한국   대만   중국   일본 
Pałeczka okr??nicy ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Pałeczka okr??nicy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pałeczka okr??nicy
Ilustracja
Pałeczka okr??nicy ( Escherichia coli )
Systematyka
Domena

bakterie

Typ

proteobakterie

Klasa

gammaproteobakterie

Rz?d

Enterobacteriales

Rodzina

Enterobacteriaceae

Rodzaj

Escherichia

Gatunek

pałeczka okr??nicy

Nazwa systematyczna
Escherichia coli
T. Escherich, 1885
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Skupisko Escherichia coli powi?kszone 10 000x

Pałeczka okr??nicy ( łac. Escherichia coli ) ? Gram-ujemna wzgl?dnie beztlenowa bakteria nale??ca do rodziny Enterobacteriaceae . Wchodzi w skład fizjologicznej mikrobioty jelitowej jelita grubego człowieka oraz innych zwierz?t stałocieplnych . W jelicie ta symbiotyczna bakteria spełnia po?yteczn? rol?, uczestnicz?c w rozkładzie pokarmu, a tak?e przyczyniaj?c si? do produkcji witamin z grupy B i K. Pałeczka okr??nicy w okre?lonych warunkach wykazuje chorobotworczo?? dla człowieka, wywołuj?c głownie schorzenia: układu pokarmowego i moczowego.
Nazwa bakterii pochodzi od nazwiska jej odkrywcy, austriackiego pediatry i bakteriologa Theodora Eschericha .

Escherichia coli ? Pałeczka okr??nicy

Wyst?powanie [ edytuj | edytuj kod ]

Escherichia coli spotyka si? w jelicie zwierz?t, w tym człowieka, jak rownie? powszechnie w glebie i wodzie , gdzie trafiaj? z wydzielinami i kałem . Obecno?? Escherichia coli w wodach powierzchniowych (tzw. miano coli ) jest cz?sto stosowanym wska?nikiem ich zanieczyszczenia [1] . Bakterie Escherichia coli mog? kolonizowa? skor? i błony ?luzowe jamy ustnej oraz układu oddechowego .

W wodzie zwykle prze?ywa krotko, m.in. ze wzgl?du na brak wła?ciwego po?ywienia i działanie promieniowania ultrafioletowego . W warunkach eksperymentalnych imituj?cych warunki spotykane w wodach powierzchniowych regionu Wielkich Jezior populacje Escherichia coli o małym zag?szczeniu zanikaj? w znacz?cym stopniu po 6 godzinach, a o du?ym zag?szczeniu ? po dwoch dniach. W obecno?ci mat tworzonych przez glony nitkowate ( gał?zatk? ), ktore wydzielaj? substancje organiczne, ktorymi mo?e si? po?ywia? Escherichia coli , a ponadto zatrzymuj? cz??? promieniowania, populacja Escherichia coli mo?e przetrwa? kilkakrotnie dłu?ej (od kilkunastu godzin do kilkunastu dni) [2] . Poszczegolne osobniki mog? przetrwa? dłu?ej. W temperaturze 18 °C około miesi?ca, a w temperaturze 0 °C, jak rownie? 37 °C, dwa miesi?ce lub dłu?ej. W glebie znajdowano osobniki po kilku latach bez dopływu odchodow zwierz?cych [3] .

Charakterystyka [ edytuj | edytuj kod ]

Escherichia coli jest Gram-ujemn?, wzgl?dnie beztlenow? pałeczk? o długo?ci około 2 μm i ?rednicy ok. 0,8 μm. Wewn?trz komorki tej bakterii znajduje si? 1-4 identycznych ła?cuchow DNA (w zale?no?ci od jej aktywno?ci podziałowej) oraz od 15 tys. do 30 tys. rybosomow . Inne organelle komorkowe pałeczki okr??nicy to m.in.: wakuole [ potrzebny przypis ] , ziarnisto?ci i drobiny substancji tłuszczowych. Bakteria ta posiada wici, fimbrie, pilusy oraz fimbrie płciowe (pod warunkiem posiadania plazmidow płciowych ? F+). Wa?ne klinicznie geny oporno?ci zlokalizowane s? na plazmidach w tym cz?sto na plazmidach F+, co sprzyja ich poziomemu transferowi . Podział komorek w sprzyjaj?cych warunkach trwa około 20 minut.

Wytrzymało?? Escherichia coli na czynniki ?rodowiskowe jest stosunkowo mała. Ginie ona po 20 minutach ogrzewania w temperaturze 60 °C, wra?liwa jest na wszystkie znane ?rodki dezynfekcyjne. Jednak?e w ?rodowisku o temp. ni?szej i odpowiedniej wilgotno?ci utrzymuje si? miesi?cami. W kale o temp. 0 °C mo?e zachowa? ?ywotno?? ponad rok.

Pałeczka okr??nicy jako organizm modelowy [ edytuj | edytuj kod ]

Escherichia coli nale?y do organizmow modelowych w?rod bakterii. Jej budowa, genetyka i metabolizm s? dobrze poznane i wykorzystywane w badaniach genetycznych. Znalazła szczegolne wykorzystanie w modyfikacjach genetycznych w biotechnologii , wykorzystywana w celach przemysłowych (np. w produkcji ludzkiego hormonu ? insuliny ).

Wykorzystywana jest ze wzgl?du na tani? hodowl? przy jednoczesnym otrzymywaniu du?ej liczby bakterii na niewielkiej powierzchni. W ci?gu 20 minut uzyskuje si? nast?pne pokolenie, a powstaj?ce mutacje s? łatwe do identyfikacji i bada?. Kolisty chromosom został kilkudziesi?ciokrotnie zsekwencjonowany . Najcz??ciej badanym szczepem jest K-12 posiadaj?cy 4 639 221 par zasad koduj?cy 4377 genow [ potrzebny przypis ] . Proteom okre?lono w 2014 na 4303 białek [4] . Pangenom od ~25 Mlat [5] uzbierał > 16k genow gdzie ponad połowa sekwencji pochodziła z HTG .

Dzi?ki Escherichia coli zrozumiano takie procesy jak:

  • mechanizmy replikacji DNA
  • regulacja transkrypcji
  • mechanizmy procesu translacji
  • budowa genu prokariotycznego
  • zasada zapisu genetycznego

Podział ze wzgl?du na typy serologiczne [ edytuj | edytuj kod ]

Cykl ?yciowy pałeczki okr??nicy

Gatunek Escherichia coli dzieli si? na serotypy na podstawie zro?nicowania budowy antygenow .

Szczepy bakterii ro?nicuje si? na podstawie cech antygenowych:

  • antygen somatyczny O²,
  • antygen powierzchniowy K,
  • antygen rz?skowy H.

Wyro?nia si? 171 antygenow O, około 80 antygenow K i ponad 50 antygenow H, dzi?ki ktorym wyszczegolniono ponad 180 typow serologicznych tego drobnoustroju [ potrzebny przypis ] .

Podział na podstawie oddziaływania na organizm człowieka [ edytuj | edytuj kod ]

Pod wzgl?dem oddziaływania na organizm człowieka oraz przebiegu infekcji rozro?nia si? 6 szczepow Escherichia coli [6] [7] :

Czynniki zjadliwo?ci [ edytuj | edytuj kod ]

  Zobacz te?: wirulencja .

Czynniki zjadliwo?ci Escherichia coli dotycz? głownie ich zdolno?ci do przylegania i adhezji do nabłonka przewodu pokarmowego oraz wytwarzania toksyn przez niektore szczepy. Adhezji sprzyjaj? fimbrie , z czego najgro?niejsze s? typy I oraz P (powinowactwo do drog moczowych) i typu S (powinowactwo do naczy? mozgowych) Innym czynnikiem zjadliwo?ci jest otoczka o wła?ciwo?ciach antyfagocytarnych , zwana antygenem K, adhezyny CEA, endotoksyna (LPS) oraz α-hemolizyny. Niektore szczepy wytwarzaj? egzotoksyny oraz toksyn? typu Shiga . Szczepy hemolityczne bakterii s? bardziej chorobotworcze ni? szczepy niehemolityczne. Hemolizyna ma bowiem wła?ciwo?ci toksyny o działaniu nie tylko hemolitycznym , ale tak?e dermonekrotycznym i koaguluj?cym plazm?.

Zaka?enia [ edytuj | edytuj kod ]

Młode organizmy zwierz?ce s? szczegolnie nara?one na zachorowania ? przyjmuje si?, ?e około połowa padni?? zwierz?t młodych jest spowodowana kolibakteriozami. Wynika to z mniejszej odporno?ci młodzie?y. Chorobotworczo?? Escherichia coli zale?y od jej inwazyjno?ci i mo?liwo?ci wytwarzania toksyn . Inwazyjne szczepy tej bakterii maj? zdolno?? wnikania do tkanek i wywoływania odczynow zapalnych, dlatego s? przyczyn? zapale? przewodu pokarmowego i posocznic. Szczepy toksynotworcze produkuj? w jelitach du?e ilo?ci toksyn, prowadz?c do enterotoksemii . W organizmie zwierz?t chorych mog? znajdowa? si? tak?e ro?ne serotypy zarazka. Enterotoksyna działaj?c na ?luzowk? jelit w poł?czeniu z endotoksyn? powoduje zapalenie jelit i objawy zatrucia. Neurotoksyna wchłoni?ta do organizmu z przewodu pokarmowego prowadzi do wyst?pienia charakterystycznych objawow ze strony układu nerwowego oraz przyczynia si? do powstania chorob, np. choroby obrz?kowej u ?wi?.

Zaka?enia u człowieka [ edytuj | edytuj kod ]

Kolonie Escherichia coli ? hodowla na szalce Petriego

Bakterie Escherichia coli , ktore s? nieszkodliwe w jelicie, mog? powodowa? schorzenia innych układow:

  1. Gdy dostan? si? do układu moczowego , powoduj? jego zaka?enia. S? najcz?stsz? przyczyn? zaka?e? (60?80%) drog moczowych. Czynnikiem sprzyjaj?cym jest cewnikowanie ? około 80% cewnikowanych m??czyzn i 30% kobiet ma bakteriuri? .
  2. S? drugim czynnikiem etiologicznym, po Streptococcus agalactiae , zapalenia opon mozgowych u noworodkow.
  3. Niektore szczepy Escherichia coli produkuj?ce egzotoksyn? czasem powoduj? zatrucia pokarmowe najcz??ciej spowodowane spo?yciem zaka?onego pokarmu. Przebieg schorzenia ma ro?ne nasilenie, czasem mo?e by? bardzo gro?ne, ale w wi?kszo?ci objawy nie s? ci??kie. Szczegolnie ci??kie objawy powoduje szczep Escherichia coli O157:H7 , ktory mo?e doprowadzi? do zespołu hemolityczo-mocznicowego .
  4. Ropnie narz?dowe ? poprzez uszkodzenie ?ciany przewodu pokarmowego do jamy brzusznej (spowodowane np. nad?erkami, radioterapi? lub chemioterapi?). Rozwoj bakterii Escherichia coli powoduje ci??kie schorzenie zapalenie otrzewnej ( łac. peritonitis ). Cz?sto powikłaniem zapalenia otrzewnej mo?e by? sepsa i wstrz?s endotoksyczny ( wstrz?s septyczny ).
  5. Zaka?enia pooperacyjne.
  6. Szpitalne zapalenia płuc .
  7. Sepsa ? Escherichia coli jest najcz?stsz? pałeczk? Gram ujemn? powoduj?c? seps?.

Leczenie i profilaktyka [ edytuj | edytuj kod ]

Wobec bakterii Escherichia coli aktywno?? zachowuj?:

Podczas operacji na jelicie grubym zaleca si? poda? profilaktycznie antybiotyk, np. metronidazol z cefazolin? . Antybiotyk zazwyczaj jest podawany 2 godziny przed operacj? (doustny) lub 2 godziny po jej rozpocz?ciu (do?ylny) [9] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Zdzisław Kajak: Hydrobiologia-limnologia. Ekosystemy wod ?rodl?dowych . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN , 1998, s. 277. ISBN  83-01-12537-3 . ( pol. ) .
  2. ↑ Aubrey Beckinghausen, Alexia Martinez, David Blersch, Berat Z. Haznedaroglu. Association of nuisance filamentous algae Cladophora spp. with Escherichia coli and Salmonella in public beach waters: impacts of UV protection on bacterial survival . ?Environmental Science: Processes & Impacts”. 16 (6), s. 1267?1274, 2014. DOI : 10.1039/C3EM00659J . PMID : 24643370 . ( ang. ) .  
  3. ↑ Willem Rudolfs, Lloyd L. Falk, R. A. Ragotzkie. Literature Review on the Occurrence and Survival of Enteric, Pathogenic, and Relative Organisms in Soil, Water, Sewage, and Sludges, and on Vegetation: I. Bacterial and Virus Diseases . ?Sewage and Industrial Wastes”. 10 (22), s. 1261?1281, 1950. ( ang. ) .  
  4. ↑ Proteome-wide sub-cellular topologies of E.coli polypeptides database (STEPdb) ? Proteome-wide Subcellular Topologies of E. coli Polypeptides Database (STEPdb) ? Protein Topol...
  5. ↑ Mol Biol Evol (1998) 15 (12): 1685-1695.
  6. ↑ James B. Kaper, James P. Nataro, Harry L. T. Mobley. Pathogenic Escherichia coli . ?Nature Reviews Microbiology”. 2, s. 123?140, 2004. DOI : 10.1038/nrmicro818 .  
  7. ↑ Paweł Satora. Escherichia coli ? charakterystyka i wykrywanie w ?ywno?ci . ?Laboratorium ? Przegl?d Ogolnopolski”. 11, s. 20?24, 2007. Wydawnictwo ELAMED.  
  8. ↑ James P. Nataro, James B. Kaper. Diarrheagenic Escherichia coli . ?Clin. Microbiol. Rev.”. 11 (1), s. 142?201, 1998.  
  9. ↑ Antybiotykoterapia praktyczna. Danuta Dzier?anowska . ISBN  978-83-7522-013-1 . Wydanie IV. Strona 376-377.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

  • Antybiotykoterapia praktyczna. Danuta Dzier?anowska . ISBN  978-83-7522-013-1 . Wydanie IV. Strony 321-325
  • Anna Sadakierska-Chudy: Genetyka ogolna. Skrypt do ?wicze? dla studentow biologii . Toru?: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004. ISBN  83-231-1710-1 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Przeczytaj ostrze?enie dotycz?ce informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii .

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pałeczka_okr??nicy&oldid=73962209 ”