Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powstanie jakobickie 1745 roku
Bitwa pod Culloden
na obrazie
Davida Moriera
|
| Czas
|
1745
?
1746
|
| Miejsce
|
Europa Połnocna
|
| Terytorium
|
Wielka Brytania
|
| Przyczyna
|
ch?? odzyskania tronu przez
Stuartow
|
| Wynik
|
zwyci?stwo Anglii
|
| Strony konfliktu
|
|
|
| Dowodcy
|
|
|
| Siły
|
| 14 tysi?cy powsta?cow
|
17,5 tysi?cy ?ołnierzy
|
|
| Straty
|
| ponad 2300 zabitych i rannych, 558 wzi?tych do niewoli
|
około 1400 zabitych i rannych, około 1800 wzi?tych do niewoli
|
|
| brak wspołrz?dnych
|
|
|
Powstanie jakobickie 1745 roku
(rownie?
Druga Wielka Rebelia
,
Powstanie 45 roku
) ?
powstanie
w
Szkocji
zorganizowane przez ?Młodego Pretendenta”, ksi?cia
Karola Edwarda Stuarta
, syna
Jakuba III
. Jako jedyne z
powsta? szkockich
miało pełne szanse na powodzenie.
Powstanie ktore wybuchło w czasie
wojny o sukcesj? austriack?
, rozpocz?ło si? przybyciem do Szkocji ksi?cia Karola Edwarda, ktory przy braku wsparcia
Francji
tym razem z własnej kieszeni finansował przedsi?wzi?cie. 2 sierpnia 1745 młody ksi??? wyl?dował na
Hebrydach
z niewielk? grup?
jakobickich
emigrantow, 700 ochotnikami z
Irlandzkiej Brygady
i ładunkiem broni dla powsta?cow.
Młodzie?czy zapał Karola Edwarda, jego szacunek dla
goralskich
tradycji oraz krwawe rz?dy
angielskich
naje?d?cow przyczyniły si? do masowego poparcia powstania. Procz wi?kszo?ci goralskich
klanow szkockich
przył?czali si? rownie? jakobici z nizin i
Anglii
. Armia powsta?cza prawie bez walki zaj?ła stolic? Szkocji ?
Edynburg
. Pierwsze wielkie zwyci?stwo w
bitwie
pod
Prestonpans
21 wrze?nia przyczyniło si? do podniesienia morale wojsk i dalszego napływu ochotnikow. Powsta?cy rozpocz?li marsz na
Newcastle
, w
Londynie
zapanowała panika. Jednak niezdecydowanie dowodcow, niesnaski w sztabie i zaczynaj?ce si? dezercje w?rod ochotnikow przyczyniły si? do kl?ski. Armia rz?dowa została natomiast wsparta ?wie?ymi
hanowerskimi
siłami, ?ci?gni?tymi z kontynentu. Ostateczn? kl?sk? siły jakobickie poniosły 16 kwietnia 1746 w
bitwie
pod
Culloden
, na moczarach opodal
Inverness
. ?Młody Pretendent” został sił? wycofany z walki i po kilku miesi?cach ukrywania si? (mi?dzy innymi w stroju kobiety) w?rod goralskich stronnikow wrocił do Francji.
Anglicy i ich zwolennicy pod wodz? głownodowodz?cego
ksi?cia Cumberland
rozpocz?li krwawe represje. Wi?kszo?? rannych pod Culloden została dobita, ponad 1000 je?cow sprzedano jako
niewolnikow
na plantacje w
Ameryce
, w Szkocji zacz?ły si? prawdziwe polowania na jakobitow. System klanowy został zakazany, zakazano nawet u?ywania narodowego stroju szkockiego,
j?zyka gaelickiego
i posiadania broni. Syn krola
Jerzego II
, ksi??? Cumberland, zyskał miano ?rze?nika Cumberlanda”.
Na kanwie tych wydarze? powstała powie??
Waltera Scotta
?
Waverley
”, a tak?e
Roberta Louisa Stevensona
?
Porwany za młodu
”.
- 1745
- 16 sierpnia Highbridge (potyczka) ? zwyci?stwo jakobitow,
- 21 wrze?nia Prestonpans ? zwyci?stwo jakobitow,
- 13?15 listopada 1. Carlisle (obl??enie) ? zwyci?stwo jakobitow,
- 18 grudnia Clifton Moor (potyczka) ? zwyci?stwo jakobitow,
- 21?30 grudnia 2. Carlisle (obl??enie) ? zwyci?stwo sił rz?dowych,
- 23 grudnia Inverurie ? zwyci?stwo jakobitow,
- 1746
- 17 stycznia Falkirk ? zwyci?stwo jakobitow,
- 20 marca-3 kwietnia Fort William (obl??enie) ? zwyci?stwo sił rz?dowych,
- 16 kwietnia Culloden ? zwyci?stwo sił rz?dowych.
