Zeskanowany obraz cienkiego przekroju rudy
apatytu
z
Siilinjarvi
w ?wietle spolaryzowanym krzy?owo
Mineralogia
? nauka zajmuj?ca si? badaniem
minerałow
.
Głownym zadaniem mineralogii jest poznanie budowy wewn?trznej minerału, morfologii jego kryształow, genezy, wyst?powania, asocjacji oraz chemizmu. Naukami wywodz?cymi si? z mineralogii s?
petrografia
,
petrologia
,
gemmologia
,
krystalografia
i jej pochodne. Mineralogia dzieli si? tak?e na
topomineralogi?
(nauka o wyst?powaniu minerałow),
mineralogi? genetyczn?
oraz mineralogi? opisow?. Jest przede wszystkim nauk? interdyscyplinarn?, pełni istotn? rol? w badaniach w zakresie chemii, fizyki, ochrony ?rodowiska, astronomii, medycyny oraz w naukach technicznych.
Działalno?? badawcza mineralogii zmierza w kilku kierunkach. Jeden z nich prowadzi w stron? poznania tych składnikow skorupy ziemskiej, ktore mog? by? wykorzystywane w celach praktycznych (fizyka, medycyna, technika).
Przedmiot bada? zbli?a mineralogi? do nauk geologicznych, z ktorymi jest silnie zwi?zana, natomiast sposob traktowania przedmiotu bada?, metody stosowane do poznania składnikow skorupy ziemskiej oraz sposob wnioskowania zbli?a j? do dziedzin fizyki i chemii.
|
|
T? sekcj? nale?y dopracowa?
:
Zgodnie z histori? edycji ta sekcja ta sekcja najprawdopodobniej nie jest oparta na ?rodle z bibliografii; nale?y doda? przypisy.
Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon
{{Dopracowa?}}
z tej sekcji.
|
Najstarsze zachowane wiadomo?ci o minerałach zapisane s? w papirusach staroegipskich. Staro?ytni Grecy jako pierwsi zacz?li tworzy? podstawy naukowego zajmowania si? składnikami skorupy ziemskiej. Najdawniejsz? zachowana prac? z tego okresu jest rozprawa ucznia
Arystotelesa
i
Platona
,
Teofrasta z Ersos
(370?287 p.n.e.)
O kamieniach
(Περ? λ?θων).
My?l?c o historii mineralogii ? nauki o
minerałach
, nale?y zastanowi? si? najpierw co mo?na uzna? za jej pocz?tek. Najwa?niejszymi ?wiadectwami s? pozostało?ci po starych kulturach, pozostało?ci materialne. Mamy tutaj na my?li zabytki wykonane z minerałow, lub z zespołow minerałow ? czyli
skał
. Przykładem mog? by? malowidła na ?cianach
jaski?
wykonane farbami mineralnymi, narz?dzia pracy, kamienne i ceramiczne naczynia, cz??ci uzbrojenia, a nawet budowle. To wszystko prowadzi do jednego wniosku ? człowiek ju? dawno poznał warto??
kamieni
i nauczył si? je u?ytkowa?. Po tym jak nasz przykładowy człowiek my?l?cy nauczył si? posługiwa? wspomnianymi kamieniami ? poznał kowalno??
metali rodzimych
i zacz?ł sporz?dza? wyroby kute z ?kamienia”. Przykładem mog? by? zachowane do dzi? staroegipskie wyroby kute ze
złota rodzimego
z
okresu Ambra
(4400?4236 p.n.e.). Najdłu?ej ten sposob obrobki przetrwał na
Grenlandii
, gdzie jeszcze w XIX w. odkuwano przedmioty codziennego u?ytku z
?elaza rodzimego
wydobywanego z
bazaltow
na wyspie
Disko
. Dalszym ogniwem w rozwoju kultury materialnej człowieka było poznanie sposobow wytapiania metali z
rud
, co zapocz?tkowało nieprzerwany rozwoj
hutnictwa
, ktore wycisn?ło najsilniejsze pi?tno na dziejach ludzko?ci.
Pocz?tki mineralogii, podobnie i jak wielu innych
nauk przyrodniczych
, s? ?ci?le zwi?zane z konieczno?ci? zaspokajania bytowych potrzeb ludzko?ci. Najdawniejsze zainteresowania mineralogi? maj? charakter czysto
utylitarny
. Najstarsze zachowane wiadomo?ci o minerałach zapisane s? w
papirusach staroegipskich
. O zakresie tych zainteresowa? i o wysiłku, jaki dawni Egipcjanie wkładali w poznanie ?wiata minerałow i skał, ?wiadcz? ich narz?dzia znalezione w opuszczonych
kopalniach złota rodzimego
w
Transwalu
i
Rodezji
. Wskazuj? one, ?e staroegipscy poszukiwacze ??ołtego metalu” docierali tam ju? w
epoce br?zu
. Spo?rod licznych ludow wykorzystuj?cych minerały i skały ? pierwsi Grecy pocz?li tworzy? postawy
naukowego ujmowania
zagadnie? dotycz?cych składnikow
skorupy ziemskiej
.
Wzmianki o minerałach znajduj? si? w pismach
Arystotelesa
(384?322 p.n.e.). pt. ?O kamieniach”, w ktorej zawarty jest opis do?? znacznej ? jak na owe czasy ? liczby minerałow. Znacznie wi?cej wiadomo?ci o minerałach zawartych jest w po?niejszych pismach
Dioscoridesa
(ok. 50 p.n.e.), oraz w dziełach
Strabona
i
Pliniusza Starszego
, a zwłaszcza w rozprawie Pliniusza Starszego pt. ?Historia naturalis” (77 n.e.). Z naukowego punktu widzenia jego rozprawa wykazuje ni?szy poziom, ni? dawniejsze prace greckie ? jednak to
Pliniusz Młodszy
dał pocz?tek nowej nauce,
wulkanologii
, opisuj?c sławny wybuch
Wezuwiusza
w 79 r. n.e. Warto te? zwroci? uwag?, ?e to Rzymianie doprowadzili do rozkwitu poszukiwanie, eksploatacj? i przerobk? wielu surowcow mineralnych. Zainteresowania ich jednak miały charakter niemal wył?cznie praktyczny. Po wy?ej wspomnianym rozwoju nauki o minerałach, ktory trwał kilka wiekow ? nast?pił okres zastoju, a nawet zapomnienia o dawnych osi?gni?ciach tej gał?zi wiedzy.
Dopiero na pocz?tku XI w. pojawiaj? si? rozprawy
arabskiego
lekarza
Ibn Sina
(980?1037), zwanego w Europie Awicenn?. Opracował on nie tylko oryginaln?
systematyk? minerałow
, ale zwrocił rownie? uwag? na ich warunki powstawania. Z tego okresu pochodzi rownie? rozprawa uczonego
astronoma
Albiruni
z
Chorezmii
(dzi?
Uzbekistan
), ktory pierwszy zamie?cił w opisach minerałow dane dotycz?ce wa?niejszych
stałych fizycznych
. Tak wi?c w dziejach mineralogii silnie zaznaczył si? bujny, cho? krotkotrwały rozwoj
kultury arabskiej
. Wa?nych wydarzeniem w rozwoju mineralogii w Europie jest rozprawa
Alberta Wielkiego
pt. ?De mineralibus”, napisana w II poł. XIII w.
Silny wpływ na rozwoj mineralogii wywarł
Georg Bauer
(1494?1555) znany pod nazwiskiem
Agricola
, ktory zebrał materiały rozproszone w dawniejszych pismach, uzupełnił je wiadomo?ciami uzyskanymi od gornikow saskich i czeskich, a po dopełnieniu własnymi spostrze?eniami uj?ł w kilku rozprawach. Wyj?tkowe stanowisko w rozwoju nauki o minerałach zajmuje jego rozprawa z 1546 r. pt. ?De natura fossilium”, gdy? od niej datuje si? pocz?tek mineralogii jako nauki do?wiadczalnej. Wa?n? rol? odegrała te? w podobnym czasie ogłoszona rozprawa Biringucciego, uwzgl?dniaj?ca do?wiadczenia gornikow alpejskich, apeni?skich, sycylijskich i sadry?skich.