Pula

Pula
Pola
Herb	Flaga
Pa?stwo	Chorwacja
?upania	istryjska
Miasto	Pula
Burmistrz	Boris Mileti?
Powierzchnia	51,65 km²
Wysoko??	30 m n.p.m.
Populacja (2011) ; ? liczba ludno?ci ; ? g?sto??	; 57 460 ; 1106 os./km²
Nr kierunkowy	052
Kod pocztowy	52 100
Tablice rejestracyjne	PU
	Poło?enie na mapie ?upanii istryjskiej Pula ; Pola
	Poło?enie na mapie Chorwacji Pula ; Pola
	44°52′N 13°51′E / 44,866667 13,850000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodro?ach
	Strona internetowa

Pula ( wł. Pola ^[2], istr. Pula , słowe?. Pulj , niem. Pulei , łac. Pietas Iulia ) ? miasto w zachodniej cz??ci Chorwacji , w ?upanii istryjskiej , siedziba miasta Pula . Jest poło?one na południowym skraju połwyspu Istria nad Morzem Adriatyckim . W 2011 roku liczyło 57 460 mieszka?cow ^[1].

Geografia [ edytuj | edytuj kod ]

Pula jest poło?ona na siedmiu wzgorzach (Ka?tel, Zaro, Arena, Sv. Martin, Opatija sv. Mihovila, Mondipola i Pra Grande) w południowej cz??ci Istrii. Znajduje si? w gł?bokiej zatoce, otoczona przez małe wyspy (Sv. Jerolim oraz Kozad). Miasto zajmuje 5165 ha . W Puli, jak i w całej Istrii ogromny wpływ ma klimat ?rodziemnomorski . ?rednia temperatura w lutym to 6,1 °C , a w lipcu i sierpniu 26,4 °C.

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

W mie?cie rozwin?ł si? przemysł stoczniowy, spo?ywczy, maszynowy, cementowy, szklarski, zapałczany oraz obuwniczy ^[3].

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Najpo?niej od V w p.n.e. tereny dzisiejszej Puli zamieszkiwali Ilirowie , a? do roku 177 p.n.e. , kiedy to obszar ten zaj?li Rzymianie. Od 43 r. Pula stała si? koloni? rzymsk? (nazwan? przez nich Pietas Julia ) przez co została wa?nym o?rodkiem administracyjnym i handlowym. W tym czasie miasto prze?ywało okres ?wietno?ci czego dowodem s? liczne zachowane budowle z tego okresu ( amfiteatr , łuk triumfalny , ?wi?tynia Augusta ). W 425 Pula została siedzib? biskupstwa. Gdy Cesarstwo rzymskie upadło, Pula przeszła pod wpływy Bizancjum . W 1145 , podobnie jak inne miasta połwyspu, Pula została zmuszona do zło?enia przysi?gi Wenecji , lecz pi?? lat po?niej w 1150 miasto zbuntowało si? i w efekcie zostało spl?drowane przez Wenecjan. W 1334 miasto zostało zaj?te przez Republik? Weneck? . W wyniku licznych epidemii d?umy i malarii liczba mieszka?cow spadła do 300. Pula została jednak ponownie zasiedlona przez uchod?cow z Bo?ni i Dalmacji , ktorzy uciekali przed najazdem Turkow .

Miasto ponownie odzyskało ?wietno?? w XIX . Zbudowano stocznie, pierwsze zakłady przemysłowe, fortyfikacje, uruchomiono komunikacj? kolejow?, a arystokracja zacz?ła przyje?d?a? tu w celach rekreacyjnych. Pula stała si? wa?nym portem handlowym i wojskowym, a po 1866 r. głown? baz? marynarki wojennej Austro-W?gier . Po I wojnie ?wiatowej cał? Istri? wraz z Pul? zaj?li Włosi . Po drugiej wojnie ?wiatowej zniszczone miasto przypadło Jugosławii , a po jej rozpadzie Chorwacji.

Urodził si? tu:

Leon Karol Maria Habsburg-Lotary?ski ? arcyksi??? austriacki, kapitan cesarskiej armii Austro-W?gier , oficer kawalerii Wojska Polskiego .
Karol Olbracht Austriacki ? arcyksi??? austriacki, syn Karola Stefana Habsburga-Lotary?skiego i Marii Teresy Habsburg-Toska?skiej , wła?ciciel dobr ?ywieckich , pułkownik artylerii cesarskiej i krolewskiej armii oraz Wojska Polskiego .
Camillo Perini (ur. 18 czerwca 1887, zm. 27 sierpnia 1942 w Viterbo ) ? lotnik wojskowy narodowo?ci włoskiej , pułkownik pilot Wojska Polskiego , kawaler Orderu Virtuti Militari .

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

W staro?ytno?ci Pul? zamieszkiwało 30 tys. mieszka?cow. W ?redniowieczu miasto opustoszało za spraw? epidemii d?umy i malarii i liczba mieszka?cow spadła do 300. Pod koniec XIX w. ?yło tu 40 tys. mieszka?cow, a w 1910 r. 60 tys. Według danych na rok 2001 miasto zamieszkiwały 59 594 osoby.

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

Amfiteatr w Puli

Został zbudowany najprawdopodobniej przez cesarza rzymskiego Wespazjana, mogł on pomie?ci? 23 tys. ludzi, a na jego terenie organizowane były walki gladiatorow oraz dzikich zwierz?t. Obecnie jest on jednym z trzech najlepiej zachowanych amfiteatrow Staro?ytnego Rzymu (dwa inne to Koloseum i Amfiteatr w Al-D?amm ).

Forum zbudowane w czasach panowania Cesarstwa rzymskiego.
?wi?tynia Augusta i Romy I wiek
Katedra Wniebowzi?cia Naj?wi?tszej Maryi Panny w Puli
Ratusz zbudowany w XIII wieku.
Zamek z XVI wieku .
Kaplica Santa Maria Formosa
Podwojna Brama z I wieku
Brama Herkulesa zbudowana w I wieku
Łuk Sergiusza z I wieku
Mały Teatr Rzymski

Miasta partnerskie [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b Popis stanovni?tva, ku?anstava i stanova 2011. Stanovni?tvo prema spolu i starosti , Zagreb: Dr?avni zavod za statistiku Republike Hrvatske, 2013 (Statisti?ka izvje??a; 1468), s. 78, 596 , ISSN 1333-1876 [zarchiwizowane 2023-02-12] .
↑ Istarska ?upanija: Gradovi i op?ine . Istarska ?upanija. [dost?p 2019-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-01)]. ( chorw. ) .
↑ Pula , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2021-08-06] .
↑ Miasta partnerskie [online], Katowice.eu [dost?p 2018-04-23] ( pol. ) .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Gloaguen Phillipe, Duval Michel, Croatie: le Guide du Routard , 2008, ISBN 978-2-01-244267-2 .
Zuzanna Z. Brusi? Zuzanna Z. , Salomea S. Pamuła Salomea S. , Chorwacja: w kraju lawendy i wina , Krakow: Amistad ? Pion Wydawniczy Wydawnictwo Bezdro?a, 2007, ISBN 978-83-60506-37-0 , OCLC 749258384 .
Admaczak Sławomir, Firlej Katarzyna, Chorwacja i Czarnogora , Bielsko-Biała 2003, ISBN 83-7304-154-0 .
Jarosław J. Swajdo Jarosław J. , Joanna J. Stovrag Joanna J. , Chorwacja: praktyczny przewodnik , Bielsko-Biała: Pascal, 1999, ISBN 83-87696-63-3 , OCLC 749244721 .

[stat-1] Popis stanovni?tva, ku?anstava i stanova 2011. Stanovni?tvo prema spolu i starosti , Zagreb: Dr?avni zavod za statistiku Republike Hrvatske, 2013 (Statisti?ka izvje??a; 1468), s. 78, 596 , ISSN 1333-1876 [zarchiwizowane 2023-02-12] .

[2] Istarska ?upanija: Gradovi i op?ine . Istarska ?upanija. [dost?p 2019-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-01)]. ( chorw. ) .

[PWN-3] Pula , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2021-08-06] .

[4] Miasta partnerskie [online], Katowice.eu [dost?p 2018-04-23] ( pol. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]