Polinezja Francuska

Polinezja Francuska
*Polynesie francaise*
	Wspolnota zamorska
Godło	Flaga
	Hymn : Ia Ora ?O Tahiti Nui ; (z tah. ) Niech ?yje Thaiti Nui ; La Marseillaise ; (z fr. ) Marsylianka ;
	Dewiza : Tahiti Nui Mare?are?a
Pa?stwo	Francja
Siedziba	Papeete
Data powstania	1903
Zarz?dzaj?cy	Eric Spitz
Zarz?dzaj?cy	Edouard Fritch
Powierzchnia	4167 km²
Populacja (2017) ; ? liczba ludno?ci	; 287 881
? g?sto??	69 os./km²
Numer kierunkowy	+689
Strefa czasowa	UTC ?10
J?zyki urz?dowe	francuski
	Poło?enie na mapie ;
	Poło?enie na mapie ;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodro?ach
	Strona internetowa

Polinezja Francuska ? wspolnota zamorska Francji obejmuj?ca 5 archipelagow i ponad 150 wysp na Oceanie Spokojnym , we wschodniej cz??ci Polinezji . Ł?czna powierzchnia wysp to 3521 km² , a ludno?? ? 259,7 tys. mieszk. (2007). Stolic? tego terytorium jest Papeete (26 tys., 2007) na wyspie Tahiti . J?zykiem urz?dowym jest j?zyk francuski .

Podział administracyjny [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: Podział administracyjny Polinezji Francuskiej .

Polinezja Francuska podzielona jest na pi?? podjednostek, obejmuj?cych głowne archipelagi:

W skład Polinezji Francuskiej wchodz? m.in. wyspy: Towarzystwa (1,96 tys. km²) z najwi?ksz? i najbardziej znan? wysp? Tahiti (1000 km²) w archipelagu Wysp Na Wietrze oraz Markizy (1,3 tys. km²), Tuamotu (398 km²), Tubuai (287 km²), Gambiera (230 km²).

Dawniej z Polinezji Francuskiej była rownie? administrowana wyspa Clipperton , ktora pozostaje osobn? posiadło?ci? Francji. W 2007 roku administracja wysp? została przekazana bezpo?rednio francuskiemu rz?dowi, a administratorem jest Minister Terytoriow Zamorskich.

Ludno?? [ edytuj | edytuj kod ]

Polinezj? Francusk? według spisu powszechnego w 2007 r. zamieszkiwało 259,7 tys. mieszka?cow. Przyrost naturalny wynosi 14,6‰ (2000), natomiast analfabetyzm: 2%.

Mo?emy wyro?ni? trzy głowne grupy mieszka?cow:

Polinezyjczycy ; stanowi? około 78% ludno?ci kraju. W tym zawieraj? si?: Tahita?czycy (54%), Tuamotua?czycy , Tubuajczycy i Markizyjczycy (ka?da z tych grup to ok. 7%) oraz Mangarewa?czycy (ok. 1,5%) i Rapaita?czycy (ok. 0,5%).
Europejczycy ; jest ich około 20 tysi?cy, troch? ponad 9% ogołu; głownie Francuzi , ale rownie? Brytyjczycy i Niemcy .
Chi?czycy ; około 11% ogołu.

Pozostali mieszka?cy to kilkutysi?czna grupa wyspiarzy z innych wysp Pacyfiku.

Wielu wyspiarzy pochodzi ze zwi?zkow europejsko-polinezyjskich lub chi?sko-polinezyjskich. Nazywani s? oni odpowiednio Demis lub Hapa .

W wyniku ingerencji kolonialnej prowadzonej na wyspach przez Francuzow, elementy polinezyjskich kultur uległy zapomnieniu. Zanikły charakterystyczne elementy organizacji społecznej Polinezyjczykow, takich jak absolutna władza naczelnikow i zhierarchizowana struktura społeczna . Około połowy tubylcow porzuciło całkowicie tradycyjny styl ?ycia i utrzymuje si? z pracy w sektorze handlowo-usługowym, turystycznym lub pracuje w administracji pa?stwowej. Wielu wyspiarzy emigruje w celach zarobkowych do innych pa?stw Oceanii, głownie do Nowej Kaledonii ^[3].

Warunki naturalne [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: Geografia Polinezji Francuskiej .

Wyspy pochodzenia wulkanicznego i koralowego. Klimat zale?nie od szeroko?ci geograficznej zwrotnikowy b?d? podzwrotnikowy wilgotny. Najwy?szy szczyt archipelagu to Mont Orohena (2241 m).

Klimat na wyspach jest rownikowy wilgotny, lub wybitnie wilgotny, a na południu zwrotnikowy wilgotny. Temperatura wynosi od 22 do 28 °C w połnocnych i ?rodkowych wyspach Polinezji i 17 do 25 °C w południowych. Najwi?ksze opady s? notowane w południowo-zachodnich wyspach i si?gaj? od 2000 do nawet 2800 mm rocznie.

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

Głownym zaj?ciem ludno?ci jest wci?? rolnictwo i rybołowstwo, ale dynamicznie wzrasta sektor usług, a zwłaszcza tych zwi?zanych z turystyk?. Eksport pereł i macicy perłowej, kopry, wanilii. Import paliw, ?ywno?ci, maszyn i urz?dze?. Głowni partnerzy handlowi: Francja, Japonia, USA. Stopa bezrobocia 11,7% (2005). PKB na 1 mieszka?ca ? 17,5 tys. dolarow USA (2003), inflacja ? 1,1% (2006) ^[4].

Emisja gazow cieplarnianych [ edytuj | edytuj kod ]

Emisja rownowa?nika dwutlenku w?gla z Polinezji Francuskiej wyniosła w 1990 roku około 1 Mt, z czego 0,839 Mt stanowiła emisja dwutlenku w?gla. W przeliczeniu na mieszka?ca emisja wyniosła wowczas 4,229 t dwutlenku w?gla, a w przeliczeniu na 1000 dolarow PKB 175 kg. Od tego czasu emisje wahaj? si?, przy czym do?? du?y, ale przej?ciowy wzrost nast?pił w 2012, a zauwa?alne spadki w 1994 i 2013. Głownym ?rodłem emisji przez cały czas były energetyka, a czasem wzrastała rola transportu. W 2018 emisja dwutlenku w?gla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,574 Mt, a w przeliczeniu na mieszka?ca 2 t i w przeliczeniu na 1000 dolarow PKB 68 kg ^[5].

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center ^[6]^[7]:

Protestantyzm : 40,6%:
- Ko?cioł Protestancki Maohi ? 90 500 wiernych
- Ko?cioł Adwentystow Dnia Siodmego ? 17 600
- Zbory Bo?e ? 3000
Katolicyzm : 39,8% (zobacz: Metropolia Papeete )
Inni chrze?cijanie: 13,6% (gł. mormoni )
Osobny artykuł: ?wiadkowie Jehowy we Francji#?wiadkowie Jehowy w Polinezji Francuskiej .
Brak religii: 4,9%
Tradycyjne religie plemienne : 0,5%
Inne religie: 0,6%

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ French Polynesia . World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dost?p 2015-01-22]. ( ang. ) .
↑ The World Factbook ? Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dost?p 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-15] ( ang. ) .
↑ Aleksander Posern-Zieli?ski (red.): Wielka Encyklopedia Geografii ?wiata . T. 18: ?wiat grup etnicznych. Pozna?: Kurpisz, 2000, s. 189-190.
↑ Polinezja Francuska. Gospodarka , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2017-12-29] .
↑ French Polynesia , [w:] F. F. Monforti-Ferrario F. F. i inni , Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report ? Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 108, DOI : 10.2760/687800 , ISBN 978-92-76-11100-9 ( ang. ) .
↑ Religious Composition by Country, in Percentages . The Pew Research Center. [dost?p 2014-06-29].
↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country . The Pew Research Center. [dost?p 2014-06-29].

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Marcin Krzemi?ski , [w:] Prawo Francuskie Tom II, red. Aleksandra Machowska , Krzysztof Wojtyczek , Krakow 2005, ISBN 83-7444-007-4 , s. 192?195

[World_Statesmen.org-1] French Polynesia . World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dost?p 2015-01-22]. ( ang. ) .

[2] The World Factbook ? Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dost?p 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-15] ( ang. ) .

[3] Aleksander Posern-Zieli?ski (red.): Wielka Encyklopedia Geografii ?wiata . T. 18: ?wiat grup etnicznych. Pozna?: Kurpisz, 2000, s. 189-190.

[4] Polinezja Francuska. Gospodarka , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2017-12-29] .

[5] French Polynesia , [w:] F. F. Monforti-Ferrario F. F. i inni , Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report ? Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 108, DOI : 10.2760/687800 , ISBN 978-92-76-11100-9 ( ang. ) .

[6] Religious Composition by Country, in Percentages . The Pew Research Center. [dost?p 2014-06-29].

[7] Christian Population as Percentages of Total Population by Country . The Pew Research Center. [dost?p 2014-06-29].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Departamenty zamorskie	Gwadelupa (971) Majotta (985) Martynika (972) Gujana Francuska (973) Reunion (974)
Zbiorowo?ci zamorskie	Saint-Pierre i Miquelon (975) Saint-Barthelemy (977) Saint-Martin (978) Wallis i Futuna (986) Polinezja Francuska (987)
Nowa Kaledonia	Nowa Kaledonia (988)
Terytoria bez stałej ludno?ci	Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (984) Wyspa Clippertona

Pa?stwa	Australia Fid?i Kiribati Mikronezja Nauru Nowa Zelandia Palau Papua-Nowa Gwinea Samoa Tonga Tuvalu Vanuatu Wyspy Marshalla Wyspy Salomona
Terytoria zale?ne	Baker Guam Howland Jarvis Johnston Kingman Mariany Połnocne Midway Niue Norfolk Nowa Kaledonia Palmyra Pitcairn Polinezja Francuska Samoa Ameryka?skie Tokelau Wake Wallis i Futuna Wyspy Ashmore i Cartiera Wyspy Cooka Wyspy Morza Koralowego
Integralne cz??ci pa?stw poło?onych poza Australi? i Oceani?	Hawaje (cz??? Stanow Zjednoczonych ) Papua , Papua Zachodnia (cz??? Indonezji ) Wyspa Wielkanocna , Sala y Gomez (cz??? Chile ) Ogasawara , Minami Tori-shima , Oki-no-Tori-shima , Wyspy Kazan (cz??? Japonii )