Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Modalizm
(z
łac.
modus
?miara”) ?
heterodoksalna
doktryna
monarchianistyczna
, ktora rozwin?ła si? pod koniec II wieku. Oparta była na koncepcji
patrypasjanistycznej
. Wyro?nia si? dwie fazy ewolucji modalizmu: wcze?niejszy etap nazywany był przez wspołczesnych
wła?ciwym monarchianizmem
, po?ny modalizm jest okre?lany mianem
sabelianizmu
.
Modalizm we wczesnej fazie rozwoju był okre?lany przez wspołczesnych jako wła?ciwy
monarchianizm
. Doktryna ta zakładała jedno?? Bo?ej
substancji
i osoby
ontycznej
[1]
. Modalizm pojawił si? w okresie szerzenia si? doktryny o
Logosie
, ktora stanowiła zagro?enie dla nurtu monarchicznego i mogła doprowadzi? do negacji jedno?ci Boga oraz powstania herezji o istnieniu dwoch Bogow:
Ojca
i Syna. Jako pierwszy pogl?dy modalne zacz?ł głosi?
teolog
Noetus ze Smyrny
. Oparł je na koncepcji
patrypasjanizmu
, głosz?c, ?e Ojciec wspołcierpiał z Synem. W ten sposob tłumaczył niepodzielno?? Boga
[2]
.
Noetus został pot?piony. Jego nauk? kontynuowali Epigonus i Kleomenes. Według nich jeden i niepodzielny Bog posiada posta? uniwersalnej
monady
. Ł?czy w sobie sprzeczne cechy (np. widzialno?? i niewidzialno??, ?miertelno?? i nie?miertelno??). W dalszej fazie ewolucji modalizmu, znanej przede wszystkim z napisanego około 213 roku dzieła
Adversus Praxean
autorstwa
Tertuliana
, pojawił si? pogl?d, ?e Słowo nie jest samodzielne. To Ojciec
wcielił si?
w Syna i narodził si? z
Dziewicy
. Poniosł
?mier? na krzy?u
, po czym
zmartwychwstał
. Dzi?ki temu mo?liwe było poł?czenie w jednym Bogu sprzecznych cech: boskich i ludzkich. W nast?pnym etapie rozwoju doktryny prawdopodobnie nast?piło przyj?cie przez modalistow prawdy o dwoistej naturze Syna, ktory b?d?c człowiekiem, został natchniony przez
Ducha ?wi?tego
, przez co posiadł pierwiastek Bo?y. Na tym etapie modali?ci zbli?yli si? w swych pogl?dach do
adopcjanizmu
[3]
.
Osobny artykuł:
Sabelianizm
.
Ostatnia faza modalizmu, tj.
po?ny modalizm
, nazywana jest sabelianizmem. Był to pogl?d szerzony przez
Sabeliusza
, przybyłego do
Rzymu
z
Libii
około 215 roku. Sabelianie negowali istnienie
hipostaz
Trojcy ?wi?tej
. Według nich jedynym Bogiem jest Ojciec, a Syn i Duch ?wi?ty s? sposobami jego samowyra?ania si?
[4]
.
Pogl?dy zbli?one do modalizmu, lecz akcentuj?ce bardziej rol? Jezusa jako Syna Bo?ego, a zarazem jednoosobowego Boga, reprezentuje obecnie
Pentekostalizm Jedno?ci Bostwa
, znany te? jako "Jesus Only Group"
[5]
.
