Pan (ksi??yc)

Pan
	; Zdj?cie wykonane przez sond? Cassini, z widocznym wyra?nie nieregularnym kształtem ksi??yca.
Planeta	Saturn
Odkrywca	M.R. Showalter
Data odkrycia	16 lipca 1990
Tymczasowe oznaczenie	S/1981 S13
	Charakterystyka orbity
Poło? wielka	133 585 km
Mimo?rod	0,0000
Okres obiegu	0,5751 d
Nachylenie do płaszczyzny Laplace’a	0,000°
Długo?? w?zła wst?puj?cego	52,076°
Argument perycentrum	103,331°
Anomalia ?rednia	351,187°
	Własno?ci fizyczne
Wymiary	34,4 × 31,4 × 20,8 km
Masa	(0,495 ± 0,075) × 10 16 kg
?rednia g?sto??	(0,420 ± 0,150) g/cm³
Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni	0,0001 ? 0,0018 m/s²
Pr?dko?? ucieczki	6 m/s
Okres obrotu wokoł własnej osi	synchroniczny
Albedo	0,5
Jasno?? obserwowana ; (z Ziemi)	19 m
Temperatura powierzchni	78 K
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pan (Saturn XVIII) ? ksi??yc Saturna , drugi (po S/2009 S 1 ) pod wzgl?dem odległo?ci od planety. Został odkryty przez Marka R. Showaltera w 1990 r. na podstawie analizy zdj?? pochodz?cych z sondy Voyager 2 wykonanych dziewi?? lat wcze?niej.

Pan kr??y w przerwie Enckego w pier?cieniu A Saturna. Jego obecno?? jest przyczyn? istnienia tej przerwy; przerwa Enckego nie jest pusta, oprocz Pana kr??? tam rownie? w?skie pasma pyłu, poskr?cane i lokalnie zag?szczone przez przyci?ganie ksi??yca.

Nazwa ksi??yca pochodzi od Pana ? w mitologii greckiej boga natury i lasow, strzeg?cego pasterzy oraz ich trzod, przedstawianego w postaci poł człowieka, poł kozła ^[3]^[4].

Odkrycie [ edytuj | edytuj kod ]

Obecno?? ksi??yca w przerwie Enckego pierwszy raz została przewidziana przez Jeffreya Cuzziego i Jeffreya Scargle’a w roku 1985 w oparciu o faliste brzegi przerwy, ktory wskazywały na zaburzenia grawitacyjne ^[5].

W roku 1986 Showalter obliczył orbit? i mas? Pana modeluj?c jego interakcje grawitacyjne z pier?cieniami. Astronom uzyskał bardzo dokładne przewidywanie 133 603 ± 10 km dla połosi wielkiej i masy odpowiadaj?cej 5?10×10 ^?12 masy Saturna, oraz stwierdził, ?e w przerwie mo?e by? tylko jeden ksi??yc ^[6]. Faktyczna warto?? połosi wielkiej ro?ni si? o 19 km, a rzeczywista masa stanowi 8,6×10 ^?12 masy Saturna.

Pan został odkryty w zakresie 1° od przewidywanej pozycji. Poszukiwania podj?to korzystaj?c ze wszystkich zdj?? sondy Voyager 2 w oparciu o obliczenia komputerowe pozwalaj?ce przewidzie?, gdzie ksi??yc powinien by? widoczny w sprzyjaj?cych odkryciu warunkach. Wszystkie fotografie wybrane w celu poszukiwania Pana, ktore miały rozdzielczo?? lepsz? ni? ~50 km/piksel wyra?nie ukazuj? ksi??yc. W efekcie uzyskano jedena?cie zdj?? z Voyagera, ktore przedstawiały nowo odkrytego Pana ^[7]^[8].

Fotografie z sondy Cassini [ edytuj | edytuj kod ]

9 marca 2017 roku NASA opublikowała jak dot?d najostrzejsze zdj?cie ksi??yca wykonane przez sond? Cassini z odległo?ci 24 500 kilometrow.

Galeria [ edytuj | edytuj kod ]

Widoczne fragmenty pier?cienia Saturna
Pan w przerwie Enckego
Pan widoczny w?rod pier?cieni Saturna
Zdj?cie wykonane przez sond? Cassini, blisko płaszczyzny pier?cieni. Przerwa, w ktorej kr??y Pan, jest niewidoczna
Zdj?cia wykonane podczas ostatniego przelotu sondy Cassini

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters . Jet Propulsion Laboratory, 2011-12-14. [dost?p 2012-08-05]. ( ang. ) .
↑ ^a ^b ^c ^d P.C. Thomas. Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission . ?Icarus”. 208 (1), s. 395?401, lipiec 2010. DOI : 10.1016/j.icarus.2010.01.025 . ( ang. ) .
↑ Pan . [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dost?p 2018-12-26]. ( ang. ) .
↑ Planet and Satellite Names and Discoverers . [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. Mi?dzynarodowa Unia Astronomiczna, USGS, NASA. [dost?p 2018-12-26]. ( ang. ) .
↑ J.N. Cuzzi, J.D. Scargle. Wavy Edges Suggest Moonlet in Encke’s Gap . ?Astrophysical Journal”. 292, s. 276?290, maj 1985. [dost?p 2016-03-20]. ( ang. ) .
↑ M.R. Showalter i inni. Satellite ?wakes” and the orbit of the Encke Gap moonlet . ?Icarus”. 66 (2), s. 297, 1986. DOI : 10.1016/0019-1035(86)90160-0 . Bibcode : 1986Icar...66..297S . ( ang. ) .
↑ M.R. Showalter. Visual Detection of 1981 S 13, the Encke Gap Moonlet . ?Bulletin of the American Astronomical Society”. 22, s. 1031, 1990. ( ang. ) .
↑ M.R. Showalter. Visual detection of 1981 S 13, Saturn’s eighteenth satellite, and its role in the Encke gap . ?Nature”. 351 (6329), s. 709, 1991. DOI : 10.1038/351709a0 . Bibcode : 1991Natur.351..709S . ( ang. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Pan . [w:] Ksi??yce Układu Słonecznego [on-line]. [dost?p 2016-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-01)].
Pan . [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dost?p 2018-12-26]. ( ang. ) .

[ssd-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters . Jet Propulsion Laboratory, 2011-12-14. [dost?p 2012-08-05]. ( ang. ) .

[icarus-2] P.C. Thomas. Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission . ?Icarus”. 208 (1), s. 395?401, lipiec 2010. DOI : 10.1016/j.icarus.2010.01.025 . ( ang. ) .

[sse-3] Pan . [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dost?p 2018-12-26]. ( ang. ) .

[planetary-4] Planet and Satellite Names and Discoverers . [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. Mi?dzynarodowa Unia Astronomiczna, USGS, NASA. [dost?p 2018-12-26]. ( ang. ) .

[CuzziScargle1985-5] J.N. Cuzzi, J.D. Scargle. Wavy Edges Suggest Moonlet in Encke’s Gap . ?Astrophysical Journal”. 292, s. 276?290, maj 1985. [dost?p 2016-03-20]. ( ang. ) .

[Showalter1986-6] M.R. Showalter i inni. Satellite ?wakes” and the orbit of the Encke Gap moonlet . ?Icarus”. 66 (2), s. 297, 1986. DOI : 10.1016/0019-1035(86)90160-0 . Bibcode : 1986Icar...66..297S . ( ang. ) .

[Showalter1990-7] M.R. Showalter. Visual Detection of 1981 S 13, the Encke Gap Moonlet . ?Bulletin of the American Astronomical Society”. 22, s. 1031, 1990. ( ang. ) .

[Showalter1991-8] M.R. Showalter. Visual detection of 1981 S 13, Saturn’s eighteenth satellite, and its role in the Encke gap . ?Nature”. 351 (6329), s. 709, 1991. DOI : 10.1038/351709a0 . Bibcode : 1991Natur.351..709S . ( ang. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Ksi??yce pasterskie (6)	S/2009 S 1 Pan Daphnis Atlas Prometeusz w?tpliwe S/2004 S 6 S/2004 S 4 S/2004 S 3 Pandora
Ksi??yce koorbitalne (2)	Epimeteusz Janus
Pier?cie? G (1)	Aegaeon
Alkyonidy (3)	Methone Anthe Pallene
Du?e wewn?trzne (4) z ksi??ycami troja?skimi (4)	Mimas Enceladus Tetyda Telesto Kalipso Dione Helena Polideukes
Du?e zewn?trzne (4)	Rea Tytan Hyperion Japet
Grupa inuicka (15)	Kiviuq Ijiraq S/2019 S 1 S/2005 S 4 S/2020 S 1 Paaliaq S/2004 S 31 Saturn LX Siarnaq S/2020 S 3 Tarkek S/2019 S 14 S/2020 S 4 S/2020 S 5 S/2019 S 6
Grupa nordycka (100)	Febe S/2006 S 20 S/2006 S 9 Skadi S/2007 S 2 S/2007 S 7 S/2007 S 5 S/2004 S 37 S/2004 S 47 S/2004 S 40 S/2019 S 2 S/2019 S 3 S/2020 S 7 Skoll S/2004 S 41 S/2019 S 4 S/2020 S 2 S/2004 S 42 Greip Hyrrokkin S/2004 S 13 S/2004 S 17 S/2007 S 6 Mundilfari S/2006 S 1 Jarnsaksa S/2006 S 10 S/2004 S 43 S/2019 S 5 Narvi Gridr Bergelmir Suttungr S/2004 S 44 S/2006 S 11 S/2004 S 12 Eggther S/2004 S 7 Hati S/2004 S 45 S/2006 S 13 Bestla S/2004 S 46 S/2019 S 8 Angrboda Farbauti Beli Thrymr S/2019 S 7 Gerd S/2007 S 3 S/2007 S 9 S/2019 S 11 S/2019 S 9 Aegir S/2019 S 10 S/2019 S 12 S/2019 S 13 S/2005 S 5 S/2006 S 3 S/2020 S 6 S/2006 S 14 S/2019 S 15 Skrymir Gunnlod S/2006 S 15 S/2004 S 28 S/2020 S 8 Alvaldi S/2006 S 16 S/2004 S 50 Kari S/2004 S 48 Fenrir S/2006 S 17 Surtur S/2004 S 39 S/2004 S 49 Geirrod Imir Loge S/2019 S 17 S/2006 S 18 S/2006 S 19 S/2019 S 19 S/2019 S 20 S/2019 S 18 S/2019 S 16 S/2004 S 36 S/2004 S 53 Thiazzi S/2004 S 21 Saturn LXIV S/2020 S 10 Fornjot S/2004 S 51 S/2020 S 9 S/2019 S 21 S/2004 S 52 Saturn LVIII
Grupa galijska (7)	Albioriks S/2007 S 8 Bebhionn Erriapus Tarvos S/2006 S 12 S/2004 S 24