한국   대만   중국   일본 
Referendum na Krymie w 2014 roku ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Referendum na Krymie w 2014 roku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Referendum na Krymie w 2014 roku
Pa?stwo

  Ukraina

Data przeprowadzenia

16 marca 2014

Głosowanie
poprzednie:
1994 		nast?pne:
brak
Multimedia w Wikimedia Commons

Referendum w sprawie statusu Krymu ? kontrowersyjne głosowanie nad statusem politycznym Krymu , ktore odbyło si? 16 marca 2014. W referendum zwrocono si? do miejscowej ludno?ci, czy chc? przyst?pienia do Rosji jako podmiotu federalnego lub przywrocenia konstytucji krymskiej z 1992 i statusu Krymu jako cz??ci Ukrainy. Referendum odbyło si? po wydarzeniach Euromajdanu i podczas aneksji Krymu przez Rosj? . Zostało przeprowadzone pod gro?b? u?ycia broni [1] [2] , zakazano bezstronnym obserwatorom wst?pu na Krym [3] . Nie jest uznawane w skali mi?dzynarodowej przez wi?kszo?? krajow i przez ?adn? organizacj? mi?dzynarodow? [1] .

Zostało przeprowadzone na terytorium Republiki Autonomicznej Krymu oraz w Sewastopolu , jego podstaw? prawn? było postanowienie z 27 lutego 2014 wydane przez Rad? Najwy?sz? Republiki Autonomicznej Krymu [4] [5] [6] . Pierwotnie wyznaczono jego termin na 25 maja 2014 [4] , po czym dat? przeprowadzenia przeniesiono najpierw na 30 marca 2014 [7] , a ostatecznie na 16 marca 2014 [8] .

Władze Ukrainy uznały referendum za nielegalne i niezgodne z ukrai?skim porz?dkiem prawnym, a Zgromadzenie Ogolne ONZ przyj?ło rezolucj? 68/262 stwierdzaj?c?, ?e referendum jest niewa?ne [9] [10] [11] .

Podczas głosowania nie było ?adnych obserwatorow z ramienia ONZ , WNP , Unii Europejskiej czy OBWE [12] [13] [14] .

Zgodnie z oficjalnymi danymi wi?kszo?? głosuj?cych opowiedziała si? za przył?czeniem si? do Rosji. Referendum stało si? pretekstem dla ogłoszenia niepodległo?ci Republiki Krymu 17 marca 2014 i inkorporacji Krymu przez Rosj? 18 marca 2014 [15] [16] .

Tło społeczno-polityczne [ edytuj | edytuj kod ]

Skład narodowo?ciowy Krymu [ edytuj | edytuj kod ]

Struktura etniczna Krymu w 2001 roku. Według analitykow Rosja od zaanektowania Krymu w 2014 przymusowo zmienia skład etniczny tego okupowanego przez siebie terytorium, co na mocy art. 49 Konwencji Genewskiej z 1949 roku jest kwalifikowane jako zbrodnia wojenna [17] [18] .

      Rosjanie (58%)

      Ukrai?cy (24%)

      Tatarzy (12%)

      Inni (6%)

W skład terytorium, gdzie przeprowadzono referendum, wchodziły dwie jednostki administracyjne Ukrainy: Republika Autonomiczna Krymu oraz miasto wydzielone Sewastopol . Ł?cznie, zgodnie ze spisem powszechnym przeprowadzonym na Ukrainie w 2001 roku, Połwysep Krymski zamieszkiwało około 2,4 mln ludzi. Wi?kszo?? ludno?ci (60,40%) stanowili Rosjanie . Oprocz nich ?yli tu Ukrai?cy (24,01%) i Tatarzy krymscy (10,21%) [19] . W tym czasie 79,1% ludno?ci zadeklarowało j?zyk rosyjski jako j?zyk ojczysty , natomiast j?zyk ukrai?ski zadeklarowało 9,6% (2,5 razy mniej ni? odsetek ludno?ci ukrai?skiej, gdy? wi?kszo?? Ukrai?cow u?ywa rosyjskiego), j?zyk krymskotatarski zadeklarowało te? 9,6% ludno?ci Krymu [20] .

Siedem miesi?cy po referendum (14 pa?dziernika 2014) na Krymie władze rosyjskie przeprowadziły ogolnokrymski spis ludno?ci. W porownaniu ze spisem ogolnoukrai?skim 2001 skład narodowo?ciowy uległ zmianom: wzrosł odsetek Rosjan (z 60% do 68%), zmalał odsetek Ukrai?cow (z 24% do 16%), okre?lenie dynamiki zmian odsetku Tatarow krymskich jest nie takie oczywiste, bo nominalnie wzrosł nieznacznie (z 10% do 11%), ale jednocze?nie gwałtownie wzrosł odsetek Tatarow (z 0,6% do 2%) [21] , co według opinii urz?du statystycznego Rosji ?wiadczy o tym, ?e znaczna liczba Tatarow krymskich w czasie spisu wskazała narodowo?? tatarsk?, na to wskazuje i to ?e 25% ?Tatarow” w czasie spisu wskazała jako j?zyk ojczysty rosyjski, co odzwierciedla proporcj? w?rod ?Tatarow” Tatarow wła?ciwych, ktorzy s? bardzo zrusyfikowani lingwistycznie. Skład j?zykowy ludno?ci Krymu (j?zyk ojczysty): rosyjski ? 84%, krymskotatarski ? 8%, ?tatarski” ? 4%, ukrai?ski ? 3%. 80% Ukrai?cow wskazało jako ojczysty j?zyk rosyjski, w?rod ?Tatarow” ? 25%, Tatarow krymskich ? 6% [22] .

Badania opinii publicznej [ edytuj | edytuj kod ]

W badaniach przeprowadzonych w 2008 roku 63,8% respondentow opowiedziało si? za odł?czeniem Krymu od Ukrainy i przył?czeniem go do Rosji. Za taka opcja opowiedziało si? 75,9% Rosjan, 55,2% Ukrai?cow i 13,8% Tatarow krymskich [23] .

W sprawozdaniu oficyny Programu Narodow Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) działaj?cej na Krymie zawarte s? wyniki bada? opinii publicznej przeprowadzonych przez UNDP w lutym, maju, sierpniu i listopadzie 2010. Na pytanie ?Je?eli by odbyło si? referendum o przył?czeniu Republiki Autonomicznej Krymu do Rosji, jak by? głosował?” badani mieszka?cy Krymu dali odpowied?: za ? 65?67%, przeciw ? 9?14%, nie zdecydował ? 20?25% [24] .

Sonda? wykonany w maju 2013 roku przez fundowany przez rz?d USA International Republican Institute wskazywał, ?e 23 procent mieszka?cow Krymu chciało przył?czenia go do Rosji (spadek o 10 punktow procentowych wzgl?dem sonda?u z pa?dziernika 2010 roku) i 67 procent chciało, ?eby Krym pozostał w składzie Ukrainy (wzrost o 8 p.proc.) [25] .

Badanie wykonane 8?18 lutego 2014 r. przez prywatny Kyjiw?kyj mi?narodnyj instytut sociołohiji wskazywał, ?e 41% mieszka?cow Krymu opowiada si? za przył?czeniem całej Ukrainy do Rosji [26] .

Sonda? niemieckiej instytucji GfK wykonany przed wyborami pokazał, ?e 70% uczestnikow referendum chciało głosowa? za przył?czeniem do Rosji, a 11% przeciw [27] .

Pytania referendum [ edytuj | edytuj kod ]

Głosuj?cy odpowiadali niezale?nie na dwa pytania:

  1. Czy jeste? za ponownym zjednoczeniem Krymu z Rosj? na prawach podmiotu FR?
  2. Czy jeste? za przywroceniem obowi?zywania konstytucji Republiki Krymu z 1992 roku i za statusem Krymu jako cz??ci Ukrainy ? [28] [29]

Nale?y zaznaczy?, ?e konstytucja z 1992 roku rozszerzała kompetencje władz Krymu, nadaj?c mu takie cechy niepodległego pa?stwa jak samodzielne mianowanie urz?dnikow i mo?liwo?? wyst?powania na forum mi?dzynarodowym w bezpo?rednich kontaktach z innymi pa?stwami [29] . Ponadto zwracano uwag?, ?e drugie pytanie referendum zostało sformułowane niejednoznacznie, gdy? w 1992 roku obowi?zywały dwie istotnie ro?ni?ce si? od siebie wersje konstytucji ? majowa i ze zmianami wprowadzonymi we wrze?niu [30] .

Kampania referendalna [ edytuj | edytuj kod ]

W kampanii referendalnej nie dopuszczano do głosu przeciwnikow zjednoczenia z Rosj? [31] . Przed referendum stosowano represje wobec zwolennikow Ukrainy np. zastraszania i porwania. Udowodniono zakatowanie tylko jednego aktywisty Renata Ametowa [32] [33] . Uniemo?liwiano tak?e wjazd na Krym wojskowym obserwatorom OBWE ? ich misja nie była jednak zwi?zana z planowanym referendum [34] . Mimo to przed referendum odbyły si? na obszarze całego połwyspu protesty przeciwnikow referendum, głownie Tatarow krymskich, w ktorych uczestniczyło, według relacji organizatorow, ł?cznie ponad 40 tys. osob [35] . Rosja przyznała, ?e ?ołnierze rosyjscy (?uzbrojeni m??czy?ni w nieoznakowanych mundurach”) wspierali siły lokalnej samoobrony, by ?umo?liwi? swobodne przeprowadzenie referendum” [36] .

Oficjalne wyniki [ edytuj | edytuj kod ]

Zgodnie z oficjalnymi danymi za wariantem nr 1 (zjednoczenie z Rosj?) miało opowiedzie? si? 96,57% (1 495 043 wyborcow), a za wariantem nr 2 (pozostanie w składzie Ukrainy pod warunkiem poszerzenia autonomii) 2,66% (41 247 wyborcow). Liczba głosow niewa?nych miała wynie?? 0,77% oddanych głosow (11 907).

Frekwencja miała wynie?? 84,09%. Podano, ?e ł?cznie na terytorium Krymu (Republika Autonomiczna Krymu oraz miasto wydzielone Sewastopol) miało by? 1 841 073 wyborcow, a w czasie referendum oddano 1 548 197 głosow.

Wyniki referendum w Republice Autonomicznej Krymu [37]
Pytanie Głosy uprawnionych do głosowania oddanych głosow wa?nych głosow
Czy jeste? za ponownym zjednoczeniem Krymu z Rosj? na prawach podmiotu FR? 1 233 002 80,42% 96,77% 97,47%
Czy jeste? za przywroceniem obowi?zywania konstytucji Republiki Krym z 1992 roku i za statusem Krymu jako cz??ci Ukrainy? 31 997 2,09% 2,51% 2,53%
Razem głosy wa?ne 1 264 999 82,51% 99,28% 100%
Głosy niewa?ne 9 097 0,59% 0,72% ?
Razem oddane głosy 1 274 096 Frekwencja : 83,10% 100% ?
Liczba uprawnionych do głosowania 1 533 208 100% ? ?
Wyniki referendum w mie?cie wydzielonym Sewastopol [38]
Pytanie Głosy uprawnionych do głosowania oddanych głosow wa?nych głosow
Czy jeste? za ponownym zjednoczeniem Krymu z Rosj? na prawach podmiotu FR? 262 041 85,56% 95,60% 96,59%
Czy jeste? za przywroceniem obowi?zywania konstytucji Republiki Krym z 1992 roku i za statusem Krymu jako cz??ci Ukrainy? 9   250 3,02% 3,37% 3,41%
Razem głosy wa?ne 271 291 88,58% 98,97% 100%
Głosy niewa?ne 2 810 0,92% 1,03% ?
Razem oddane głosy 274 101 Frekwencja : 89,50% 100% ?
Liczba uprawnionych do głosowania 306 258 100% ? ?

Zastrze?enia do wynikow oficjalnych [ edytuj | edytuj kod ]

Cz?sto podawana liczba 97% za przyst?pieniem Krymu do Rosji, w 2014 została zakwestionowana przez Rad? Praw Człowieka przy prezydencie Federacji Rosyjskiej, ktora oszacowała, ?e tylko od 30% do 50% mieszka?cow Krymu wzi?ło udział w referendum, z czego około 50?60% popierało secesj? [1] . Jewgienij Bobrow z działaj?cej przy prezydencie FR rady oraz dwoch członkow stowarzyszenia Memoriał , w przygotowanym dla członkow tej Rady dokumencie stwierdzili, ?e wi?kszo?? mieszka?cow Sewastopola głosowało w referendum za przył?czenie si? do Rosji (przy frekwencji rz?du 50?80%), za? w pozostałej cz??ci Krymu za przył?czeniem si? do Rosji głosowało 50?60% wyborcow przy frekwencji wynosz?cej 30?50%. Ponadto stwierdzili, ?e mieszka?cy pozostałej cz??ci Krymu, w odro?nieniu od mieszka?cow Sewastopola, głosowali nie tyle za przył?czeniem do Rosji, ile za ?zako?czeniem korupcji i bezprawnej dominacji złodziejskich donieckich poplecznikow”. Dokument ten powstał po wizycie jego autorow w Sewastopolu i Symferopolu w dniach 15?18 kwietnia 2014 roku [39] .

Ze wzgl?du m.in. na to, ?e niezale?ne organizacje nie mogły monitorowa? przebiegu referendum, cz??? ekspertow uwa?a, ?e oficjalne wyniki nie s? wiarygodne. Uwa?aj? oni, ?e podana w oficjalnych wynikach frekwencja w wyborach, masowo zbojkotowanych przez mniejszo?? tatarsk?, była sfałszowana i nierealistycznie wysoka. Natomiast cz?ste na Ukrainie i w Rosji praktyki fałszowania wyborow z u?yciem tzw. ?karuzeli wyborczej” (głosowanie przez cały dzie? w kolejnych lokalach grup wyborcow wo?onych autobusami) w przypadku Krymu nie były odnotowane. Z kilku ?rodeł pojawiły si? z kolei informacje, ?e w referendum brali udział obywatele Federacji Rosyjskiej, a przeciwnikom przył?czenia do Rosji uniemo?liwiano oddanie głosu. Referendum odbywało si? w obecno?ci wojsk rosyjskich na Krymie i przy zmasowanej jednostronnej kampanii propagandowej na rzecz opcji akcesji do Rosji. Zdaniem ekspertow nie budzi w?tpliwo?ci poparcie dla przył?czenia Krymu do Rosji, ale stwierdzaj? oni, ?e poziom fałszerstw przerosł wszelkie oczekiwania. Marek Menkiszak z O?rodka Studiow Wschodnich ocenił, ?e poziom fałszowania wynikow tzw. referendum był olbrzymi i nie mo?na w ten sposob wyra?onej woli mieszka?cow Krymu bra? pod uwag? jako rzeczywistego i demokratycznego wyboru [40] .

Oficjalne wyniki s? kwestionowane rownie? ze wzgl?du na bojkot przez Tatarow krymskich i głosowanie nieuprawnionych osob obywatelstwa rosyjskiego, deklaruj?cych ?zamieszkanie na Krymie” [41] . Lider Med?lisu Tatarow krymskich Refat Czubarow okre?lił liczb? wyborcow narodowo?ci krymsko-tatarskiej 185 tys. (10% ogolnej liczby wyborcow na Krymie). Jego zdaniem przytłaczaj?ca wi?kszo?? Tatarow krymskich zbojkotowała referendum, tylko 1 tys. brało udział. Czubarow twierdził, ?e w dwoch osiedlach miasta Bakczysaraju , gdzie mieszkaj? Tatarzy krymscy, referendum si? nie odbyło. Czubarow przytoczył przykład wsi Anniwka ( rejon biłohir?kyj ), w ktorej mieszka 290 osob, w tym 200 Tatarow, nie zagłosował ani jeden Tatar. Mimo to lokalna komisja wyborcza ogłosiła, ?e w tej wsi udział w referendum wzi?ło 111 osob. Podobn? sytuacj? miano, według niego, zaobserwowa? w wielu innych krymskich miejscowo?ciach [42] [43] .

Komitet Monitoruj?cy Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy swoim raporcie uznał podan? przez władze krymskie kombinacj? 82-procentowej frekwencji i 96% głosow za przył?czeniem do Rosji ?za nieprzekonuj?c?”. Ponadto przytoczył informacj?, ?e według rozmowcow, z ktorymi kontaktowali si? przedstawiciele Komitetu, frekwencja w referendum wyniosła 35?40% [44] .

Reakcje mi?dzynarodowe [ edytuj | edytuj kod ]

27 marca 2014 na 68 Sesji Zgromadzenia Ogolnego Organizacji Narodow Zjednoczonych przyj?to Rezolucj? nr 68/262 dotycz?c? integralno?ci terytorialnej Ukrainy i aneksji Krymu przez Federacj? Rosyjsk? , w ktorej stwierdzono niewa?no?? referendum ? za rezolucj? głosowało 100 pa?stw, 11 było przeciw, 58 wstrzymało si? od głosu, 24 nie brało udziału w głosowaniu [45] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b c EUvsDisinfo , Disinformation case: ?Crimea reunited with Russia through a democratic referendum” [online], euvsdisinfo.eu, 6 maja 2019 ( ang. ) .
  2. ↑ David L.   Phillips , Carina   Perelli , Crimea’s Technically Flawed Referendum [online], huffingtonpost.com, 19 maja 2014 ( ang. ) .
  3. ↑ Oliver   Laughland , Conal   Urquhart , Alan   Yuhas , Crimea referendum: early results indicate ‘landslide’ for secession ? as it happened [online], theguardian.com, 16 marca 2014 ( ang. ) .
  4. ↑ a b Parłament Krymu pryznaczyw referendum i rozihnaw uriad . Укра?нська правда, 2014-02-27. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-25)]. ( ukr. ) .
  5. ↑ Постановление ВР АРК ?О проведении общекрымского референдума” . Верховная Рада Автономной Республики Крым. [dost?p 2014-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-28)]. ( ros. ) .
  6. ↑ Приложение 1 к Постановлению Верховной Рады Автономной Республики Крым от 6 марта 2014 года № 1702-6/14 . Верховная Рада Автономной Республики Крым. [dost?p 2014-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-28)].
  7. ↑ Referendum pro status Krymu perenesły na 30 bereznia . Укра?нська правда, 2014-03-01. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-13)]. ( ukr. ) .
  8. ↑ Referendum pro status Krymu perenesły na 16 bereznia . 2014-03-06. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-13)]. ( ukr. ) .
  9. ↑ CWK nahołoszuje, szczo miscewyj referendum w Krymu nemo?ływyj . Укра?нська правда, 2014-03-03. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-13)]. ( ukr. ) .
  10. ↑ Radbez OON ne wyznaje ?referendum” u Krymu . Укра?нська правда, 2014-03-07. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-13)]. ( ukr. ) .
  11. ↑ Minjust daw ocinku riszenniam pro referendumy u Krymu ta Done?ku: nełehitymni . Укра?нська правда, 2014-03-02. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-13)]. ( ukr. ) .
  12. ↑ ЗМ?: Б?лорусь ? Казахстан в?дмовились послати спостер?гач?в на кримський референдум . UNIAN.NET, 2014-03-07. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-06)]. ( ukr. ) .
  13. ↑ На незаконному референдум? в Криму нема? жодних спостер?гач?в ?С . Укр?нформ. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-18)]. ( ukr. ) .
  14. ↑ ОБС? не в?дправлятиме спостер?гач?в на кримський референдум . iPress.ua. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-06)]. ( ukr. ) .
  15. ↑ Верховна Рада Криму проголосила незалежн?сть ? одразу попросилася в Рос?ю . Укра?нська правда, 2014-03-17. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-25)]. ( ukr. ) .
  16. ↑ Рос?я оф?ц?йно анексувала Крим . Galnet.org, 2014-03-18. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-19)]. ( ukr. ) .
  17. ↑ Belsat : Mustafa D?emilew: Rosja mogła przesiedli? na Krym milion osob . 2018-05-26. [dost?p 2019-01-20].
  18. ↑ RWE : Shifting Loyalty: Moscow Accused Of Reshaping Annexed Crimea’s Demographics . rferl.org, 2018-05-31. [dost?p 2019-01-20]. ( ang. ) .
  19. ↑ All-Ukrainian population census 2001 . 2001.ukrcensus.gov.ua. [dost?p 2014-03-15]. ( ang. ) .
  20. ↑ All-Ukrainian population census 2001. Linguistic composition of population Autonomous Republic of Crimea. . 2001.ukrcensus.gov.ua. [dost?p 2014-03-15]. ( ang. ) .
  21. ↑ В Крыму живут представители 175 национальностей ? предварительные итоги переписи .
  22. ↑ Росстат: подавляющее большинство крымчан считают родным языком русский .
  23. ↑ Prospects of Crimea: Regional Status . Razumkov Centre, 2008. [dost?p 2014-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)].
  24. ↑ The United Nations Development Programme Sub-Office in Crimea. Crimea in October-December 2010: monitoring report. . undp.crimea.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-15)]. (s. 62).
  25. ↑ Public Opinion Survey Residents of the Autonomous Republic of Crimea May 16 ? 30, 2013 .
  26. ↑ How relations between Ukraine and Russia should look like? Public opinion polls’ results . Kyiv International Institute of Sociology, 2014-03-04. [dost?p 2014-04-11].
  27. ↑ Crimea goes to the polls with landslide expected for union with Russia .
  28. ↑ Referendum w sprawie autonomii Krymu ? 16 marca . onet.pl , 6 marca 2014. [dost?p 2014-03-15].
  29. ↑ a b Robert Kalinowski: ?wiat na drodze do nowej, zimnej wojny. Rosyjskie Realpolitik na Krymie (analiza) . polskieradio.pl , 14 marca 2014. [dost?p 2014-03-15].
  30. ↑ ≪Референдум≫ у Криму розпочався . RFE/RL, 2014-03-16. [dost?p 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-19)]. ( ukr. ) .
  31. ↑ Referendum bez niespodzianek. Co dalej z Krymem? . polskieradio.pl , 17 marca 2014. [dost?p 2014-03-18].
  32. ↑ StackPath [online], belsat.eu [dost?p 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-24] .
  33. ↑ Krym: porwania dziennikarzy i aktywistow obywatelskich . odfoundation.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-30)]. .
  34. ↑ ?Niet” dla Rosji nie b?dzie? Mieszka?cy Krymu: jeste?my zm?czeni czekaniem na lepsze ?ycie . TVN24, 13 marca 2014. [dost?p 2014-03-18].
  35. ↑ Masowe protesty przeciwko referendum na Krymie [ZDJ?CIA ]. [dost?p 2014-03-28].
  36. ↑ ?Rosja nie planowała działa? wojskowych na Krymie, ale została do nich zmuszona”. Gazeta.pl.
  37. ↑ Riezultaty obszczekrymskogo riefierienduma .
  38. ↑ Na sessii gorodskogo Sowieta utwier?dieny riezultaty obszczekrymskogo riefierienduma 16 marca 2014 goda . sevsovet.com.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-22)]. .
  39. ↑ Е.А. Бобров, С.А. Ганнушкин, О.П. Цейтлин: Проблемы жителей Крыма . Совет при Президенте Российской Федерации по развитию гражданского общества и правам человека, 2014-04-21. [dost?p 2014-05-07]. ( ros. ) .
  40. ↑ Czy taka frekwencja jest w ogole mo?liwa? Ekspert: Poziom fałszerstw przekroczył wszelkie oczekiwania . [dost?p 2014-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-20)].
  41. ↑ Tatarzy krymscy nie uwierzyli w rosyjskie obietnice . Rzeczpospolita. [dost?p 2014-03-18].
  42. ↑ Komitet Obywatelski Solidarno?ci z Ukrain? [online], www.solidarnosczukraina.pl [dost?p 2017-11-20] ( pol. ) .
  43. ↑ Gława Mied?lisa Riefat Czubarow: Krymskije tatary subjekt priniatija rieszenij, tiem boleje tiech, kotoryje kasajutsia ich razwitija i razwitija ich rodiny. Witryna oficjalna Med?lisu narodu krymsko-tatarskiego.
  44. ↑ Committee on the Honouring of Obligations and Commitments by Member States of the Council of Europe (Monitoring Committee): Recent developments in Ukraine: threats to the functioning of democratic institutions . Strasbourg: Parliamentary Assembly of the Council of Europe, 2014-04-08, s. 17. [dost?p 2014-04-12].
  45. ↑ Backing Ukraine’s territorial integrity, UN Assembly declares Crimea referendum invalid . UN News Centre, 2014-03-27. [dost?p 2014-03-27].

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Wojna rosyjsko-ukrai?ska
Głowne wydarzenia
Kalendarium
2022
2023
2024
Wojna w Donbasie
Inwazja Rosji na Ukrain?
wschodnia Ukraina
połnocno-wschodnia Ukraina
Kijow i obwod kijowski
południowa Ukraina
inne
zbrodnie wojenne
jednostki wojskowe
Wpływ i reakcje
Cyberwojna
Media i kultura popularna
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Referendum_na_Krymie_w_2014_roku&oldid=72751608 ”