한국   대만   중국   일본 
Polskie Zakłady Lotnicze ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Polskie Zakłady Lotnicze

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.
Ilustracja
PZL M-28 Skytruck
Pa?stwo

  Polska

Wojewodztwo

  podkarpackie

Siedziba

Mielec

Adres

ul. Wojska Polskiego 3
39-300 Mielec

Data zało?enia

1938 / 1998

Forma prawna

Sp. z o.o.

Prezes

Janusz Zakr?cki

Udziałowcy

Lockheed Martin Helicopter Company Ltd. [1] (100%)

Nr KRS

0000051791

Dane finansowe
Kapitał zakładowy

239.126.000,- zł

Poło?enie na mapie Mielca
Mapa konturowa Mielca, u góry znajduje się punkt z opisem „Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.”
Poło?enie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.”
Poło?enie na mapie wojewodztwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.”
Poło?enie na mapie powiatu mieleckiego
Mapa konturowa powiatu mieleckiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.”
Ziemia50°18′21,1″N   21°27′53,0″E / 50,305861   21,464722
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
PZL.37 Ło?
SB Lim-2
TS-11 Iskra
PZL M26 Iskierka
PZL M18B Dromader
S-70i Black Hawk

Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. ( PZL Mielec ) ? najwi?ksze zakłady lotnicze w Polsce , znajduj?ce si? w Mielcu w wojewodztwie podkarpackim . Powstały w 1938 roku jako zakład WP-2 Pa?stwowych Zakładow Lotniczych . Po II wojnie ?wiatowej stały si? najwi?ksz? polsk? wytworni? lotnicz?, buduj?c samoloty głownie na eksport i nosz?c od 1949 roku nazw? WSK Mielec (Wytwornia Sprz?tu Komunikacyjnego), a nast?pnie WSK ?PZL-Mielec”. W 1998 roku w wyniku restrukturyzacji stały si? niezale?nym podmiotem gospodarczym . Od 2007 r. jest to społka zale?na ameryka?skiego Sikorsky Aircraft Corporation (obecnie Lockheed Martin Helicopter Company). Tereny przedsi?biorstwa znajduj? si? w Specjalnej Strefie Ekonomicznej Euro-Park Mielec .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

W 1936 roku w planie budowy COP znalazła si? wytwornia lotnicza w Mielcu, ktora miała wej?? w skład Pa?stwowych Zakładow Lotniczych jako jej Wytwornia Płatowcow nr 2. Budow? rozpocz?to 1 wrze?nia 1938 roku, a w lipcu 1939 roku mury fabryki opu?cił pierwszy zmontowany tam (z cz??ci dostarczonych z zakładow na Ok?ciu) samolot PZL.37 Ło? [2] . Zakłady zatrudniały wowczas 700 osob [2] . Do wybuchu wojny, ł?cznie z warszawsk? wytworni? zmontowano ich ok. 120. Maszyny brały udział w pocz?tkowej fazie II wojny ?wiatowej .

Po zaj?ciu Mielca 13 wrze?nia 1939 roku przez wojska niemieckie, zakłady zostały wł?czone do przedsi?biorstwa Heinkel [3] . Prowadzono w nich produkcj? podzespołow bombowcow He 111 (usterzenia [3] ), He 177 Greif i my?liwcow nocnych He 219 oraz monta? bombowcow He 111 i remonty samolotow, m.in. He 111 i Junkers Ju 52 [2] . Pracowało w nich w 1944 roku do 5500 osob [2] . W lipcu 1944 Niemcy wycofali si?, zabieraj?c maszyny i oprzyrz?dowanie, natomiast nie zd??yli wysadzi? w powietrze budynkow (jak w wytworni na Ok?ciu) [4] . 6 sierpnia 1944 zakłady przej?to pod administracj? radzieck?, nadal prowadz?c w nich remonty samolotow [3] .

22 lipca 1945 zakłady zostały zwrocone stronie polskiej i otrzymały nazw? Pa?stwowe Zakłady Lotnicze (PZL) ? Zakład Nr 1 w Mielcu [3] . 15 listopada 1945 oblatano tam prototyp pierwszego samolotu ? szkolno-ł?cznikowego PZL S-1 , jednak?e oprocz niego, zakłady pocz?tkowo zajmowały si? remontami samolotow i produkcj? pozalotnicz? (aluminiowe sprz?ty AGD, wagi, drewniane i metalowe karoserie autobusowe, zabudowy dla samochodow stra?ackich na podwoziach Bedford) [5] . W 1948 wyprodukowano 10 samolotow Szpak-4T , b?d?cych pierwszymi samolotami produkowanym seryjnie w Polsce po wojnie [2] . Zakłady zatrudniały w 1946 roku 800, a w 1949 roku 1160 osob [2] .

W 1949 roku zakłady zmieniły nazw? na Wytwornia Sprz?tu Komunikacyjnego, Zakład nr 1 w Mielcu, w skrocie WSK-1 Mielec [2] . W 1950 roku zdecydowano o znacznej rozbudowie zakładow, w zwi?zku z planami masowej produkcji licencyjnej samolotow radzieckich [5] . Podj?to produkcj? odrzutowych my?liwcow MiG-15 i MiG-17 , jako Lim-1, Lim-2, Lim-5, Lim-6. Od 1960 roku produkowano na licencji najliczniejszy typ samolotu z Mielca ? wielozadaniowy dwupłat An-2 , w wi?kszo?ci na eksport do ZSRR [6] . Powstało tak?e kilka własnych prototypow, jak PZL M-2 (pierwszy całkowicie metalowy samolot sportowy skonstruowany w Polsce po wojnie), PZL M-4 Tarpan , PZL S-4 Kania , lecz nie weszły do produkcji [7] .

Przej?ciowo w latach 1970?1975 zakłady nosiły nazw? WSK Delta-Mielec, a od 1975 roku przywrocono przedwojenn? nazw? Wytwornia Sprz?tu Komunikacyjnego ?PZL-Mielec” [2] . WSK otrzymał tytuł ?Zakład Pracy Socjalistycznej”, a w 1978 załoga zakładu została odznaczona Orderem Sztandaru Pracy I klasy [8] . 1 lipca 1980 roku w WSK "PZL-Mielec" rozpocz?ł si? strajk, ktory trwał do 20 lipca 1980 roku przez co zakłady lotnicze w Mielcu były jednymi z pierwszych zakładow pracy, ktore rozpocz?ły protesty przeciwko władzy komunistycznej PRL poprzedzaj?cymi strajki robotnicze w Sierpniu 1980 roku i porozumienia sierpniowe doprowadzaj?ce do powstania NSZZ ?Solidarno??” [9] [10] .

31 sierpnia 1989 roku w zwi?zku z pogarszaj?c? si? sytuacj? ekonomiczn? i społeczno-polityczn? w WSK zawi?zał si? Mi?dzyzakładowy Komitet Strajkowy i ogłosił pogotowie strajkowe, ktore zostało odwołane po negocjacjach z dyrekcj? dzie? po?niej 1 wrze?nia tego samego roku [11] . 7 czerwca 1991 roku zarz?dzeniem nr 226 ministra przemysłu Andrzeja Zawi?laka powołano komisj? naprawcz? WSK PZL Mielec, ktora rozpocz?ła działalno?? 17 czerwca tego samego roku [11] . 14 wrze?nia 1991 roku na WSK ?PZL-Mielec” powołano Komitet Strajkowy w ramach protestu przeciwko pogarszaj?cej si? sytuacji przedsi?biorstwa co doprowadziło do rozmow Komitetu Strajkowego z dyrekcj? i owczesn? minister przemysłu i handlu Henryk? Bochniarz w dniu 20 wrze?nia tego samego roku oraz obietnicami ze strony minister podj?cia wtedy konkretnych decyzji w sprawie zakładu [11] . W 1992 roku w czasie wczesnej fazy transformacji gospodarczej w Polsce doszło wskutek tego do kryzysu WSK ?PZL Mielec” i rozpocz?cie procesu restrukturyzacji przedsi?biorstwa co doprowadziło do wysokiego bezrobocia i braku perspektyw w regionie w tym czasie [12] . 14 stycznia 1992 roku doszło w polskich zakładach przemysłu lotniczego do 8-godzinnego strajku generalnego podj?tego przez Komisje Zakładowe NSZZ ?Solidarno??” i Sekcj? Krajow? Przemysłu Lotniczego ?Solidarno??”, a 30 marca 1992 roku na terenie zakładow przeprowadzono 8-godzinny strajk w ramach strajku rotacyjnego zakładow bran?y lotniczej [11] [12] . Strajki doprowadziły do spotkania w Warszawie w dniu 8 kwietnia 1992 roku przedstawicieli zakładowych organizacji NSZZ ?Solidarno??” przemysłu lotniczego, w tym grupy z WSK ?PZL-Mielec” z owczesnym premierem RP Janem Olszewskim [11] . Mieleccy inicjatorzy powstania strefy ekonomicznej uzyskali te? poparcie kolejnych rz?dow w Polsce co doprowadziło do uchwalenia ustawy z dnia 20 pa?dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych, ktora weszła w ?ycie 23 grudnia 1994 roku [13] [12] . To ostatecznie doprowadziło do powstania w 1995 roku pierwszej w Polsce Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC [12] [14] .

19 pa?dziernika 1998 przedsi?biorstwo pa?stwowe przekształcono w społk? Skarbu Pa?stwa pod nazw? Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o, w skrocie PZL Mielec [2] . Od 2002 roku społka PZL Mielec generowała straty, a tak?e miała problemy z płynno?ci? finansow? przy jednoczesnym braku zdolno?ci kredytowej i wysokim poziomie zadłu?enia oraz trudno?ciami w utrzymaniu si? na rynku i zagro?eniem upadło?ci? firmy w 2007 roku [15] . 5 grudnia 2005 roku PZL Mielec zawarła umow? z Ministerstwem Obrony Narodowej na dostaw? 2 sztuk samolotow M-28 z silnikami PT 6A - 65 B, nast?pnie aneksem do umowy rozszerzono o kolejne 3 samoloty M-28B/B [15] . 15 grudnia 2006 roku Walne Zgromadzenie Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. wyraziło zgod? na zbycie na rzecz społki United Techologies Holdings S.A. posiadanych przez agencj? udziałow społki Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. w Mielcu za ł?czn? cen? 66 milionow złotych [15] . 16 marca 2007 roku Agencja Rozwoju Przemysłu sprzedała 100% udziałow PZL Mielec ameryka?skiej społce United Technologies Holdings S.A. za 66 mln zł [16] , przez co zakłady stały si? społka zale?n? Sikorsky Aircraft Corporation [17] . Spraw? prywatyzacji Mielca zajmowała si? prokuratura [18] . Według Agencji Rozwoju Przemysłu S.A., ktora była poprzednim wła?cicielem zakładow społka bez powi?zania kapitałowego z silnym inwestorem strategicznym nie miałyby szans na utrzymanie si? na rynku w perspektywie najbli?szych wtedy kilku lat [15] .

W lipcu 2015 roku społka Sikorsky Aircraft Corporation została zakupiona przez ameryka?ski koncern Lockheed Martin za 9 miliardow dolarow [19] .

Wyroby [ edytuj | edytuj kod ]

Samoloty [ edytuj | edytuj kod ]

?migłowce [ edytuj | edytuj kod ]

  • S-70i Black Hawk ? w Mielcu s? produkowane kadłuby, belki ogonowe i podwieszenia oraz jest prowadzony monta? ko?cowy ? pierwszy zmontowany ?migłowiec S-70i został zaprezentowany 15 marca 2010 roku [20] . Docelowo zakłady maj? produkowa? 20 maszyn rocznie. Koszt jednego ?migłowca wynosi od 17 mln zł do 30 mln zł w zale?no?ci od wersji.
  • kabiny dla ?migłowcow UH-60M [20]

Rakiety [ edytuj | edytuj kod ]

Pozostałe [ edytuj | edytuj kod ]

Dawniej produkowano tak?e wyroby niezwi?zane z lotnictwem:

  • Mikrus MR-300 ? polski samochod osobowy produkowany przez WSK Mielec (nadwozie) we wspołpracy z WSK Rzeszow (silnik). W latach 1957?1960 wyprodukowano 1728 sztuk.
  • AGD, w tym lodowki (1954-1966) [5]
  • nadwozia autobusow, samochodow po?arniczych, sanitarek (pod koniec lat 40.) [5]
  • nadwozia samochodow-chłodni (1962-1974) [6]
  • nadwozia samochodow transmisyjnych telewizji (1965) [6]
  • wozki golfowe i pojazdy elektryczne Melex (od 1970) [21]
  • wagoniki kolejki gorskiej w Zakopanem (1959) [6]
  • samochodowe silniki wysokopr??ne SW 680 ? polska wersja silnikow typu 0.680 plus na licencji British Leyland , produkowana od 1966.
  • aparatur? wtryskow? na licencji austriackiej firmy Friedmann & Maier [22]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Wpis do Krajowego Rejestru S?dowego numer 0000051791, stan na dzie? 23. 8. 2017.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Jerzy Gruszczy?ski (2014), Sikorsky S-70i Black Hawk , ?Nowa Technika Wojskowa ? Polski przetarg ?migłowcowy”, wydanie specjalne na MSPO 2014, ISSN 1230-1655, s. 8?10.
  3. ↑ a b c d Babiejczuk i Grzegorzewski 1974 ↓ , s. 92.
  4. ↑ Babiejczuk i Grzegorzewski 1974 ↓ , s. 67, 92.
  5. ↑ a b c d Babiejczuk i Grzegorzewski 1974 ↓ , s. 92?93.
  6. ↑ a b c d Babiejczuk i Grzegorzewski 1974 ↓ , s. 97.
  7. ↑ Babiejczuk i Grzegorzewski 1974 ↓ , s. 94?95.
  8. ↑ Obchody Dnia Metalowca . ? Nowiny ”, s. 2, nr 80 z 8?9 kwietnia 1978.  
  9. ↑ W Mielcu otwarto wystaw? ?Tu rodziła si? Solidarno??” [online], dzieje.pl, 3 lipca 2020 [dost?p 2022-11-26] ( pol. ) .
  10. ↑ Zapomniane strajki z pocz?tku lipca 1980 r. [online], dzieje.pl, 2 lipca 2020 [dost?p 2022-11-26] ( pol. ) .
  11. ↑ a b c d e 1989 - 2009 - Encyklopedia Miasta Mielca [online], encyklopedia.mielec.pl [dost?p 2022-11-26] .
  12. ↑ a b c d Historia , [w:] europark.arp.pl [online] [dost?p 2022-11-26] .
  13. ↑ Dz.U. z 1994 r. nr 123, poz. 600
  14. ↑ Rozporz?dzenie Rady Ministrow z dnia 5 wrze?nia 1995 r. w sprawie ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu ( Dz.U. z 1995 r. nr 107, poz. 526 )
  15. ↑ a b c d Odpowied? podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Pa?stwa ? z upowa?nienia ministra ? na zapytanie nr 2497 w sprawie kontrowersyjnej sprzeda?y PZL Mielec , orka2.sejm.gov.pl.
  16. ↑ G. Lipka, To była dobra prywatyzacja , Nasz Dziennik na radiomaryja.pl, 17.01.2008 [dost?p 2015-08-08].
  17. ↑ Strona oficjalna .
  18. ↑ PZL-Mielec Prokuratura wszcz?ła ?ledztwo ws. sprzeda?y PZL-Mielec .
  19. ↑ Juliusz   Sabak , Lockheed Martin kupi PZL Mielec, wraz z całym Sikorsky Aircraft [online], defence24.pl, 20 lipca 2015 [dost?p 2022-06-13] ( pol. ) .
  20. ↑ a b Tomasz Kwasek, Pierwszy S-70i Black Hawk z Mielca w: Lotnictwo nr 4/2010, s. 4.
  21. ↑ Babiejczuk i Grzegorzewski 1974 ↓ , s. 98.
  22. ↑ Wytwornia Aparatury Wtryskowej PZL-Mielec Sp. Z o.o. | Aparatura wtryskowa, pompy wtryskowe, odlewnia [online], waw.mielec.pl:80 [dost?p 2018-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2008-04-27] .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

  • Janusz Babiejczuk, Jerzy Grzegorzewski: Polski przemysł lotniczy 1945-1973 . Warszawa: Wydawnictwo MON, 1974.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Przemysł samochodowy w Polsce
Przedsi?biorstwa
Funkcjonuj?cy
producenci pojazdow
z zagranicznym kapitałem
Byli producenci
pojazdow
z zagranicznym kapitałem
Komponenty
Inne
Powi?zane tematy
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Polskie_Zakłady_Lotnicze&oldid=73106214 ”