?Bunt solny”, obraz E. Lissnera
Powstanie moskiewskie z 1648
zwane tak?e
buntem solnym
(
rosyjski
: Соляной бунт, Московское восстание 1648) ? wyst?pienie ludno?ci
Moskwy
przeciwko wprowadzonemu przez rz?d ujednoliconemu podatkowi od
soli
. Pomysłodawcy projektu liczyli, i? nowy podatek uzupełni braki w bud?ecie
Rosji
, jednak jego nast?pstwem było tak?e podniesienie cen soli, co uderzyło w przeci?tnych
Rosjan
u?ywaj?cych znacznych ilo?ci soli do
konserwacji ?ywno?ci
, zwłaszcza
ryb
.
Oburzenie, jakie wywołał nowy podatek w?rod chłopow i mieszczan, zmusiło rz?d do jego wycofania, przy jednoczesnym powzi?ciu decyzji o ?ci?gni?ciu nale?no?ci za? z trzech ostatnich lat. 1 czerwca
1648
, kiedy car
Aleksy I
powracał do Moskwy z podro?y do
ławry Troicko-Siergijewskiej
, otoczył go tłum mieszka?cow miasta skar??cy si? na
bojarow
i urz?dnikow, ktorych obwiniał za tak du?? presj? fiskaln?.
Carska
obstawa zaatakowała i przep?dziła tłum, co spowodowało wybuch niezadowolenia i wzmogło nastroje buntownicze. 1 czerwca
strzelcy moskiewscy
przył?czyli si? do zbuntowanych mieszka?cow miasta. Buntownicy wdarli si? na
Kreml
i za??dali ust?pienia bojara
Borysa Morozowa
(ktory stał wowczas na czele rz?du), jego szwagra Piotra Trachaniotowa i Leontija Pleszejewa (szef
prikazu
ziemskiego, zajmuj?cego si? m.in. ochron? porz?dku publicznego w Moskwie). 3 czerwca car został zmuszony do wydania ludowi Pleszejewa, ktory został zamordowany. Buntownicy podpalili
Białe Miasto
i
Kitajgrod
, dzielnice zamieszkiwane przez bojarow. Doszło do złupienia około 70 domow, nale??cych do najbardziej znienawidzonych przez mieszka?cow Moskwy bojarow, kupcow i
okolniczych
. Piotr Trachaniotow probował salwowa? si? ucieczk?, ale został schwytany i zabity 5 czerwca.
6 czerwca z powstania wycofali si? strzelcy, ktorym obiecano zapłat? zaległego
?ołdu
i podwy?k?. Mimo to car 11 czerwca zło?ył z urz?du
Borysa Morozowa
i wysłał go do
monasteru Cyrylo-Biełozierskiego
. Po tym wydarzeniu powstanie zacz?ło wygasa? i traci? poparcie mieszka?cow Moskwy. Chcieli to wykorzysta? bojarowie ze ?rodowisk nieprzychylnych Morozowowi. Grup? t? kierowali ksi???
Jakow Czerkaski
i
Nikita Romanow
. Zacz?li oni dzieli? pieni?dze i ziemi? mi?dzy swoich stronnikow, poczynili te? wiele ust?pstw wobec buntownikow, np. zgodzili si? na odroczenie spłaty zaległych podatkow. Rz?d d??ył do wprowadzenia podziałow mi?dzy rebeliantami a gdy to si? udało i stracili oni poparcie, szybko si? z nimi rozprawił, dokonuj?c aresztowa? i egzekucji. 22 pa?dziernika Borys Morozow powrocił do Moskwy i ponownie obj?ł urz?d szefa rz?du.
W niektorych cz??ciach Rosji, id?c za przykładem Moskwy, mieszka?cy podnosili bunt przeciwko zbyt du?ym obci??eniom fiskalnym. Wszystkie rebelie zostały jednak stłumione do stycznia
1649
roku z powodu odwrocenia si? szlachty od powsta?cow. ??dania, ktore podniosła szlachta, wykorzystuj?c niezadowolenie społeczne ? czyli zwołanie
soboru ziemskiego
, uchwalenie
Uło?enia soborowego
, zmiana rozło?enia obci??e? podatkowych i wydłu?enie czasu na poszukiwanie zbiegłych chłopow ? zostały w wi?kszo?ci spełnione i nie miała ona interesu, aby nadal walczy?.
- Бабулин И. Б. Князь Семен Пожарский и Конотопская битва, М., 2009. s. 24-26 (
rosyjski
)
- http://www.binek.pl/i5.html
- Crummey, Robert Owen. (1983). Aristocrats and Servitors: The Boyar Elite in Russia, 1613 ? 1689. Princeton, NJ: Princeton University Press. (
angielski
)