Niewymienny token

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Niewymienialny token ( NFT ) ( ang.   non-fungible token ) ? unikatowa, cyfrowa jednostka danych oparta na architekturze blockchain , ktor? u?ytkownicy protokołu mog? mi?dzy sob? handlowa?, reprezentuj?ca szerok? gam? przedmiotow materialnych i niematerialnych, takich jak kolekcjonerskie karty sportowe, wirtualne nieruchomo?ci lub wirtualne dzieła sztuki [1] .

Definicja [ edytuj | edytuj kod ]

NFT to rodzaj tokena kryptograficznego w ekosystemie blockchain . W odro?nieniu od tokenow ERC-20 lub kryptowalut , wszystkie tokeny NFT cechuj? si? niepodzielno?ci? i niewymienno?ci?. Nie ma dwoch tokenow NFT reprezentuj?cych ten sam ci?g danych, ani nie da si? ich przedstawi? jako ułamka pełnej liczby [1] . Tokeny NFT zazwyczaj spełniaj? b?d? wzoruj? si? na standardzie ERC-721, definiuj?cym ich podstawowe funkcje transferu i zapisu danych. Standard ERC-721 ma swoje korzenie w ekosystemie Ethereum , gdzie tokeny NFT pojawiły si? jako pierwsze [2] .

Posiadanie danego tokena nie uprawnia nas do praw autorskich obiektu, ktory reprezentuje. Do tego potrzebna jest odpowiednia umowa prawna . Artysta mo?e sprzeda? token NFT reprezentuj?cy swoje dzieło, ale nie przekaza? kupuj?cemu zwi?zanych ze zmian? własno?ci praw. W tym sensie tokeny NFT s? odr?bne od prawa autorskiego [3] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Mimo ?e pierwsze wzmianki na ich temat pojawiły si? ju? w 2012 roku, tokeny NFT zyskały swoj? popularno?? w 2017 roku za spraw? gry CryptoKitties , polegaj?c? na adoptowaniu i handlu wirtualnymi kotami. Najdro?sze zyskiwały wowczas warto?? nawet 100 tys. dolarow [4] .

Wraz z pocz?tkiem 2021 roku arty?ci, celebryci, influencerzy i sportowcy zacz?li wydawa? swoje prace poł?czone z ich wirtualnymi odpowiednikami NFT [5] . Kupuj?cy dostrzegaj? w nich wyj?tkowy produkt o warto?ci kolekcjonerskiej, ktory wraz z upływem lat mogłby zyska? na warto?ci [6] .

Zastosowanie [ edytuj | edytuj kod ]

Cyfrowa sztuka [ edytuj | edytuj kod ]

Przykład cyfrowej sztuki wykorzystanej jako NFT

Reprezentowanie digitalnej sztuki było pierwszym czynnikiem ktore przyczyniło si? do wzrostu popularno?ci tokenow NFT. Obraz artysty Mike’a Winkelmanna’a tworz?cego pod pseudonimem Beeple został sprzedany w marcu 2021 roku za 69 milionow dolarow [7] . Pierwszym dziełem sztuki NFT sprzedanym na aukcji w Polsce była praca Tomasza Gornickiego ?Fortune” z cyklu ?Outer dark” sprzedana 28 listopada 2021 r. [8] za cen? 312 700 zł [9] .

Niektore kolekcje NFT, w tym EtherRocks i CryptoPunks, s? przykładami sztuki proceduralnej, w ktorej mo?na stworzy? wiele ro?nych obrazow, ł?cz?c zestaw prostych komponentow obrazu w ro?nych kombinacjach [10] .

W 2021 roku, firma Injective Protocol kupiła w galerii Taglialatella w Nowym Jorku prac? artysty Banksy’ego Morons (White) za 95000 dolarow, a nast?pnie przekonwertowała j? na plik cyfrowy powi?zany z tokenem NFT i spaliła oryginalny obrazek podczas transmisji na ?ywo. Stworzony unikalny token ma zosta? sprzedany na aukcji za kryptowalut? [11] .

Przedmioty kolekcjonerskie [ edytuj | edytuj kod ]

Włoski klub piłki no?nej Juventus w lutym 2020 roku poinformował ?wiat o wej?ciu w rynek NFT [12] . Klub wypu?cił karty kolekcjonerskie reprezentuj?ce wizerunki piłkarzy, ktore zostały podzielone na trzy kategorie rzadko?ci. Pierwsz? wyemitowan? kart? [13] została ta z wizerunkiem Cristiano Ronaldo .

Gry [ edytuj | edytuj kod ]

NFT mog? by? u?ywane do reprezentowania zasobow w grze, takich jak cyfrowe działki, ktore w zało?eniu maj? by? kontrolowane przez ?u?ytkownika”, a nie tworc? gry, co pozwala na obrot aktywami na zewn?trznych platformach handlowych bez zgody deweloperow gry [14] .

W pa?dzierniku 2021 r. platforma Valve zakazała aplikacji, ktore wykorzystuj? technologi? blockchain lub NFT do wymiany warto?ci lub artefaktow gier na swojej platformie Steam [15] .

Raport roczny Game Developers Conference 2022 stwierdza, ?e 70 procent ankietowanych deweloperow stwierdziło, ?e ich studia nie s? zainteresowane integracj? NFT lub kryptowalut w swoich grach [16] .

Muzyka [ edytuj | edytuj kod ]

Muzycy rownie? mog? tworzy? tokeny NFT reprezentuj?ce ich dzieła. W kwietniu 2021, zespoł thrashmetalowy Megadeth sprzedał swoj unikalny token NFT. Fan zespołu zapłacił niemal 20 tysi?cy dolarow za 6-sekundowy gif prezentuj?cy charakterystyczn? maskotk? oraz nazw? zespołu [17] .

Metawersum [ edytuj | edytuj kod ]

Wraz z rosn?c? popularno?ci? wirtualnych ?wiatow, tokeny NFT znajduj? swoje zastosowanie jako wirtualne przedmioty, ktore mo?na przenosi? pomi?dzy ro?nymi platformami lub jako avatary, reprezentuj?ce wirtualny wygl?d u?ytkownika [18] .

Tworzenie tokenow NFT [ edytuj | edytuj kod ]

Tworzenie i ł?czenie tokenow NFT z plikami multimedialnymi mo?liwe jest mi?dzy innymi na platformie opensea.io. Dost?pne jest to dla ka?dego, a niektore opcje s? darmowe. Wymaga to posiadania konta w sieci blockchain Ethereum , ktore mo?na wygenerowa? przy pomocy portfeli kryptowalutowych takich jak MetaMask . Zazwyczaj proces nie wymaga podania jakichkolwiek danych osobowych [19] .

Przeniesienie unikalnego tokena na inny adres Ethereum, niezale?nie od tego, czy nale?y on do tej samej osoby, czy do innej, mo?liwe jest tylko poprzez u?ycie inteligentnych kontraktow , co skutkuje opłatami transakcyjnymi w natywnej kryptowalucie Ether [20] .

Krytyka [ edytuj | edytuj kod ]

NFT obejmuj?ce sztuk? cyfrow? zazwyczaj nie przechowuj? pliku w ła?cuchu blokow ze wzgl?du na jego rozmiar. Token działa w sposob podobny do certyfikatu własno?ci, z adresem internetowym wskazuj?cym na przedmiotowe dzieło sztuki, co sprawia, ?e dzieło podatne jest na wyga?ni?cie linku [21] . Poniewa? NFT s? funkcjonalnie oddzielone od podstawowych dzieł sztuki, ka?dy mo?e łatwo zapisa? kopi? obrazu NFT, zwykle poprzez klikni?cie prawym przyciskiem myszy [22] .

Kontrowersje dotycz?ce NFT podnosz? zarzut wysokiego zu?ycia energii zwi?zanego z transakcjami blockchain , co w konsekwencji powoduje wysokie emisje gazow cieplarnianych [23] . Głownym czynnikiem za to odpowiedzialnym jest system Proof of Work wymagany do regulowania i weryfikacji transakcji blockchain w sieciach takich jak Ethereum , ktore zu?ywaj? du?e ilo?ci energii elektrycznej [24] [25] . Ponadto, krytycy NFT porownuj? je do piramid finansowych i baniek spekulacyjnych [26] .

Zdarzały si? przypadki, ?e bez pozwolenia sprzedawano prace innych osob jako NFT [27] . W 2021 roku, sprzedawcy udaj?cemu Banksy’ego udało si? sprzeda? NFT rzekomo wykonane przez artyst? za 336 000 USD [28] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b Kolekcjonerskie kryptowaluty i niezamienne tokeny (NFT) [online], Binance Academy [dost?p 2021-04-28] .
  2. ↑ ERC-721 Non-Fungible Token Standard [online], ethereum.org [dost?p 2022-03-13] ( ang. ) .
  3. ↑ https://bitcoin.pl/naruszenie-praw-autorskich-i-nft-jak-artysci-moga-sie-chronic/ .
  4. ↑ CryptoKitties ? ?rodło popularno?ci tokenow NFT? | Tokeneo [online], web.archive.org, 24 maja 2021 [dost?p 2022-03-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-24] .
  5. ↑ Ba?ka NFT ju? p?ka? Niezamienne tokeny zacz?ły si? nudzi? - Forsal.pl [online], pl/finanse/aktualnosci/artykuly/8136494,banka-nft-peka-niezamienne-tokeny.html [dost?p 2024-04-24] ( pol. ) .
  6. ↑ https://fintek.pl/nft-skad-dzisiejszy-szal-na-te-tokeny/
  7. ↑ Najdro?szy cyfrowy obraz ?wiata. Beeple sprzedał go za 69 mln dolarow ? Biznes Wprost [online], wprost.pl [dost?p 2024-04-24] ( pol. ) .
  8. ↑ Wirtualna rewolucja na rynku sztuki [online], Rzeczpospolita [dost?p 2021-11-29] .
  9. ↑ https://artinfo.pl/artinformacje/pierwsza-aukcja-internetowa-tokenu-nft-zorganizowana-przez-artinfo-pl .
  10. ↑ CryptoPunks [online], www.larvalabs.com [dost?p 2022-04-28] ( ang. ) .
  11. ↑ Blockchain company buys and burns Banksy artwork to turn it into a digital original [online], www.cbsnews.com [dost?p 2022-04-28] ( ang. ) .
  12. ↑ Juventus wyemituje karty kolekcjonerskie na blockchainie Ethereum! | Tokeneo [online], Wiadomo?ci Tokeneo, 21 lutego 2020 [dost?p 2021-04-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-30] ( pol. ) .
  13. ↑ kittypad, I’m proud of being the lucky owner of the first @Cristiano card! [online], Twitter, 20 lutego 2020 [dost?p 2021-04-28] ( ang. ) .
  14. ↑ What Is NFT Virtual Land in the Metaverse? [online], Binance Academy [dost?p 2022-04-28] ( ang. ) .
  15. ↑ Mitchell   Clark , Valve bans blockchain games and NFTs on Steam, Epic will try to make it work [online], The Verge, 15 pa?dziernika 2021 [dost?p 2022-04-28] ( ang. ) .
  16. ↑ Jay   Peters , Many game developers hate NFTs, too [online], The Verge, 20 stycznia 2022 [dost?p 2022-04-28] ( ang. ) .
  17. ↑ Blabbermouth , MEGADETH Non-Fungible Token (NFT) Sells For Over $18,000 In ETH [online], BLABBERMOUTH.NET, 13 kwietnia 2021 [dost?p 2022-03-13] .
  18. ↑ Czym jest metaverse? ? Nowa wizja ?wiata | CrypS. [online] [dost?p 2022-02-08] ( pol. ) .
  19. ↑ How to Make an NFT: A Complete Beginner’s Guide 2022 [online], www.oberlo.com, 17 stycznia 2022 [dost?p 2022-04-28] ( ang. ) .
  20. ↑ A Short Guide To Smart Contracts And Gas Fees [online], LCX, 7 stycznia 2022 [dost?p 2022-04-28] ( ang. ) .
  21. ↑ Anil   Dash , NFTs Weren’t Supposed to End Like This [online], The Atlantic, 2 kwietnia 2021 [dost?p 2022-01-04] ( ang. ) .
  22. ↑ What the Hell Is ‘Right-Clicker Mentality’? [online], www.vice.com [dost?p 2022-01-04] ( ang. ) .
  23. ↑ Justine   Calma , The climate controversy swirling around NFTs [online], The Verge, 15 marca 2021 [dost?p 2022-01-04] ( ang. ) .
  24. ↑ Max J.   Krause , Thabet   Tolaymat , Author Correction: Quantification of energy and carbon costs for mining cryptocurrencies , ?Nature Sustainability”, 1 (12), 2018 , s. 814?814, DOI :  10.1038/s41893-018-0188-8 , ISSN 2398-9629 [dost?p 2022-01-04] ( ang. ) .
  25. ↑ Ulrich   Gallersdorfer , Lena   Klaaßen , Christian   Stoll , Energy Consumption of Cryptocurrencies Beyond Bitcoin , ?Joule”, 4 (9), 2020 , s. 1843?1846, DOI :  10.1016/j.joule.2020.07.013 , ISSN 2542-4785 , PMID :  32838201 , PMCID :  PMC7402366 [dost?p 2022-01-04] ( ang. ) .
  26. ↑ NFTs, an overblown speculative bubble inflated by pop culture and crypto mania [online], theconversation.com [dost?p 2022-06-09] .
  27. ↑ Would you pay millions for art you can’t touch? Inside the weird world of NFT digital art [online], inews.co.uk, 2 kwietnia 2021 [dost?p 2022-01-04] ( ang. ) .
  28. ↑ Fake Banksy NFT sold through artist’s website for ￡244k , ?BBC News”, 31 sierpnia 2021 [dost?p 2022-01-04] ( ang. ) .
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niewymienny_token&oldid=73596727 ”