Poeta-laureat ( ang. Poet laureate , łac. Versificator Regis ) ? powoływany przez krola lub innego władc? oficjalny poeta dworski.

Stanowisko poety-laureata było szczegolnie popularne w po?nym ?redniowieczu i w czasie odrodzenia w krajach Europy Zachodniej i Południowej , zwłaszcza w Anglii i Włoszech . Obecnie funkcjonuje m.in. w Wielkiej Brytanii , Stanach Zjednoczonych i Kanadzie .

Polska [ edytuj | edytuj kod ]

Polska wydała trzech poetow-laureatow, uwie?czonych przez papie?y : Klemens Janicki uwie?czony przez Pawła III w 1540 roku, Adam Schroter uwie?czony przez Piusa IV w 1564 ^[1] oraz Maciej Kazimierz Sarbiewski uwie?czony przez Urbana VIII w 1622.

Anglia [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwszym znanym tworc?, ktory otrzymał to stanowisko, był Gulielmus Peregrinus  (inne j?zyki) , uhonorowany w ten sposob przez krola Anglii Ryszarda Lwie Serce . Pocz?tkowo tytuł ten miał niewielkie znaczenie. Jego presti? wzrosł w epoce el?bieta?skiej , kiedy literatura angielska prze?ywała okres najwi?kszego rozkwitu. Niezale?nie od tytułu nadawanego przez dwor krolewski, przez pewien czas podobne tytuły przyznawały oddzielnie uniwersytety w Oksfordzie i Cambridge . John Skelton nosił ł?cznie a? trzy tytuły.

Tytuł nadawany przez angielski dwor krolewski funkcjonuje do dzi?, jednak od czasu Williama Wordswortha nie ma charakteru stanowiska, a jedynie wyro?nienia przyznawanego znamienitym tworcom.

Lista angielskich poetow-laureatow [ edytuj | edytuj kod ]

• Gulielmus Peregrinus  (inne j?zyki) , za panowania Ryszarda Lwie Serce
• Mistrz Henryk , za panowania Henryka III
• Geoffrey Chaucer 1389-1400
• John Kay , za panowania Edwarda IV 1461-1483
• Andrew Bernard , za panowania Henryka VII 1485-1509
• John Skelton , 1498 - 1511 lub 1526
• Edmund Spenser , do 1599
• Samuel Daniel , 1599 - 1619
• Benjamin Johnson , 1619-1637
• William d'Avenant , 1637-1668
• John Dryden , 1670-1687
• Thomas Shadwell , 1688-1692
• Nahum Tate , 1692-1715
• Nicholas Rowe  (inne j?zyki) , 1715-1718
• Laurence Eusden  (inne j?zyki) , 1718-1730
• Colley Cibber , 1730-1757
• Thomas Gray , odrzucił tytuł w 1757 ^{[2] [3]}
• William Whitehead  (inne j?zyki) , 1757-1785
• William Mason , odrzucił tytuł w 1785
• Thomas Warton , 1785-1790
• Henry James Pye , 1790-1813
• Walter Scott , odrzucił tytuł w 1813
• Robert Southey , 1813-1843
• William Wordsworth , 1843-1850
• Alfred Tennyson , 1850-1892
• Alfred Austin , 1896-1913
• Robert Bridges , 1913-1930
• John Masefield , 1930-1967
• Cecil Dayl-Lewis  (inne j?zyki) , 1967-1972
• John Betjeman , 1972-1984
• Ted Hughes , 1984-1999
• Andrew Motion  (inne j?zyki) , 1999-2009
• Carol Ann Duffy , (2009?2019)
• Simon Armitage , (2019?)

Szkocja [ edytuj | edytuj kod ]

W 2004 roku parlament Szkocji ustanowił tytuł barda narodowego ( ang. the Makar ), ktore ma by? szkockim odpowiednikiem angielskiego poety-laureata. Wyro?nienie to otrzymał Edwin Morgan  (inne j?zyki) .

Włochy [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwszym włoskim poet?-laureatem był protohumanista Albertino Mussato , ktory otrzymał ten tytuł od władz Padwy w XIII w. W 1341 podobny tytuł od władz Rzymu otrzymał Francesco Petrarca .

Stany Zjednoczone [ edytuj | edytuj kod ]

W Stanach Zjednoczonych tradycja nadawania tytułu poety-laureata istnieje od 1937 roku. Tytuł przyznaje Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie . Towarzyszy mu roczne stypendium w wysoko?ci 35 tysi?cy dolarow .

Lista ameryka?skich poetow-laureatow [ edytuj | edytuj kod ]

• 1937-1941 Joseph Auslander
• 1943-1944 Allen Tate
• 1944?1945 Robert Penn Warren
• 1945-1946 Louise Bogan  (inne j?zyki)
• 1946-1947 Karl Shapiro  (inne j?zyki)
• 1947?1948 Robert Lowell
• 1948-1949 Leonie Adams  (inne j?zyki)
• 1949-1950 Elizabeth Bishop
• 1950-1952 Conrad Aiken
• 1952 William Carlos Williams (odmowił)
• 1956-1958 Randall Jarrell
• 1958-1959 Robert Frost
• 1959-1961 Richard Eberhart
• 1961-1963 Louis Untermeyer  (inne j?zyki)
• 1963?1964 Howard Nemerov
• 1964-1965 Reed Whittemore  (inne j?zyki)
• 1965-1966 Stephen Spender
• 1966-1968 James Dickey
• 1968-1970 William Jay Smith  (inne j?zyki)
• 1970-1971 William Stafford  (inne j?zyki)
• 1971-1973 Josephine Jacobson  (inne j?zyki)
• 1973-1974 Daniel Hoffman  (inne j?zyki)
• 1974-1976 Stanley Kunitz
• 1976-1978 Robert Hayden
• 1978-1980 William Meredith  (inne j?zyki)
• 1981-1982 Maxine Kumin  (inne j?zyki)
• 1982-1984 Anthony Hecht  (inne j?zyki)
• 1984-1985 Robert Stuart Fitzgerald
• 1984-1985 Reed Whittemore  (inne j?zyki)
• 1985-1986 Gwendolyn Brooks
• 1986-1987 Robert Penn Warren (pierwszy, ktory został oficjalnie nazwany poet?-laureatem, wcze?niej u?ywano okre?lenia Consultant in poetry )
• 1987-1988 Richard Wilbur
• 1988-1990 Howard Nemerov
• 1990-1991 Mark Strand  (inne j?zyki)
• 1991-1992 Iosif Brodski
• 1992-1993 Mona Van Duyn  (inne j?zyki)
• 1993-1995 Rita Dove
• 1995-1997 Robert Hass  (inne j?zyki)
• 1997-1999 Robert Pinsky  (inne j?zyki)
• 1999-2000 Trzej laureaci z okazji 2000 roku: Rita Dove , Louise Gluck , i W.S. Merwin
• 2000-2001 Stanley Kunitz
• 2001-2003 Billy Collins  (inne j?zyki)
• 2003-2004 Louise Gluck
• 2004-2006 Ted Kooser  (inne j?zyki)
• 2006-2007 Donald Hall  (inne j?zyki)
• 2007?2008 Charles Simic
• 2008?2010 Kay Ryan  (inne j?zyki)
• 2010?2011 W. S. Merwin
• 2011?2012 Philip Levine  (inne j?zyki)
• 2012?2014 Natasha Trethewey  (inne j?zyki)
• 2014?2015 Charles Wright
• 2015?2017 Juan Felipe Herrera  (inne j?zyki)
• 2017?2019 Tracy K. Smith  (inne j?zyki)
• 2019? Joy Harjo  (inne j?zyki)

Inne kraje [ edytuj | edytuj kod ]

Stanowisko poety-laureata jest przyznawane tak?e w Południowej Afryce i Kanadzie .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Oficjalna strona kanadyjskiego tytułu poety-laureata . parl.gc.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-15)].
• Oficjalna strona ameryka?skiego tytułu poety-laureata