Operacja ? cz??? sztuki wojennej , zespoł walk , bitew , uderze? ogniowych i manewrow toczonych lub wykonywanych na l?dzie, w powietrzu i na morzu przez zwi?zki operacyjne ro?nych rodzajow wojsk i sił zbrojnych , poł?czonych wspoln? my?l? przewodni?, prowadzonych pod jednym kierownictwem, dla osi?gni?cia okre?lonego celu ^[1] .

Operacja w uj?ciu historycznym [ edytuj | edytuj kod ]

Termin operacja w słownictwie wojskowym pojawił si? w XVII wieku, a w my?l owczesnej definicji była to działalno?? bojowa armii w ogole . Henry Evans Lloyd , bazuj?c na do?wiadczeniach wojny siedmioletniej zdefiniował operacj? jako okre?lon? form? działa? prowadzonych przez samodzielne zgrupowania. Istot? operacji, według Lloyda, stanowiło działanie wzdłu? linii operacyjnej, stworzenie zagro?enia dla wojsk przeciwnika i zmuszenie go do wycofania z okre?lonego obszaru bez walki. Inny teoretyk wojskowo?ci ? Dietrich Heinrich von Bulow pokusił si? o ujednolicenie u?ywanej terminologii. W pełni zgadzał si? z Lloydem, ?e opanowanie matematyki , sztuki fortyfikacji , geografii i topografii , pozwalało przewidzie?, zaplanowa? i przeprowadzi? wszelkie operacje z geometryczn? wr?cz dokładno?ci? ^[2] . Dla Jominiego podstaw? sprawnego działania stanowiły linie operacyjne. Nie zgadzał si? z takim tokiem rozumowania Carl von Clausewitz . Widział on w sztuce wojennej wła?nie sztuk?, a nie nauk? opart? na geometrycznych wykresach. Dla Napoleona wszelkie manewry słu?yły mu przede wszystkim do stoczenia rozstrzygaj?cej bitwy . Traktował on dowodzenie operacjami, jako wła?ciw? stref? kształtowania bitew i wojen i tworzył zgrupowania zdolne do samodzielnego operowania na polu walki. Według niego bitwa nie stanowiła integralnej cz??ci operacji. Istot? tak rozumianej operacji był manewr, maj?cy doprowadzi? do narzucenia przeciwnikowi bitwy, a sama bitwa stanowi? miała ko?cow? faz? wojny ^[3] . Now? tre?? poj?ciu operacja nadał Helmuth von Moltke . Według niego manewr i bitwa stanowi? integraln? cało??, s? od siebie wspołzale?ne i wzajemnie si? uzupełniaj?. Jako tworca pruskiej szkoły wojennej, pierwszy uruchomił procedur? planowania operacyjnego . Zało?ył, ?e w skład operacji wchodzi wszystko to, co wojska wykonuj? od ich ze?rodkowania w rejonach wyj?ciowych, a? do osi?gni?cia okre?lonego celu ^[4] .

Po 1945, w teorii polskiej sztuki wojennej przyj?to sowieckie rozumienie operacji. To strategia okre?lała cele i zadania operacyjne i miała wpływ na planowanie operacyjne. Przez operacj? rozumiano ^[5] : zespoł walk, bitew, uderze? ogniowych i manewrow toczonych lub wykonywanych na l?dzie, w powietrzu i na morzu, przez zwi?zki operacyjne (zgrupowania operacyjne) ro?nych rodzajow wojsk i sił zbrojnych, poł?czonych wspoln? my?l? przewodni? (zamiar walki, operacji), prowadzonych pod jednym kierownictwem, dla doprowadzenia do osi?gni?cia celu operacji (bitwy) lub celu strategicznego, co wymaga uzgodnionego wysiłku i ?cisłego wspołdziałania rodzajow sił zbrojnych i wojsk . W istocie tak rozumianej operacji wyro?niano trzy jej głowne elementy: ogie?, uderzenie i manewr ^[6] .

Po rozpadzie struktur Układu Warszawskiego stopniowo odchodzono od wcze?niejszych ustale? doktrynalnych, a w teorii polskiej sztuki wojennej pojawiła si? koncepcja obrony manewrowej ze strategiczn? operacj? obronn? b?d?ca pokłosiem przyj?tej przez Polsk? doktryny obronnej . Jej istot? było d??enie, przy u?yciu wszelkich dost?pnych sił i ?rodkow, do zachowania sprawnego systemu kierowania pa?stwem i siłami zbrojnymi. Powinna zapewni? mo?liwo?? pełnego rozwini?cia mobilizacyjnego i operacyjnego sił zbrojnych, zorganizowania i utrzymania skutecznej osłony i obrony najwa?niejszych obiektow cywilnych i wojskowych, utrzymania wa?nych obszarow (rubie?y) i zmuszenia przeciwnika do odst?pienia od podj?tego zamiaru ^[7] .
Druga połowa lat dziewi??dziesi?tych i zmiany geopolityczne w ?wiecie spowodowały pewne przewarto?ciowania w podej?ciu do operacji. Zmiany nast?piły w strukturze operacyjnego obszaru obrony i w wyro?nianych etapach prowadzenia operacji. Dotychczasowe strefy i rubie?e zast?piono obszarami, za? operacj? wst?pn?, działania w taktycznej strefie i działania w gł?bi, ust?piły miejsca działaniom: gł?bokim, bezpo?rednim i tyłowym. Coraz mniejsze znaczenie w rozwi?zywaniu sytuacji kryzysowych miały tzw. ci??kie operacje wojenne, a bezpiecze?stwo kraju starano si? zapewni? poprzez przeciwdziałanie zagro?eniom po?rednim. Z clausewitzowskich warunkow zwyci?stwa stawiano na pozbawienie przeciwnika woli walki ^[8] . Uwa?ano, ?e ?rodek ci??ko?ci w coraz wi?kszym stopniu, stanowi? czynniki społeczne oraz ekonomiczne ktore w pierwszej kolejno?ci mog? sta? si? obiektami walki. Wi?cej miejsca przewidywano na pozazbrojne formy bie??cego funkcjonowania . Cz??ciej mowiło si? o operacjach poł?czonych ^[9] . Wiod?c? rol? stanowi? opracowane przez Amerykanow cechy operacji takie jak: wielowymiarowo??, integracja działa?, precyzyjno??, nieliniowo??, rownoczesno?? i ogniskowo??. Inni dokładaj? jeszcze: zło?ono??, wielo?rodowiskowy wymiar, asymetryczno??, wielokulturowo??, coraz wi?ksze zaanga?owanie podmiotow ponadnarodowych i niepa?stwowych, prewencyjny i interwencyjny charakter, odmasowienie, wzrost oddziaływania psychologicznego, coraz bardziej powszechne wykorzystanie zaawansowanych technologii ^[10] .
Jeszcze w 2015 teoretycy wojskowo?ci pisali ^[11] :

Inwazja Rosji na Ukrain? w lutym 2022 zmusi prawdopodobnie teoretykow wojskowo?ci, dowodcow wojskowych i dysydentow politycznych do zmian w sposobie postrzegania operacji.

Charakterystyka operacji [ edytuj | edytuj kod ]

Operacj? stanowi zespoł bitew oraz działa? operacyjnych i taktycznych, wzajemnie sprz??onych co do celu, miejsca i czasu. Wyro?nia si? operacje armijne, korpu?ne lub grupy operacyjnej. Niekiedy, na samodzielnym kierunku operacj? mo?e przeprowadzi? rownie? zwi?zek taktyczny. Bitwa jest podstawow? cz??ci? operacji i stanowi skupione w czasie i przestrzeni starcie sił głownych przeciwstawnych zwi?zkow operacyjnych lub taktyczno-operacyjnych ^[12] .

Operacja ma ?ci?le okre?lon? definicj?, ktora zaw??a znacznie to poj?cie i mowi co operacj? jeszcze nie jest (np. mała potyczka) i co operacj? ju? nie jest (np. wojna). Mo?na te? powiedzie?, ?e operacja wojskowa to potocznie akcja militarna, ktorej zakres mo?e si?ga? od małej potyczki kilku ?ołnierzy do wr?cz całego konfliktu zbrojnego (wojny).

W innym uj?ciu, operacja ? to po?rednia walka zbrojna. Po?rednia, gdy? jej głownym celem jest po?rednie zniszczenie tj. zdobycie je?cow i broni oraz terenu lub inaczej sił i ?rodkow walki oraz przestrzeni (woda, powietrze, l?d) zajmowanej przez przeciwnika. Cech? charakterystyczn? operacji jest wi?ksza manewrowo?? od manewrowo?ci w taktyce, ktor? to charakteryzuje wi?ksza pozycyjno?? działa?. Tak wi?c, w operacji chodzi przede wszystkim o zwyci??enie jak najmniejszym kosztem (stratami trwałymi: ?mier?, kalectwo a tak?e zatopienie okr?tow, zestrzelenie samolotow itd.). Tak wi?c w operacji zasad? jest kierowanie głownego wysiłku na opanowanie okre?lonego obiektu decyduj?cego o mo?liwo?ci prowadzenia dalszej walki przez przeciwnika . Obiekty te to poło?one na jego tyłach: dowodztwa wysokiego szczebla, głowne w?zły ł?czno?ci, składy MPiS, cie?niny terenu blokuj?ce drogi odwrotu itd. Szerszym poj?ciem s? działania operacyjne. Przeciwie?stwem operacji (walki po?redniej) jest taktyka , czyli walka bezpo?rednia.

Definicja działa? operacyjnych [ edytuj | edytuj kod ]

Działania operacyjne to działania zgrupowa? ro?nych rodzajow sił zbrojnych i rodzajow wojsk podejmowane dla osi?gni?cia celu operacyjnego lub strategicznego (decyduj?ca, głowna operacja) podczas pokoju , kryzysu i wojny . Do działa? operacyjnych zalicza si? operacje realizowane w trakcie wojny i wojskowe operacje pokojowe oraz pogotowie oraz przemieszczanie i rozmieszczenie operacyjne. Działania operacyjne stanowi? ogniwo po?rednie mi?dzy działaniami strategicznymi a taktycznymi . Ich celem jest stworzenie dowodcom taktycznym niezb?dnych warunkow do wykonania zada? ^[13] . Działania operacyjne dziel? si? na dwa typy:

• działania głowne (walka operacyjna),
• działania pomocnicze (przemieszczenie i rozmieszczenie operacyjne).

Ponadto, w operacji wyro?nia si?:

• rodzaje operacji (militarna, stabilizacyjna, pokojowa, humanitarna, naukowa, itp.),
• formy operacji (walka rozjemcza, negocjacje, stabilizacja w regionie),
• sposoby (np.: embargo),
• skal? (mikro, mezo, makro),
• czynniki (bojowy, psychologiczny, ekonomiczny, społeczno-polityczny),
• elementy operacji (siłowo-porz?dkowy, ratunkowy),
• technika operacji (lotnictwo, okr?ty, wozy bojowe, piechota wyposa?ona w niezb?dny sprz?t).

Charakter działa? operacyjnych [ edytuj | edytuj kod ]

Działania operacyjne charakteryzuj? si? szerokim zakresem swobody w planowaniu działa?. Swoboda działania dowodcy na szczeblu operacyjnym jest konieczna w celu uzyskania przewagi i utrzymania inicjatywy w d??eniu do osi?gania celow strategicznych. Decyduj?ca jest przy tym swoboda w zakresie ustalania rodzaju działa? i ich priorytetow, zasobow logistycznych oraz mo?liwo?ci do wydzielenia i utrzymania wystarczaj?cych odwodow operacyjnych pozwalaj?cych wpływa? na przebieg operacji na rozległym obszarze. Działania operacyjne charakteryzuj? si? du?ym rozmachem przestrzennym. W warunkach znacznej redukcji sił zbrojnych szczegolnego znaczenia nabiera ekonomia sił . Zgodnie z t? zasad? siły nale?y przydziela? w zale?no?ci od obszaru, na ktorym maj? by? realizowane zadania operacyjne. Ekonomia sił oznacza w tym wypadku odpowiednie ugrupowanie wojsk i wykorzystanie ich mo?liwo?ci, zapewniaj?ce osi?gni?cie celow. Dowodca operacyjny musi skoncentrowa? swe wysiłki we wła?ciwym miejscu i czasie oraz ?wiadomie podj?? ryzyko osłabienia swych sił w innym rejonie. D??y? powinien do koncentracji swego wysiłku w celu oddziaływania na najwra?liwszy punkt przeciwnika, czyli tam gdzie jego działania osi?gn?? mog? najwi?ksz? skuteczno??. Punktami takimi powinny by? te elementy przeciwnika, ktorych zniszczenie lub obezwładnienie uniemo?liwi lub znacznie utrudni osi?gni?cie przeciwnikowi zakładanych celow. Charakter wspołczesnych działa? wojennych wymaga zespołowego działania wszystkich komponentow sił zbrojnych dla osi?gni?cia wspolnego celu, co pozwala na skuteczniejsze wykorzystanie ich potencjałow bojowych. Typow? cech? działa? operacyjnych jest wspołdziałanie wojsk l?dowych z siłami powietrznymi, a na kierunku nadmorskim z marynark? wojenn? podczas planowania i prowadzenia działa? poł?czonych. Nie chodzi tu wył?cznie o wspołdziałanie z innymi rodzajami sił zbrojnych, ale o planowanie i u?ycie wszystkich sił bior?cych udział w operacji pod jednym dowodztwem. Kierowanie operacj? przypada zwykle dowodcy z tego rodzaju sił zbrojnych, ktory w danej operacji spełnia głown? rol?. Przy czym operacyjnie dowodzi ten szczebel, na ktorym dowodca odpowiada za planowanie i prowadzenie działa? w co najmniej dwoch ?rodowiskach, a wi?c na przykład w powietrzu i na l?dzie. Dowodzi wi?c zarowno siłami l?dowymi, jak i powietrznymi. Na ni?szych szczeblach wyst?puje natomiast wspołdziałanie mi?dzy dwoma rodzajami sił zbrojnych pozostaj?cymi pod własnym dowodztwem.

Czynniki operacyjne [ edytuj | edytuj kod ]

W działaniach operacyjnych odmienne znaczenie ni? na szczeblach taktycznych maj? czynniki operacyjne, czyli siły, obszar, czas i informacja. O ile w działaniach taktycznych wyst?puje jedno?? celu, czasu i miejsca działania sił, to w działaniach operacyjnych wyst?puje jedno?? celu, ale rozdzielno?? czasu i miejsca. Odmienne jest rownie? podej?cie poszczegolnych szczebli dowodzenia do działa? wojennych. Dowodca szczebla taktycznego podejmuje decyzj?, uwzgl?dniaj?c aktualn? i nast?pn? walk?. Zajmuje si? w zasadzie tylko swoim rodzajem sił zbrojnych i koncentruje na u?yciu swych ?rodkow dla osi?gni?cia celow działa?. Dowodca operacyjny musi wykracza? poza te ramy, wprowadza czasowo i przestrzennie swe siły do działania w sposob umo?liwiaj?cy mu rozstrzygni?cie szeregu walk na swoj? korzy??. Osi?ga w ten sposob długofalowe cele militarne.

Dowodzenie operacyjne [ edytuj | edytuj kod ]

Celem dowodzenia operacyjnego jest czasowa i przestrzenna koordynacja działa? zwi?zkow taktycznych i oddziałow ro?nych rodzajow sił zbrojnych. W zwi?zku z tym zadaniem dowodztwa operacyjnego jest przekształcanie zamiarow strategicznych w zadania taktyczne, czyli wypracowanie koncepcji operacji i zada? dla wojsk. Istota działa? operacyjnych polega na skierowaniu własnego wysiłku na najbardziej wra?liwe miejsce przeciwnika. Koncepcja operacji jest efektem przekształcenia celu strategicznego w działania wojsk, czyli jest to ustalenie sposobu osi?gni?cia celu oraz ukierunkowanie głownego wysiłku. Działania operacyjne nie s? zwi?zane z okre?lonym poziomem dowodzenia, cho? w znacznej mierze uzale?nione s? od wielko?ci charakteru u?ytych sił i ?rodkow niezb?dnych do osi?gni?cia zało?onych celow. Prowadzone s? z reguły na du?ych obszarach geograficznych i najcz??ciej z u?yciem ro?nych rodzajow sił zbrojnych w składzie narodowym lub koalicyjnym. Niekiedy działania prowadzone przez szczeble taktyczne mog? osi?ga? wymiar operacyjny. Zale?y to głownie od celu, charakteru obszaru działa? i ich rezultatu. Planowanie i u?ycie zwi?zkow taktycznych (oddziałow) odbywa? si? b?dzie wowczas zgodnie z zasadami operacyjnymi, za? ich działanie, ze wzgl?du na struktur? i wielko??, przebiega? b?dzie zgodnie z wymogami taktyki.

Decyzje do działa? operacyjnych podejmowane b?d? na podstawie niepełnych informacji, poniewa? uzyskanie całkowitej pewno?ci co do długofalowego działania przeciwnika nigdy nie b?dzie mo?liwe. Dlatego zamiary przeciwnika musz? by? ocenione w dłu?szej perspektywie, aby mo?na było stworzy? w miar? dokładny i wiary godny obraz rozwoju sytuacji. Na szczeblu operacyjnym chodzi nie tylko o stwierdzenie fizycznej obecno?ci przeciwnika na polu walki. Jest on rownie? oceniany z innego punktu widzenia. Ocenia? nale?y osobowo??, umiej?tno?ci, silne i słabe strony dowodcow przeciwnika. Je?eli siły przeciwnika składaj? si? z kontyngentow ro?nych pa?stw lub narodowo?ci, to dowodztwo operacyjne powinno stara? si? wykorzysta? ro?nice w ich zasadach dowodzenia, prowadzeniu działa?, sprz?cie, strukturach organizacyjnych i mo?liwo?ciach. Prowadzenie działa? operacyjnych wymaga szerokiego spojrzenia na obszar operacji. Inna perspektywa przestrzenna wymaga odmiennego podej?cia do oceny terenu , wykroczenia poza jego szczegołow? ocen? prowadzon? na szczeblach taktycznych. Ocena terenu na szczeblu operacyjnym powinna stworzy? ogolny pogl?d na obszar operacji, dogodne kierunki uderzenia, rubie?e obronne i opo?nienia, mo?liwo?ci manewru . Zainteresowanie dowodztwa operacyjnego skierowane jest na zasoby miejscowe i najwa?niejsze cechy terenu, takie jak: ła?cuchy wzniesie?, niziny , kompleksy le?ne, doliny rzek i du?e zbiorniki wodne. Takie obiekty infrastruktury terenowej, jak porty , ci?gi komunikacyjne i miejscowo?ci odgrywaj? istotn? rol? zarowno podczas przegrupowania wojsk własnych i przeciwnika, jak i w trakcie operacji oraz zabezpieczenia logistycznego wojsk.

Dowodca operacyjny w swoim planowaniu uwzgl?dni? musi problematyk? obrony terytorialnej oraz interesy i post?powanie ludno?ci znajduj?cej si? na obszarze działa?. Dotyczy to zwłaszcza zapewnienia swobody operacyjnej przez wojska obrony terytorialnej i wykorzystania infrastruktury terenowej oraz wsparcia przez pa?stwo gospodarza, na ktorego obszarze prowadzone s? operacje.

Planowanie operacji [ edytuj | edytuj kod ]

Planowanie operacji to planowanie działa? militarnych na poziomie strategicznym, operacyjnym i taktycznym. Desygnowanym terminem okre?laj?cym planowanie na wszystkich poziomach był termin: planowanie operacyjne. Termin ten został wycofany ze wzgl?du na uto?samianie go z planowaniem na poziomie operacyjnym.

Planowanie na poziomie operacyjnym to planowanie działa? militarnych na poziomie operacyjnym, ukierunkowane na zaprojektowanie i prowadzenie kampanii i operacji, zmierzaj?ce do osi?gni?cia celow strategicznych na teatrze działa?. Planowanie na poziomie operacyjnym transformuje cele strategiczne na seri? zintegrowanych i zaplanowanych w czasie działa? prowadzonych przez siły poł?czone, ukierunkowanych na osi?gni?cie celow operacyjnych przy zachowaniu akceptowalnego poziomu ryzyka ^[14] .

Zabezpieczenie logistyczne operacji [ edytuj | edytuj kod ]

Logistyka (zabezpieczenie logistyczne wojsk) na szczeblu operacyjnym ma o wiele wi?ksze znaczenie ni? na szczeblu taktycznym. Potencjał logistyczny i jego gotowo?? do zabezpieczenia logistycznego wojsk determinuj? czas rozpocz?cia oraz charakter operacji. Trudno?? nie polega wył?cznie na tym, aby dostarczy? wi?cej zaopatrzenia oraz ?wiadczy? usługi specjalistyczne i gospodarczo-bytowe wi?kszej liczbie wojsk i na wi?kszym obszarze oraz przez dłu?szy czas, lecz przede wszystkim na zorganizowaniu systemu logistycznego odpowiadaj?cego wymogom operacji jeszcze przed jej rozpocz?ciem.

Pogotowie operacyjne [ edytuj | edytuj kod ]

Pogotowie operacyjne obejmuje ro?norodne działania maj?ce na celu podwy?szanie, utrzymywanie i odtwarzanie zdolno?ci oraz gotowo?ci bojowej. Realizowane mo?e by? w okresie pokoju, kryzysu i wojny. W okresie poprzedzaj?cym konflikt zbrojny mo?e obejmowa? utrzymywanie gotowo?ci bojowej w miejscu stałej dyslokacji, osi?ganie wy?szych stanow gotowo?ci bojowej oraz rozwijanie mobilizacyjne i operacyjne. W czasie działa? wojennych pobyt w rejonach ze?rodkowania (wyj?ciowych, odtwarzania zdolno?ci bojowej) oraz osłon? operacyjn? na kierunkach biernych ^[15] .

Rodzaje operacji [ edytuj | edytuj kod ]

Operacja poł?czona [ edytuj | edytuj kod ]

Operacja poł?czona (Joint Operations) to skoordynowany w czasie i przestrzeni całokształt przedsi?wzi?? militarnych i niemilitarnych planowanych przez kierownictwo strategiczne i realizowanych przez jednolite dowodztwo operacyjne dla osi?gni?cia celu strategicznego, w ktorym bior? udział komponenty, co najmniej dwoch rodzajow sił zbrojnych. Mog? w niej uczestniczy? rownie? instytucje i organizacje pozamilitarne ^{[1] [16]} . Operacje poł?czone mog? wynika? z zobowi?za? uj?tych w art. 5 Traktatu Waszyngto?skiego, lub konieczno?ci reagowania kryzysowego , jak te? mog? by? operacjami pokojowymi . Dowodzenie w takiej operacji sprawuje dowodca rodzaju sił zbrojnych, spełniaj?cego w danej operacji wiod?c? rol? ^[17] .

Gł?boka operacja [ edytuj | edytuj kod ]

Operacja, w ktorej zapewnia si? jednoczesne oddziaływanie ogniowe i uderzenie wojsk na cał? operacyjn? gł?boko?? obrony przeciwnika oraz pot?guje wysiłki poprzez wprowadzenie ?wie?ych wojsk i ?rodkow z gł?bi.

Teoria gł?bokiej operacji
Teoria prowadzenia operacji opracowana w okresie mi?dzywojennym ^{[18] [19]} w ZSRR przez grup? wojskowych Armii Czerwonej wywodz?cych si? z Armii Cesarstwa Rosyjskiego . Głownym tworc? koncepcji był Władimir Triandafiłłow . Teoria ta była stosowana w praktyce mi?dzy innymi przez Gieorgija ?ukowa . Zakładała ona masowe u?ycie wojsk pancernych i zmotoryzowanych .

Pomimo wielu podobie?stw była ona istotnie ro?na od koncepcji blitzkriegu opracowanej przez Guderiana .

Operacja obronna [ edytuj | edytuj kod ]

Operacja obronna to zespoł bitew i działa? taktycznych prowadzonych przez wojska na l?dzie i w powietrzu w ro?nym miejscu i czasie w celu załamania natarcia zgrupowa? uderzeniowych przeciwnika i utrzymania zajmowanego obszaru. Celem operacji obronnej mo?e by? rownie? zyskanie czasu i stworzenie warunkow do u?ycia głownej cz??ci sił zbrojnych. Gdy celem operacji jest pozbawienie przeciwnika ogolnej przewagi przez uchylenie si? od rozstrzygaj?cej bitwy i przej?cie do obrony na rubie?y w gł?bi, wowczas operacja taka przybiera form? operacji opo?niaj?cej ^[20] .

Operacja zaczepna [ edytuj | edytuj kod ]

Operacja zaczepna to rodzaj operacji prowadzonej w celu rozbicia wojsk przeciwnika i opanowania zajmowanego przez niego obszaru. Prowadzone s? w ramach obrony strategicznej, na własnym terytorium lub w ramach sojuszniczych operacji poł?czonych NATO, w formie przeciwuderzenia lub przeciwnatarcia ^[17] . Gł?boko?? operacji zaczepnej to odległo?? od linii styczno?ci z przeciwnikiem do rejonu stanowi?cego cel danej operacji ^[21]

Przykłady operacji [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz multimedia zwi?zane z tematem: Operacja wojskowa

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Andrzej Czupry?ski ?Operacje czy działania poł?czone?” . Przegl?d Wojsk L?dowych. Stycze? 2008. Nr 1 (007).
• Michał Huzarski (red.), Jarosław Wołejszo (red.) : Leksykon obronno?ci. Polska i Europa . Warszawa: Wydawnictwo ?Bellona” , 2014, s. 28. ISBN  978-83-11-13382-2 .
• Ryszard Jakubczak (red.) : Obrona narodowa w tworzeniu bezpiecze?stwa pa?stwa . Warszawa: ?Bellona”, 2003. ISBN  83-11-09744-5 .
• Stanisław Koziej : Teoria sztuki wojennej . Warszawa: ?Bellona” , 2011. ISBN  978-83-11-12122-5 .
• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej . Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej , 1979. ISBN  83-11-06229-3 .
• Eugeniusz Nowak, Zdzisław Kurasi?ski ?Zabezpieczenie logistyczne wojsk w operacjach poł?czonych” . My?l Wojskowa 4/2001.
• Andrzej Polak: Sztuka wojenna specjalno?ci? nauk o obronno?ci. W: Andrzej Polak, Krzysztof Krakowski: Obronno?? jako dyscyplina naukowa . Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2015. ISBN  978-83-7523-369-8 .
• Regulamin działa? wojsk l?dowych . Warszawa: Dowodztwo Wojsk L?dowych , DWL?d16/99.
• Jacek Solarz: Doktryny militarne XX wieku . Krakow: Avalon, 2009. ISBN  978-83-60448-78-6 .