ORP ?My?liwy”

Klasa	kuter patrolowy
Typ	Motor Launch
Historia
Stocznia	Electric Launch Incorporated (Elco)
Poło?enie st?pki	1917
Marynarka Wojenna (II RP)
Wej?cie do słu?by	1 kwietnia 1921
Wycofanie ze słu?by	15 stycznia 1926
Los okr?tu	złomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wyporno??	37 t
Długo??	24,6 m
Szeroko??	3,9 m
Zanurzenie	1,6 m
Pr?dko??	19 w. v maks. /15 w. v ek.
Zasi?g	1000 Mm przy v ek. ; 750 Mm przy v maks.
Uzbrojenie
1 ckm Maxim wz. 08 (do 1923 roku) 1 działko 47 mm Hotchkiss wz. 85 (po 1923 roku)
Załoga	11 (1 oficer i 10 marynarzy)

ORP My?liwy ? kuter patrolowy typu Motor Launch z okresu I wojny ?wiatowej i dwudziestolecia mi?dzywojennego . Wybudowany na zamowienie marynarki brytyjskiej , jednak nie jest wiadome w jakiej flocie słu?ył. Zakupiony został w 1921 roku przez polsk? Marynark? Wojenn? . Po przeprowadzonym remoncie został przydzielony dowodcy Lotnictwa Morskiego. Do jego zada? nale?ało ubezpieczanie startow i wodowa? wodnosamolotow. W 1922 roku został okr?tem flagowym dowodcy Floty, kmdr. Jerzego ?wirskiego . Ze wzgl?du na problemy z silnikami wi?kszo?? słu?by sp?dził w porcie wojennym w Pucku . Został wycofany ze słu?by w 1925 roku.

Budowa [ edytuj | edytuj kod ]

Wzrastaj?ce zagro?enie ze strony niemieckich okr?tow podwodnych zmusiło marynarki wojenne aliantow do wzmocnienia sił mog?cych je zwalcza? ^[1] . W lutym 1915 roku przedstawiciel stoczni Electric Boat , Henry R. Sutphen podczas spotkania z przedstawicielami brytyjskiej Admiralicji w Nowym Jorku , przedstawił projekt niewielkiego kutra , zdolnego do osi?gni?cia pr?dko?ci 19 w?złow , uzbrojonego w szybkostrzelne działko . Zadaniem jednostki miało by? zwalczanie okr?tow podwodnych Kaiserliche Marine . Pierwsz? seri? 50 okr?tow Royal Navy zamowiła w kwietniu 1915 roku. Ł?cznie zamowiono 550 sztuk z terminem realizacji do listopada 1916 roku ^[2] . Nale?ały one do typu Motor Launch , cho? popularnie okre?lano je mianem ?Movies”. U?ywano rownie? nazwy kodowej ?Sutphensy” od nazwiska dyrektora stoczni ^[3] . Budowano je w stoczni Electric Launch Incorporated (Elco) w Bayonne , jednak ze wzgl?du na niewystarczaj?ce moce produkcyjne cz??? produkcji przej?ła stocznia w Montrealu w Kanadzie . Głownymi in?ynierami nadzoruj?cymi produkcj? jednostek byli in?. Irvin Chase oraz prezes zakładow w Bayonne, Thomas S. Hanson. Dzi?ki uczestnictwu w pracach stoczniowych firmy zajmuj?cej si? kowalstwem artystycznym okr?ty miały eleganckie wyko?czenia. W zwi?zku z tym, ?e Stany Zjednoczone nie brały udziału w wojnie i pozostawały neutralne, kutry budowano z komponentow, a nast?pnie transportowano je kolej? do stoczni Davie w Quebecu w Kanadzie. Na miejscu montowano je i ładowano po cztery jednostki na transportowiec. Z Kanady wysyłano je do Wielkiej Brytanii. W czerwcu 1917 roku brytyjska marynarka zamowiła dodatkowe 30 jednostek, ktore zostały dostarczone do lutego 1918 roku. Wszystkie kutry oznaczano kodem ML ( Motor Launch ) i numerami od 1 do 580. ?redni koszt budowy jednego kutra wynosił 8609 funtow ^[2] .

Kutry pełniły słu?b? przede wszystkim na wodach przybrze?nych Wielkiej Brytanii, jednak cz??? z nich słu?yła na Morzu ?rodziemnym , w Zachodnich Indiach oraz na Morzu Białym . Wykorzystywano je do przybrze?nego zwiadu , działa? przeciwko okr?tom podwodnym , trałowania min oraz stawiania zasłony dymnej ^[4] . Czterdzie?ci jeden okr?tow otrzymała rownie? marynarka francuska , gdzie oznaczano je jako kutry V.1 ? 73 ( Vedettes moteur ). Po zako?czeniu działa? wojennych wi?kszo?? kutrow została wystawiona na sprzeda?. Sprzedawano je stosunkowo tanio, np. 200 sztuk sprzedano za cen? 275 funtow ka?da, 95 za 263 funty ka?da, a 32 sztuki dla Malty za 50 funtow ka?da ^[1] .

Opis konstrukcji [ edytuj | edytuj kod ]

Drewniany kadłub ?My?liwego” miał całkowit? długo?? 24,6 metra, szeroko?? 3,9 metra, a jego zanurzenie wynosiło 1,6 metra. Konstrukcja okr?tu wykonana była z drewna d?bowego i sosny smołowej z charakterystycznym eleganckim mosi??nym wyko?czeniem ? z tego powodu kuter wybrany został na okr?t flagowy. Wyporno?? jednostki wynosiła 37 ton. Nap?d stanowiły dwa sze?ciocylindrowe silniki benzynowe Standard Lyons Atlas Comp. Ka?dy z nap?dzaj?cych dwie trzyłopatowe ?ruby silnikow zapewniał moc wyj?ciow? 220 koni mechanicznych . Ł?czna moc maszyn wynosiła 440 KM, co pozwalało na osi?gni?cie maksymalnej pr?dko?ci 19 w?złow . Pr?dko?? ekonomiczna wynosiła 15 w?złow. Zasi?g okr?tu przy pr?dko?ci maksymalnej wynosił 750 mil morskich , za? przy pr?dko?ci ekonomicznej ? 1000 mil morskich ^[4] . Zbiorniki paliwowe mie?ciły 7948 litrow benzyny ^[1] . ?My?liwy” miał tak?e nap?dzaj?cy dynamo dwucylindrowy silnik pomocniczy, kompresor oraz pomp? po?arow? ^[4] . Silniki instalowane na kutrach typu Motor Launch były nowoczesne, jednak wymagały nieustannego dozoru dwoch mechanikow. Musiały by? nieustannie oliwione i regulowane. Problem z zapłonem pojawiał si? zarowno, gdy silniki były zimne, jak i rozgrzane. Ponadto w czasie pracy bardzo hałasowały ^[1] . W czasie słu?by nie pływano z pełn? moc?, poniewa? zwi?kszenie obrotow powodowało drgania kadłuba. Powa?nym problemem był rownie? brak cz??ci zamiennych. Załoga jednostki składała si? z jednego oficera oraz 10 podoficerow i marynarzy ^[4] . W słu?bie angielskiej okr?t uzbrojony był w działko kal. 47 mm Hotchkiss, km-y Lewisa , bomby gł?binowe i miny ^[2] . W Polsce uzbrojenie okr?tu do 1923 roku składało si? z jednego ci??kiego karabinu maszynowego Maxim wz. 08 , nast?pnie okr?t przezbrojono w jedno działko 47 mm Hotchkiss wz. 85 ^[4] .

Słu?ba [ edytuj | edytuj kod ]

Latem 1920 roku do Departamentu dla Spraw Morskich (DSM) wpłyn?ła oferta firmy St. i A. Leszczy?scy na zakup niewielkiego statku motorowego pochodz?cego z demobilu alianckiego, ktory znalazł si? na terenie portu gda?skiego ^[5] . Był to kuter patrolowy Motor Launch. W styczniu 1921 roku DSM zło?ył oficjaln? ofert? zakupu oferowanego okr?tu za kwot? 12 tysi?cy dolarow. Ze wzgl?du na brak dokumentacji firmy Leszczy?skich, nie wiadomo czy jednostka słu?yła w marynarce angielskiej, czy francuskiej. Prawdopodobne wydaje si?, ?e był to okr?t angielski, poniewa? Brytyjczycy sprzedawali tanio jednostki rozbrojone prywatnym odbiorcom, szczegolnie na jachty ^[1] . J. Piwowo?ski podaje, ?e jednostka pochodziła z demobilu francuskiego, ale nie uzasadnia tej tezy i podaje brytyjski numer seryjny (ML...) ^[6] . Nie jest znany numer okr?tu, jaki nosił przed przej?ciem przez DSM. Na podstawie wyporno?ci mo?na przypuszcza?, ?e była to jednostka II serii z numerami od 550 do 580 ^[1] .

Jednostk? przyholowano do Gda?ska i nast?pnie zadokowano w stoczni Danzinger Werft , w celu przywrocenia pełnej sprawno?ci operacyjnej. W trakcie prac stoczniowych dokonano przerobek (m.in. przeniesiono przedni maszt przed sterowk? ). Rozkazem dowodcy DSM z 7 kwietnia 1921 roku okr?t otrzymał nazw? ORP ?My?liwy”. Podniesienie bandery i rozpocz?cie słu?by w charakterze okr?tu stra?niczego nast?piło 30 lipca 1921 roku ^[4] . Pierwszym dowodc? okr?tu mianowano kpt. mar. Mieczysława Rudnickiego ^[5] . Latem tego roku prowadzono proby odbiorcze, w czasie ktorych Komisja Odbiorcza stwierdziła zł? prac? silnikow. Pocz?tkowo zarzucono zakontraktowanej załodze niesumienne wykonywanie obowi?zkow, jednak z czasem okazało si?, ?e spowodowane to było wadami silnikow. Problemy z silnikami spowodowały, ?e okr?t został podporz?dkowany dowodcy Lotnictwa Morskiego , a do jego zada? nale?ało ubezpieczanie startow i wodowa? wodnosamolotow . 1 kwietnia 1922 roku ORP ?My?liwy” został przydzielony dowodcy Floty kmdr. Jerzemu ?wirskiemu , dzi?ki czemu stał si? jej okr?tem flagowym . Zgodnie z opracowan? w marcu instrukcj? jednostka bazowała w porcie w Pucku , a jej zadaniem było utrzymywanie stałej ł?czno?ci mi?dzy okr?tami znajduj?cymi si? na redzie , a Dowodztwem Floty. Ponadto okr?t pełnił funkcje reprezentacyjne. Bez specjalnej zgody nie mogł opuszcza? portu. Dowodcy ?My?liwego” podlegała motorowka sztabowa ?M-56”, ktora wobec jego problemow z silnikami utrzymywała regularn? komunikacj? mi?dzy l?dem a okr?tami ^[4] .

W okresie pomi?dzy 30 maja a 22 czerwca 1922 roku okr?t znajdował si? w remoncie, a funkcj? okr?tu flagowego w tym okresie przej?ła ORP ?Rybitwa” . W 1923 roku nowym dowodc? został chor. mar. Augustyn Szulc. 29 kwietnia 1923 roku okr?t miał wzi?? udział w uroczysto?ci otwarcia i po?wi?cenia ?Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybakow” w Gdyni . Na jego pokładzie w czasie uroczystej porady okr?tow płyn?li dygnitarze pa?stwowi oraz go?cie zagraniczni. Jednak ze wzgl?du na cz?ste awarie jeden z trałowcow wyznaczono na okr?t rezerwowy. Do 1924 roku ?My?liwy” pełnił funkcj? okr?tu reprezentacyjnego. W latach 1924 ? 1925 ORP ?My?liwy” wchodził w skład Dywizjonu ?wiczebnego oraz ponownie pełnił funkcj? dozorowania startow wodnosamolotow. Pełnił rownie? rol? szkolnego okr?tu artyleryjskiego, prowadz?c szkolenia strzeleckie z armaty 47 mm ^[1] . ORP ?My?liwy” po okresie sp?dzonym w stanie I rezerwy, podczas ktorej nie był zdolny do słu?by rozpocz?ł kampani? czynn? 15 sierpnia 1924 roku pod dowodztwem por. mar. Stefana de Waldena . Pogarszaj?cy si? stan techniczny spowodował, ?e jesieni? 1925 roku rozpocz?to rozbiork? jednostki. Wymontowano uzbrojenie, inwentarz pokładowy i maszynowy, ktory nast?pnie trafił do magazynow.

Minister Spraw Wojskowych generał broni Lucjan ?eligowski polecił ?z dniem 15 stycznia 1926 roku skre?li? z listy okr?tow wojennych ORP ?My?liwy”. Etat ORP ?My?liwy” przenie?? na ORP ??l?zak” ”. Rownocze?nie zlecił szefowi Kierownictwa Marynarki Wojennej wydanie ?zarz?dzenia u?ycia starych mechanizmow, kadłubu i osprz?tu” ^[8] . W wykonaniu rozkazu Ministra Spraw Wojskowych załoga ORP ?My?liwy” została przeniesiona na ORP ??l?zak”.

Nie wiadomo co stało si? z wycofan? jednostk?. Według jednej z relacji okr?t kupili Finowie, według innej kadłub rozebrano na opał ^{[4] [6]} .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Marcin Graczyk: Admirał ?wirski . Gda?sk : 2007. Brak numerow stron w ksi??ce
• Stanisław M. Piaskowski: Okr?ty Rzeczypospolitej Polskiej 1920-1946 . Warszawa: 1996. ISBN  83-900217-2-3 . Brak numerow stron w ksi??ce
• Mieczysław Kuligiewicz. ORP My?liwy Zapomniany Okr?t Flagowy . ?Morze”. 5 (498)/1972.   brak numeru strony
• Okr?t stra?niczy ORP ?My?liwy” . ? ?ołnierz Polski ”. 36, 1983.   brak numeru strony
• ?ORP My?liwy” . Wielka Encyklopedia Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych 1918 ? 1939. [dost?p 2013-08-08]. ( pol. ) .
• Maciej Neumann: Flota II Rzeczypospolitej i jej okr?ty . Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2013. ISBN  978-83-7565-309-0 .