Przyprawa

Przyprawa ? składnik potraw, zwykle stosowany w niewielkich ilo?ciach dla poprawienia ich walorow smakowych , zapachowych i w rzadkich przypadkach (takich jak kurkuma czy szafran ) ? wizualnych.

W odro?nieniu od głownych składnikow potraw, przyprawy zwykle nie maj? istotnego znaczenia od?ywczego. Nierzadko jednak pobudzaj? trawienie, konserwuj? potrawy lub działaj? leczniczo, a dawniej wielu przypisywano te? działanie magiczne (stanowiły istotny składnik napojow czarodziejskich i miłosnych). Przyprawy pozwalaj? w ko?cu zro?nicowa? po?ywienie bazuj?ce na niewielkiej liczbie produktow podstawowych. Niegdy? odgrywały istotn? rol? i nale?ały wielokro? do najcenniejszych surowcow, obok kamieni i metali szlachetnych. Z czasem rosn?ce zro?nicowanie dost?pnych produktow podstawowych, łatwo?? utrzymania walorow smakowych potraw poprzez zamra?anie lub stosowanie ?rodkow konserwuj?cych spowodowało spadek znaczenia przypraw. Szczegoln? rol? odgrywaj? w kuchni obszarow tropikalnych i subtropikalnych, gdzie warunki klimatyczne sprzyjaj? osłabianiu apetytu i zaburzeniom trawiennym ^[1].

Wyro?nia si? przyprawy naturalne, przewa?nie pochodzenia ro?linnego, i syntetyczne ^[1].

Historia przypraw [ edytuj | edytuj kod ]

Przez całe tysi?clecia handel przyprawami, szczegolnie tymi korzennymi pochodz?cymi z odległych krajow Azji , przynosił znaczne zyski i był rozwijany. Przypuszczalnie olbrzymie bogactwa krola Salomona pochodziły w znacznej mierze z tego handlu. Aleksandria za czasow Ptolemeuszow była centrum handluj?cym przyprawami indyjskimi . Celem wypraw morskich Krzysztofa Kolumba i Johna Cabota były zasobne w przyprawy Indie. Wyspy Moluki były wcze?niej nazywane Wyspami Korzennymi i to one były głownym celem wyprawy Ferdynanda Magellana , ktora w rezultacie sko?czyła si? pierwszym opłyni?ciem kuli ziemskiej.

W XVII wieku powstawały europejskie kompanie handlowe maj?ce za jeden z celow opanowanie jak najwi?kszej cz??ci handlu przyprawami i korzeniami. Były to kompanie angielskie, francuskie i holenderskie.

Przykłady przypraw [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: Ro?liny przyprawowe .

Przyprawy w wi?kszo?ci s? produktami pochodzenia ro?linnego i dziel? si? na:

Do tzw. innych przypraw nale?? m.in. :

sosy: keczup , musztarda , majonez
octy spo?ywcze: ocet spirytusowy , ocet balsamiczny , ocet winny , ocet jabłkowy , ocet ry?owy
sos sojowy
sambal oelek
bakalie
miod
cukier
sol

Przyprawy stosowane s? tak?e w postaci mieszanek , zwykle ziołowych:

bouquet garni
chmeli-suneli
curry
garam masala
pieprz ziołowy
przyprawa pi?ciu smakow (mieszanka chi?ska)
quatre-epices
zioła prowansalskie
Ras el Hanout (mieszanka maroka?ska)
korzenne mieszanki do słodkich wypiekow:
- przyprawa do piernika
- przyprawa do pumpkin pie (tzw. przyprawa dyniowa)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b Bohumir Hlava, Dagmar Lanska: Ro?liny przyprawowe . Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Rolnicze i Le?ne, 1983, s. 6-32. ISBN 83-09-00456-7 .

[hlava-1] Bohumir Hlava, Dagmar Lanska: Ro?liny przyprawowe . Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Rolnicze i Le?ne, 1983, s. 6-32. ISBN 83-09-00456-7 .

[1]