? (a tera?niejszo?? bohaterki). Bohaterowie odkrywaj? fizyczne i mentalne ro?nice mi?dzy swoimi ?wiatami. Niektorzy pisarze "skazuj?" swoich bohaterow na odr?bne ?cie?ki czasowe, ktore wykluczaj? poł?czenie bohaterow i ich ? ku wielkiemu smutkowi czytelnikow ? wspoln? przyszło??.

Romans religijny [ edytuj | edytuj kod ]

W tej odmianie wiara religijna lub duchowo?? (ka?da wiara lub system religijny) ^[19] jest wa?n? cz??ci? romantycznego zwi?zku bohaterow. Romanse religijne ł?cz? głownie elementy wiary chrze?cija?skiej z rozwojem relacji romantycznych. Zwykle nie wyst?puje w nich przemoc ani wulgaryzmy, zaloty maj? niewinny charakter. Seks, je?li w ogole jest obecny, pojawia si? po ?lubie. Powie?ci skupiaj? si? na wierze bohatera czy bohaterki, akcentuj?c dodatkowy element: zwi?zek bohaterow z Bogiem. Poruszane s? takie tematy jak wybaczenie, uczciwo??, wierno??.

Romans erotyczny [ edytuj | edytuj kod ]

Romans erotyczny ł?czy romantyk? z erotyk?. Seksualno?? odgrywa wa?n? rol?, ale poza tym mo?e zawiera? elementy ka?dej z odmian gatunku. Zazwyczaj w narracji u?ywa si? mniej eufemizmow, ktore s? charakterystyczne dla klasycznego romansu; j?zyk opisu scen miłosnych jest bardziej otwarty, dosadny, szczegołowy, mog? pojawi? si? nietypowe pozycje czy akty seksualne. Zwykle jest te? wi?cej scen erotycznych ni? w innych odmianach tego gatunku. Chocia? seks jest bardzo wa?ny, nie jest to literatura pornograficzna. Utwory pornograficzne koncentruj? si? na samym akcie seksualnym, natomiast w romansach erotycznych wa?n? rol? odgrywaj? charaktery, fabuła, ktora zachowuje spojno?? nawet bez erotycznych scen.

Romanse przeznaczone dla przedziału wiekowego 14-21 [ edytuj | edytuj kod ]

RWA wyro?nia odmian? przeznaczon? dla tzw. młodych dorosłych (young adults). Jedyn? wyro?niaj?c? si? cech? jest dostosowanie do wieku elementow (m.in. wiek bohaterow).

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Prekursorem romansu jest sentymentalna powie?? Samuela Richardsona z 1740 roku pt. Pamela czyli cnota nagrodzona . Była to jedna z pierwszych powie?ci relacjonuj?ca przebieg zalotow z punktu widzenia kobiety. W przeciwie?stwie do wielu powie?ci tego okresu, zako?czenie historii było szcz??liwe. Powie?? zyskała niesłychan? popularno??; w ci?gu roku miała pi?? wyda? ^[20] . Jednak jako gatunek romans rozwin?ł si? dopiero w XIX wieku. Jane Austen uwa?ana jest za mistrzyni? tego gatunku. Jej powie?? Duma i uprzedzenie , wydana w 1813 r., uznana została za jedn? z najlepszych w tym gatunku ^[21] . Na powie?ciach Austen wzorowały si? siostry Bronte ^{[ potrzebny przypis ]} . Charlotte Bronte opublikowała w 1847 r. powie?? Dziwne losy Jane Eyre , ktorej bohaterk? była sierota. Romans ł?czył elementy powie?ci gotyckiej i dramatu el?bieta?skiego, "pokazuj?c elastyczno?? formy" ^[22] .

Popularno?? gatunku wzrosła w po I wojnie ?wiatowej. W 1919 zekranizowano romans Edith Maude Hull pt. Szejk . Jej bohater to samiec alfa, ktory porywa bohaterk?, a potem zdobywa jej serce. Cho? na pocz?tku XX w. kobiety cieszyły si? ju? pewn? niezale?no?ci?, jednak wydawcy s?dzili, ?e czytelnicy przyjm? opisy seksu przedmał?e?skiego tylko w kontek?cie przemocy. W tej powie?ci przemoc jest raczej fantazj?, bohaterka nie jest terroryzowana, nie jest w szoku i nie prze?ywa traumy ^[23] . Popularna wersja romansu historycznego, ktor? rozwin?ł Walter Scott na pocz?tku XIX w., pojawiła si? w 1921 roku, kiedy to Georgette Heyer napisała swoj? pierwsz? powie?? pt. Czarna ?ma (The Black Moth). Jej akcja rozgrywała si? w 1751 r. Heyer inspirowana powie?ciami Jane Austen wiele swoich powie?ci osadzała w okresie po?nej Regencji, w latach, kiedy ?yła Jane Austen. Poniewa? jej powie?ci rozgrywały si? 100 lat wcze?niej ni? okres, w ktorym tworzyła, wplatała w fabuł? starannie dobrane szczegoły historyczne, ktore przybli?ały czytelnikom epok? ^[24] . Dla Heyer to miejsce zdarze? było sił? nap?dow? fabuły. Jej postacie prezentuj? cz?sto wra?liwo?? dwudziestowieczn?; bardziej konwencjonalne postacie s? punktem odniesienia dla ekscentryczno?ci głownej bohaterki (np. fakt, ?e chce wyj?? za m?? z miło?ci) ^[25] . Heyer była płodn? pisark?; pisała 1-2 romanse historyczne rocznie, a? do swojej ?mierci w 1974 roku ^[26] . W Niemczech za niekwestionowan? krolow? romansu uchodzi, tworz?c? na pocz?tku XX w., Hedwig Courths-Mahler , autorka 208 powie?ci.

Popularno?? i sukcesy, jakie odnosiły romanse historyczne, doprowadziły do powstania specyficznego stylu pisarskiego, skoncentrowanego przede wszystkim na fabule ?ledz?cej monogamiczny zwi?zek mi?dzy bezbronn? bohaterk? a bohaterem, ktory j? ratuje, mimo ?e niekiedy to on był powodem niebezpiecznej sytuacji, w ktorej si? znajdowała. Pierwszy ameryka?ski romans, "Flame and the Flower" ( Płomie? i kwiat ) Kathleen Woodiwiss , został wydany w 1972 r. Był to pierwszy romans, ktory ?towarzyszył bohaterom w sypialni” ^[27] . Druga powie?? autorki, Wolf and the Dove z 1974 r. tak?e odniosła wielki sukces. W 1980 r. ?Wall Street Journal” porownał romanse historyczne do Big Maca: ?s? soczyste, tanie, przewidywalne i po?erane w oszałamiaj?cych ilo?ciach przez tłumy wielbicieli” ^[28] .

Wraz z popularno?ci? gatunku wykształcił si? nowy styl romansu historycznego; heroiny stały si? niezale?ne, miały siln? wol? i cz?sto nawi?zywały relacje z bohaterami, ktorzy zmieniali si? w uwa?nych i wra?liwych m??czyzn, prawdziwie podziwiaj?cych kochane przez siebie kobiety ^[29] . To kontrastowało z rownoległe wydawanymi romansami osadzonymi w czasach wspołczesnych, gdzie słabe kobiety kochały si? w onie?mielaj?cych, dominuj?cych m??czyznach. Chocia? bohaterki miały czynny udział w przebiegu fabuły, to ?w zwi?zku odgrywały pasywn? rol?” ^[30] . Zwykle miały 16-21 lat, podczas gdy bohaterowie byli nieznacznie starsi, zwykle koło 30. Kobiety były dziewicami, podczas gdy m??czyzn charakteryzowało do?wiadczenie; par? opisywano jako pi?kn?.

Lata 80. odmieniły gatunek, ktory z powodu niezwykłej popularno?ci stopniowo popadał w schematyzm. Wydawcy doszli do wniosku, ?e najpopularniejszymi pisarzami s? ci, ktorzy rozwijaj? gatunek i poszerzaj? jego granice. I tak bohaterem jednej z powie?ci LaVyrle Spencer był otyły m??czyzna, ktory musiał drastycznie zmieni? styl ?ycia, by zdoby? serce ukochanej kobiety; bohaterem jednej z powie?ci Janet Dailey jest brzydki m??czyzna, a bohaterka szuka swojej biologicznej matki ^[31] . Powie?? Jayne Ann Krentz Sweet Starfire z 1986 roku był pierwszym romansem futurystycznym, ktory poł?czył tradycyjne elementy romansu ze science-fiction. Stosunki mi?dzy bohaterami stawały coraz bardziej nowoczesne; w latach 90. niemal ju? nie wydawano ksi??ek, w ktorych m??czyzna przemoc? zdobywał swoj? przyszł? ?on?.

W drugiej połowie lat 80. XX wieku pojawiły si? kobiety pracuj?ce w zawodach wcze?niej uznawanych za m?skie. Na pocz?tku lat 90. bohaterki wykonuj?ce wolne zawody. Wiek głownych bohaterek wydłu?ył si?, nawet do 40 lat. M??czy?ni tak?e si? zmieniali, stawali si? bardziej wra?liwi. Dzi?ki Julie Garwood w latach 90. w romansie pojawił si? humor. Jednak mimo ro?norodno?ci miejsc i zdarze?, cały czas istniały tematy zakazane: terroryzm, wojna albo m?skie sporty.

Romans rozwijał si? tak?e w inny sposob. W 1989 r. wydano go (po raz pierwszy) w twardej okładce (dotychczas wydawano je w mi?kkich okładkach, charakterystycznych dla wydawnictw masowych). Była to powie?? Jude Deveraux Knight in Shining Armor ( Rycerz w l?ni?cej zbroi ).

Wielu pisarzy zacz?ło pisa? romanse wspołczesne, a wydawcy wspierali ten zwrot. Poniewa? akcja dotyczy czasow obecnych, pojawia si? coraz wi?cej w?tkow, z ktorymi wspołczesny czytelnik mo?e si? identyfikowa?. Romanse podejmuj? nowe tematy, jak samotne macierzy?stwo (czy ojcostwo), adopcja czy przemoc rodzinna. Zmieniaj? si? tak?e bohaterowie, a tak?e relacje mi?dzy nimi, ktore nabieraj? coraz bardziej charakteru partnerskiego.

Pisarki [ edytuj | edytuj kod ]

Do najbardziej znanych angloj?zycznych pisarek romansow nale?? m.in. Danielle Steel (r. wspołczesny), Jackie Collins (r. wspołczesny), Janet Dailey i Nora Roberts (r. wspołczesny) ? tak?e jako J.D. Roob (r. kryminalno-futurystyczne ? seria In Death ), Jude Deveraux (r. historyczny), Bertrice Small (r. historyczny i erotyczny), Julia Quinn (r. historyczny), LaVyrle Spencer (r. historyczny), Jayne Ann Krentz (r. futurystyczno-paranormalny) ? jako Amanda Quick (r. historyczny), jako Jane Castle (r. wspołczesny), Stephenie Meyer (r. paranormalny), E.L. James (r. erotyczny), Susan Elisabeth Phillips (r. wspołczesny), Barbara Wood (r. historyczny), Meg Cabot (r. paranormalny dla tzw. młodych dorosłych), Julie Garwood (r. historyczny i kryminalny), Mary Jo Putney (r. historyczny i wspołczesny), Teresa Medeiros (r. historyczny, wspołczesny i paranormalny). Barbara Cartland , Catherine Cookson, Philippa Gregory (r. historyczny), Georgette Heyer (r. historyczny i kryminalny), Eleanor Hibbert , czyli Victoria Holt (r. historyczny), Agatha Christie jako Mary Westmacott, Jo Beverly (r. historyczny i wspołczesny), Penny Jordan (r. historyczny), Katie Fforde (r. wspołczesny), Stephanie Laurens (r. historyczny) ^[f] .

Słownik literatury popularnej podaje nazwiska polskich autorek: Katarzyny Grocholi, Ireny Matuszkiewicz, Izabeli Sowy, Moniki Szwaji ^[g] . Zwraca uwag? na istotn? rol? w?tku obyczajowego, ktory "słu?y uprawdopodobnieniu romansu, ułatwia procesy projekcji i identyfikacji" ^[32] .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz multimedia zwi?zane z tematem: Romans (wspołczesny gatunek literacki)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Paweł P.   Bohuszewicz   Paweł P. , Gramatyka romansu : polski romans barokowy w perspektywie narratologicznej , Toru?: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2009, ISBN  978-83-231-2293-7 , OCLC   750553123   . brak strony (ksi??ka)
• Goł?biewski, Łukasz; Waszczyk, Paweł. Rynek ksi??ki w Polsce 2012 . Biblioteka Analiz, Warszawa 2012. ISBN  978-83-62948-77-2 .
• Goł?biewski, Łukasz; Waszczyk, Paweł. Rynek ksi??ki w Polsce 2013 . Biblioteka Analiz, Warszawa 2013. ISBN  978-83-63879-13-6 .
• Kaler Ann K., Johnson-Kurek Rosemary E. Romance Fiction: A Guide to the Genre . Bowling Green State University Popular Press, Bowling Green, OH, 1999. ISBN  978-0-87972-777-2 .
• Anna A.   Martuszewska   Anna A. , Architektonika literackiego romansu , Gda?sk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2014, ISBN  978-83-7453-245-7 , OCLC   899774217   . brak strony (ksi??ka)
• Pokrywka, Rafał. Polska recepcja niemieckoj?zycznej powie?ci o miło?ci XXI wieku, [w: "Transfer. Reception Studies", T. I/2016, s. 155?173]. ISSN 2451-3334.
• Ramsdell Kristin. Romance Fiction: A Guide to the Genre . Libraries Unlimited, Inc., Englewood, CO, 1999. ISBN  1-56308-355-3 .
• Regis, Pamela. A Natural History of the Romance Novel . University of Pennsylvania Press, Philadephia, Pennsylvania 2003. ISBN  0-8122-3303-4 .
• Szyszkowska, Ewelina Maria. Odmiany uczu? : popularny romans kieszonkowy w Polsce 1990-2000, Biblioteka Narodowa. Instytut Ksi??ki i Czytelnictwa. Warszawa 2003. ISBN  83-7009-424-4 .
• Thurston, Carol. The Romance Revolution . University of Illinois Press, Urbana and Chicago, 1987. ISBN  0-252-01442-1 .
• Toth, Emily i in. The Reader's Companion to U.S. Womens' History . Houghton Miffin Company, Boston, Massachusetts, 1998. ISBN  0-395-67173-6 .
• Słownik literatury popularnej , Tadeusz T.   ?abski (red.), Jozef J.   Bachorz , Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006, ISBN  83-229-2767-3 , ISBN  978-83-229-2767-0 , OCLC   77511777   . brak strony (ksi??ka)

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Romance Writers of Australia ( ang. )
• Romance Writers of America . rwa.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-28)]. ( ang. )
• The Romantic Novelists' Association ( ang. )