Podział administracyjny Czech

Aktualny podział administracyjny Czech obejmuje 13 krajow samorz?dowych + miasto wydzielone Praga ( czes. Samospravne kraje ), ktore s? jednostkami samorz?du terytorialnego ^[1]. Na podstawie ustawy nr 51/2020 z 29 stycznia 2020 w sprawie terytorialnego podziału administracyjnego pa?stwa, 1 stycznia 2021 powstały okr?gi administracyjne krajow pokrywaj?ce si? terytorialnie z jednostkami samorz?dowymi ^[2]. Czeskie kraje (czes. kraj ) s? cz?sto bł?dnie ^[3] tłumaczone na j?zyk polski jako wojewodztwa ^[4], okr?gi ^[5] lub regiony .

Obecny podział na kraje obowi?zuje od 2000 roku. Wcze?niej kraje były podzielone na mniejsze jednostki ? powiaty ( cz. okres ^[6]). Od 1 stycznia 2003 powiaty nie s? ju? jednostk? samorz?du terytorialnego Czech, a ich dotychczasowe uprawnienia przeniesiono cz??ciowo na szczebel wy?szy ? krajowy i ni?szy, gdzie powołano nowe jednostki administracyjne w postaci gmin z rozszerzonymi uprawnieniami (czes. obce s roz?i?enou p?sobnosti ) oraz gmin z gminnym urz?dem nadzoru (cz. obce s pov??enym obecnim u?adem ). Podział na powiaty zachowały jednak s?dy, statni zastupitelstvi (odpowiednik prokuratur ), policja i niektore inne urz?dy pa?stwowe. Został rownie? zachowany dla celow statystycznych.

24 czeskie miasta: Brno , Cieplice , Chomutov , Frydek-Mistek , Czeskie Budziejowice , D??in , Hawierzow , Hradec Kralove , Igława , Karlowe Wary , Karwina , Kladno , Liberec , Mlada Boleslav , Most , Ołomuniec , Opawa , Ostrawa , Pardubice , Pilzno , Praga ( de facto ), Przerow , U?cie nad Łab? i Zlin to miasta statutarne , ktorych administracja zorganizowana jest według lokalnego prawa zawartego w statucie miejskim.

Kraje samorz?dowe [ edytuj | edytuj kod ]

Kraj	Nazwa oryginalna	Stolica	Populacja (2018) ^[7]	Powierzchnia (km²) ^[8]	G?sto?? zaludnienia (os./km²) ^[8]	PKB (w mln CZK , 2016) ^[9]	PKB (na mieszka?ca, 2016) ^[10]
Praga	Hlavni m?sto Praha	Praga	1 294 513	496	2 581	1 193 240	937 542
?rodkowoczeski	St?edo?esky	Praga	1 352 795	10 929	123	552 470	414 379
południowoczeski	Jiho?esky	Czeskie Budziejowice	640 196	10 058	64	238 620	373 833
pilzne?ski	Plze?sky	Pilzno	580 816	7 649	76	243 908	422 251
karlowarski	Karlovarsky	Karlowe Wary	295 686	3 310	90	89 461	300 894
ustecki	Ustecky	U?cie nad Łab?	821 080	5 339	154	274 254	333 521
liberecki	Liberecky	Liberec	441 300	3 163	139	155 081	352 313
hradecki	Kralovehradecky	Hradec Kralove	551 089	4 759	116	221 053	401 056
pardubicki	Pardubicky	Pardubice	518 337	4 519	114	186 151	360 372
Wysoczyna	Vyso?ina	Igława	508 916	6 796	75	190 141	373 421
południowomorawski	Jihomoravsky	Brno	1 183 207	7 188	164	513 666	436 430
ołomuniecki	Olomoucky	Ołomuniec	633 178	5 271	120	219 892	346 789
zli?ski	Zlinsky	Zlin	583 056	3 963	147	228 601	391 336
morawsko-?l?ski	Moravskoslezsky	Ostrawa	1 205 886	5 430	223	466 702	385 247
Czechy	?eska republika	Praga	10 610 055	78 870	134	b.d.	b.d.

Zobacz wi?cej w artykule Tablice rejestracyjne w Czechach , w sekcji Wyro?niki tablic .

Powiaty [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: Powiat (Czechy) .

Okr?gi terytorialne 1960-2020 [ edytuj | edytuj kod ]

Miasto stołeczne Praga ( Hlavni m?sto Praha )
Kraj południowoczeski ( Jiho?esky kraj ), stolica: Czeskie Budziejowice
Kraj południowomorawski ( Jihomoravsky kraj ), stolica: Brno
Kraj połnocnoczeski ( Severo?esky kraj ), stolica: U?cie nad Łab?
Kraj połnocnomorawski ( Severomoravsky kraj ), stolica: Ostrawa
Kraj ?rodkowoczeski ( St?edo?esky kraj ), stolica: Praga
Kraj wschodnioczeski ( Vychodo?esky kraj ), stolica: Hradec Kralove
Kraj zachodnioczeski ( Zapado?esky kraj ), stolica: Pilzno

Gminy z rozszerzonymi uprawnieniami [ edytuj | edytuj kod ]

Podział Czech na obwody gmin z rozszerzonymi uprawnienami

Gminy z rozszerzonymi uprawnieniami to gminy o rozszerzonym zakresie kompetencji (czasem nazywane gminami III stopnia ). Urz?dy takich gmin po?rednicz? mi?dzy urz?dami krajowymi (cz. Krajsky u?ad ) a urz?dami gmin zwykłych (nazywanymi gminami I stopnia ). Urz?dy gminne w gminach o rozszerzonym zakresie kompetencji funkcjonuj? zwykle nie tylko dla własnej gminy, ale i dla okolicznych, tworz?c jej obwod.

Gminy z gminnym urz?dem nadzoru [ edytuj | edytuj kod ]

Gminy z gminnym urz?dem nadzoru (cz. obce s pov??enym obecnim u?adem ) to gminy, w ktorych funkcjonuj? urz?dy gminne, podejmuj?ce decyzje w pierwszej instancji prawa administracyjnego przewidzianych dla osob fizycznych i prawnych, chyba ?e ustawa stanowi inaczej. Z reguły urz?dy te pełni? t? rol? nie tylko dla gminy, w ktorej si? znajduj? (nazywanymi gminami II stopnia ), ale i dla okolicznych, tworz?c jej obwod, cz?stokro? pokrywaj?cy si? z obwodami gmin z rozszerzonymi uprawnieniami.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Ustavni zakon ?. 347/1997 Sb. o vytvo?eni vy??ich uzemnich samospravnych celk? .
↑ 51 ZAKON ze dne 29. ledna 2020 o uzemn? spravnim ?len?ni statu [online], zakonyprolidi.cz [dost?p 2023-07-05] ( cz. ) .
↑ Głowny Urz?d Geodezji i Kartografii wymienia jedynie form? kraj : Urz?dowy wykaz polskich nazw geograficznych ?wiata, s. 116; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głownym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013 . [dost?p 2016-11-12].
↑ Wojewodztwo pardubickie . [dost?p 2016-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-25)].
↑ Mapa letnia Okr?g Morawsko-?l?ski . [dost?p 2014-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)].
↑ Iwona Imioło: Kieszonkowy słownik czesko-polski, polsko czeski . Krakow: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 165. ISBN 978-83-7435-949-8 .
↑ Po?et obyvatel v regionech soudr?nosti, krajich a okresech ?eske republiky k 1. 1. 2018 . czso.cz. [dost?p 2018-09-20]. ( cz. ? ang. ) .
↑ ^a ^b Dane na rok 2017: Tab. 1 Vybrane ukazatele v okresech, v krajich . czso.cz. [dost?p 2018-09-20]. ( cz. ? ang. ) .
↑ Hruby domaci produkt v regionech soudr?nosti a krajich . vdb.czso.cz. [dost?p 2018-09-22]. ( cz. ) .
↑ Hruby domaci produkt v regionech soudr?nosti a krajich . vdb.czso.cz. [dost?p 2018-09-22]. ( cz. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

http://www.statnisprava.cz/

[1] Ustavni zakon ?. 347/1997 Sb. o vytvo?eni vy??ich uzemnich samospravnych celk? .

[U51/2020-2] 51 ZAKON ze dne 29. ledna 2020 o uzemn? spravnim ?len?ni statu [online], zakonyprolidi.cz [dost?p 2023-07-05] ( cz. ) .

[3] Głowny Urz?d Geodezji i Kartografii wymienia jedynie form? kraj : Urz?dowy wykaz polskich nazw geograficznych ?wiata, s. 116; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głownym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013 . [dost?p 2016-11-12].

[4] Wojewodztwo pardubickie . [dost?p 2016-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-25)].

[5] Mapa letnia Okr?g Morawsko-?l?ski . [dost?p 2014-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)].

[6] Iwona Imioło: Kieszonkowy słownik czesko-polski, polsko czeski . Krakow: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 165. ISBN 978-83-7435-949-8 .

[7] Po?et obyvatel v regionech soudr?nosti, krajich a okresech ?eske republiky k 1. 1. 2018 . czso.cz. [dost?p 2018-09-20]. ( cz. ? ang. ) .

[dne-8] Dane na rok 2017: Tab. 1 Vybrane ukazatele v okresech, v krajich . czso.cz. [dost?p 2018-09-20]. ( cz. ? ang. ) .

[9] Hruby domaci produkt v regionech soudr?nosti a krajich . vdb.czso.cz. [dost?p 2018-09-22]. ( cz. ) .

[10] Hruby domaci produkt v regionech soudr?nosti a krajich . vdb.czso.cz. [dost?p 2018-09-22]. ( cz. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]