한국   대만   중국   일본 
Piotr Chmielowski ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Piotr Chmielowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Piotr Chmielowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1848
Zawadynci

Data i miejsce ?mierci

22 kwietnia 1904
Lwow

Przyczyna ?mierci

udar serca [1]

Miejsce spoczynku

cmentarz Łyczakowski

Zawod, zaj?cie

historyk literatury, encyklopedysta, profesor

Dzieci

Stanisław, Stefan, Ignacy Janusz, Jadwiga Wanda, Antoni, Kazimierz Tadeusz, Witold Władysław

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wiki?rodłach
Władysław Podkowi?ski , Portret Piotra Chmielowskiego
Grob Piotra Chmielowskiego na cmentarzu Łyczakowskim (2007, wyk. Stanisław Kazimierz Ostrowski )
Grobowiec Piotra Chmielowskiego po renowacji (2010)

Piotr Chmielowski (ur. 9 lutego 1848 w Zawady?cach , zm. 22 kwietnia 1904 we Lwowie ) ? polski historyk literatury, encyklopedysta, profesor Uniwersytetu Lwowskiego , członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1890 roku [2] .

Młodo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Pochodził z rodziny ziemia?skiej, był synem Ignacego i Marianny z domu W?glowskiej [3] .

Uczył si? w I gimnazjum filologicznym w Warszawie (1860?1866, od 1862 pod nazw? gimnazjum realne), nast?pnie studiował filologi? i filozofi? w Szkole Głownej Warszawskiej (od 1869 na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim ). Studia uko?czył w 1870; dokształcał si? w tajnych kołkach naukowych. Od 1873 kontynuował nauk? w Lipsku (pedagogika, filozofia, geografia), gdzie obronił doktorat w 1874 (praca Die organischen Bedingungen der Enstehung des Willens ).

O?enił si? 4 czerwca 1874 roku z Mari? Jozef? Trzci?sk? [4] . Mieli siedmioro dzieci: Stanisława, Stefana, Ignacego Janusza , Jadwig? Wand?, Antoniego (zmarł w wieku 3 lat), Kazimierza Tadeusza i Witolda Władysława [5] .

Praca, osi?gni?cia naukowe [ edytuj | edytuj kod ]

W latach 1874?1898 pracował jako profesor j?zyka polskiego w gimnazjum m?skim J. Pankiewicza w Warszawie. Wspołpracował z wieloma czasopismami i wydawnictwami ? ?Przegl?dem Tygodniowym” (1867?1872), ? Bibliotek? Warszawsk? ” (1870?1874), ?Opiekunem Domowym” (1872?1876), ?Pami?tnikiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza”, ?Niw?”, ?Przegl?dem Pedagogicznym”, ?Rodzin? i Szkoł?”, ?Poradnikiem dla Dorosłych”, ?Bibliotek? Arcydzieł Literatury Polskiej i Obcej”. Był rownie? encyklopedyst? oraz członkiem komitetu redakcyjnego Encyklopedii Wychowawczej wydanej w latach 1900?1914 [6] . Wykładowca Uniwersytetu Lataj?cego w Warszawie.

W latach 1882?1897 był redaktorem ?Ateneum”; zrezygnował na znak protestu przeciw wypowiedzi Włodzimierza Spasowicza (wła?ciciela pisma) o ?bezpowrotnym upadku dawnego pa?stwa polskiego” i ?konieczno?ci przystosowania si? do innego pa?stwowego organizmu”. Wielokrotnie wypowiadał si? na tematy narodowe; był wi?ziony przez władze carskie w warszawskiej Cytadeli. W 1882 nie przyj?ł Katedry Literatury Polskiej na UW, nie chc?c zgodzi? si? na obowi?zkowe wykładanie w j?zyku rosyjskim oraz pomini?cie w programie nauczania okresow Odrodzenia i romantyzmu . Ze wzgl?du na chorob? płuc od 1898 mieszkał w Zakopanem . W 1903 został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Lwowskiego i kierownikiem Katedry Historii Literatury Polskiej tam?e. Szczegoln? uwag? po?wi?cił polskiej literaturze romantycznej i pozytywistycznej ; zajmował si? rownie? pedagogik?, histori? wychowania, histori? filozofii oraz krytyk? literack?. Zgromadził bogat? literatur? po?wi?con? Mickiewiczowi i opracował obszern? biografi? poety ( Adam Mickiewicz. Zarys biograficzno-literacki , 1886, 2 tomy). Jako pierwszy docenił znaczenie tworczo?ci ?michowskiej i Wyspia?skiego . Opieraj?c si? na teoriach Hipolita Taine stworzył naukowe podstawy metod badawczych historii literatury. Przedstawił tak?e zasady krytyki literackiej ? ocena krytyka powinna by? zgodna z interesami społecznymi, rezultatami bada? naukowych oraz ogolnie przyj?tymi wymogami estetycznymi. Rozwin?ł system nauczania opartego na samokształceniu.

Był członkiem korespondentem AU od 1893 (od 1902 członek czynny). Przeło?ył na polski dzieła Goethego i Krytyk? czystego rozumu Kanta oraz przygotował wypisy historyczno-literackie Złota prz?dza poetow i prozaikow polskich w 4 tomach (1884?1887).

Spotykał si? z zarzutami bezbarwno?ci stylu, braku wra?liwo?ci artystycznej, jednostajno?ci opisu; dla odmiany wysoko jego dorobek oceniał Gabriel Korbut .

?mier? i pogrzeb [ edytuj | edytuj kod ]

Piotr Chmielowski chorował na gru?lic?. Zmarł we Lwowie 22 kwietnia 1904. Jego uroczysty pogrzeb odbył si? 25 kwietnia 1904 roku na cmentarzu Łyczakowskim [1] .

Tworczo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Ogłosił ponad 2100 prac i artykułow, m.in.:

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b Jan Lorentowicz. Piotr Chmielowski . ?Ilustracya Polska”. Nr 17, s. 1, 29 kwietnia 1904. Krakow, Lwow. [dost?p 2021-01-11]. ( pol. ) .  
  2. ↑ Sprawozdanie z Zarz?du Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu. 1909 R.40, s. 9.
  3. ↑ Edward Kiernicki, ?Korespondencja Antoniego Sygiety?skiego i Piotra Chmielowskiego. Dwugłos z lat 1880?1904”, 1963, s. 8; mowa tam o tym, ?e w Polskim słowniku biograficznym (t. 3, s. 342?344) nale?y ?wprowadzi? korektur?”, gdy chodzi o imi? i panie?skie nazwisko matki historyka literatury: ?Nie jest to bowiem Maria z W?glarskich, ale Marianna z domu W?glowska, zgodnie z wyci?giem ksi?g metrykalnych, sporz?dzonym 3 sierpnia 1881 z przekładem z j?zyka rosyjskiego (rkps Ossol. Sg. akc. 48/59).”.
  4. ↑ Akt mał?e?stwa nr 68 z 4 czerwca 1874 r. z parafii ?w. Aleksandra w Warszawie . [dost?p 2018-12-02]. ( pol. ) .
  5. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Genealogia potomkow Sejmu Wielkiego: Piotr Chmielowski (ID: psb.2854.1) . [dost?p 2018-12-02]. ( pol. ) .
  6. ↑ Kierski 1923 ↓ .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piotr_Chmielowski&oldid=73132822 ”