Prasa
Prasa
(
łac.
presso
?tłoczy?”) ? okre?lenie
dziennikow
,
czasopism
i ??rodkow masowego przekazywania powstałych w wyniku post?pu technicznego” o charakterze informacyjnym, wydawanych periodycznie, nie rzadziej ni? raz do roku, wyro?niaj?cych si? stałym tytułem i kolejnym numerem.
Okre?lenie ?prasa” pochodzi od nazwy maszyny drukarskiej i sposobu powstawania ?prasy”, ktory polega na odciskaniu znakow na papierze. Informacja jest podawana za pomoc? pisma i obrazu stałego lub, w przypadku mediow elektronicznych, za pomoc?
d?wi?ku
, wizji lub innej metody przekazywania informacji. Prasa zalicza si? do mediow jednokierunkowych, co oznacza pewn? pasywno?? i powoduje brak bezpo?redniej reakcji odbiorcy w stron? nadawcy. Badaniem naukowym prasy zajmuje si?
prasoznawstwo
.
Prasa jest jednym z najstarszych ?rodkow masowego przekazu, a jej pocz?tkowe fazy stwierdzono jeszcze w II wieku p.n.e. w
Chinach
, czy te? w
Europie
słynne ?
Acta Diurna Populi Romani
” zało?one przez
Juliusza Cezara
w 59 p.n.e. Prawdziwy rozwoj prasy datuje si? na wiek
XVI
?
XVIII
, kiedy to po wynalezieniu
druku
zaobserwowano dynamiczny rozwoj prasy ? powstawanie
periodykow
(1562,
Włochy
), czy
magazynow
(1594,
Niemcy
). W
XIX wieku
prasa zaliczona została oficjalnie do
mass mediow
.
Do masowego rozwoju prasy przyczyniły si?:
- pierwszy
podwodny kabel telegraficzny
mi?dzy Ameryk? i Europ? umo?liwiaj?cy błyskawicznie przekazywanie informacji mi?dzy kontynentami,
- wynalazek
telefonu
stworzony przez
Grahama Bella
,
- udoskonalenie prasy walcowej pozwalaj?cej rownoczesny druk na obu stronach kartki,
- u?ycie elektrycznej
maszyny drukarskiej
oraz kolorowego druku,
- bardziej efektywna produkcja
papieru
,
- powstanie
maszyny do pisania
,
- opatentowanie
linotypu
, potrajaj?cego szybko?? składania druku,
- ulepszenie techniki połtonowego fotorytownictwa, dzi?ki czemu w czasopismach mo?liwy stał si? druk
fotografii
.
W pierwszej połowie XX wieku mowiło si? o nastaniu ?nowego dziennikarstwa” (
New Journalism
), ktore zacz?ło intensywnie szuka? sposobow na poszerzenie kr?gu zainteresowanych pras?.
Joseph Pulitzer
był w tej dziedzinie pionierem. W gazetach pojawiały si? sensacyjne nagłowki i tematy uwa?ane cz?sto za tabu, czyli dotycz?ce seksu, brutalnych morderstw, gwałtow, wypadkow, a nawet plotki dotykaj?ce osob publicznych. Wowczas wyro?niano dwie metody, według ktorych działali dziennikarze. Jedn? z nich było tzw. pranie brudow (
muckraking
), czyli udost?pnianie opinii publicznej informacji, ktore nie powinny by? ujawnione. Innym sposobem na zdobywanie czytelnikow było nagła?nianie i anga?owanie si? w sprawy dotykaj?ce społecze?stwa, np. walka z korupcj?, nadu?yciami, co zostało nazwane krucjatami prasowymi (
crusading
).
Prasa w Polsce po II wojnie ?wiatowej
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Po
II wojnie ?wiatowej
prasa w Polsce miała pełni? funkcj? narz?dzia, forsuj?cego pogl?dy partii. Strategi? stworzenia pism w pełni uzale?nionych od władzy podzielono na kilka etapow. W latach 1947-1951, w ramach fazy pierwszej, zaj?to si? eliminacj? konkurencji dla prasy, eliminuj?c wi?kszo?? pism wychodz?cych wcze?niej. Nast?pnie stworzono system wydawania gazet partyjnych, oswajaj?c czytelnikow z tym, jak b?dzie wygl?da?
nowa prasa
(1948-1952). W fazie drugiej (lata 1953-1956) probowano pokona? opor społeczny, a w trzeciej starano si? naprawi? straty dokonane w ramach poprzednich działa?
[1]
.
Ogolna prasa informacyjna przedstawia on-line du?? cz??? swoich wydarze? dziennych ? konkurencja wymusza dostarczanie bardzo ?wie?ych informacji i dyskusji. Czyni?c to, zach?ca potencjalnych czytelnikow wersji papierowej, ka?e niekiedy płaci? za dost?p do dokumentacji i całkiem otwarcie zyskuje dochody z reklamy w Internecie. Jednak?e traci publiczno?? wyda? papierowych, ktore wymagaj? bardzo wysokich kosztow dystrybucji. Prasa darmowa rozwija si? z poł?czenia gazet papierowych o ni?szych kosztach dystrybucji (brak zwrotow, obecno?? tylko w wielkich miastach) i prasy on-line o słabej warto?ci, dodawanej do informacji agencyjnych, i jest przeznaczona dla młodszej publiczno?ci
[2]
.
- funkcja informacyjna (głownym zadaniem prasy jest informowanie potencjalnych odbiorcow o bie??cych i aktualnych wydarzeniach)
- funkcja opiniotworcza (pozwala ukształtowa? pogl?d na dane zdarzenie/sytuacj?/stan)
- funkcja postawotworcza (kształtuje postaw? w danej sprawie)
- funkcja rozrywkowa (zawiera elementy rozrywkowe, niemaj?ce wi?kszych warto?ci informacyjnych)
- funkcja kontrolna (kontroluje aparat władzy i jego poczynania)
- funkcja organizatorska (organizuje ?ycie społeczne)
- funkcja integracyjna (integruje dane społecze?stwo)
- periodyczno?? (nie mo?e ukazywa? si? rzadziej ni? raz na rok)
- prasa nie ma zamkni?tej formy (mo?e ulega? przekształceniom/modyfikacjom/zmianom)
- mo?liwo?? dostosowania si? do oczekiwa? potencjalnego odbiorcy
- uniwersalno?? (wynika z powy?szego argumentu)
- teoretyczna niezale?no??
- dost?pno??, szeroki zasi?g
Poj?cie prasy reguluje w Polsce
ustawa
z dnia 26 stycznia 1984 r.
Prawo prasowe
[6]
. Wedle stanu prawnego na 31 sierpnia 2018 roku ? prasa ?oznacza publikacje periodyczne, ktore nie tworz? zamkni?tej, jednorodnej cało?ci, ukazuj?ce si? nie rzadziej ni? raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazw?, numerem bie??cym i dat?, a w szczegolno?ci: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe” (art. 7 ust. 2 pkt 2). Oznacza to, ?e biuletyny wewn?trzne, gazetki komitetow wyborczych,
organizacji pozarz?dowych
czy domow kultury stanowi? pras?. Pras? natomiast nie s? wykazy, spisy, zbiory ?rodeł, gdy? tworz? zamkni?t?, jednorodn? cało??. Ponadto nawet je?li s? im nadawane numery (np. pierwszy tom zbioru), to nie maj? okre?lonych dat; a skoro nie s? opatrzone dat?, to nie s? pras?; gdy? pras? s? tylko publikacje periodyczne ?opatrzone numerem bie??cym i dat?”.
Pras? w rozumienia Prawa prasowego s? tak?e zespoły osob i pojedyncze osoby zajmuj?ce si? działalno?ci?
dziennikarsk?
.
- ↑
?rodki masowego niekomunikowania ? prasa PRL
, [w:]
Jacek
J.
Kwa?niewski
Jacek
J.
,
(Nie)realny socjalizm, cz??? II
, 1992, s. 235-238,
ISBN
83-01-10890-8
.
- ↑
Eric
E.
Maigret
Eric
E.
,
Socjologia komunikacji i mediow
.
brak strony (ksi??ka)
- ↑
Zgodnie z
ustaw? o prawie prasowym
. Encyklopedia PWN podaje definicj?, zgodnie z ktor? dziennik jest pismem publikowanym co najmniej 3 razy tygodniowo.
- ↑
Ekspansja wydawnictwa DD Media
. wirtualnemedia.pl, 2004-02-27. [dost?p 2018-03-01].
- ↑
Ryszard Filas:
Polskie czasopisma XXI wieku ? rozwoj czy kryzys?
. mbc.malopolska.pl, 2007. [dost?p 2018-03-01].
- ↑
Dz.U. z 2018 r. poz. 1914
- Tomasz Goban-Klas,
Media i komunikowanie masowe
, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005
- Andrzej Zwoli?ski,
Słowo w relacjach społecznych
, Wydawnictwo WAM, Krakow 2003, s. 171
- Jozef Skrzypczak (red.)
Popularna encyklopedia mass mediow
, Kurpisz, Pozna? 1999