Mikronezja

Sfederowane Stany Mikronezji
*Federated States of Micronesia*
Flaga	Godło
	Dewiza : ( ang. ) Peace, Unity, Liberty ; ( Pokoj, jedno??, wolno?? )
	Hymn : Patriots of Micronesia ; ( Patrioci Mikronezji )
J?zyk urz?dowy	angielski
Stolica	Palikir
Ustroj polityczny	republika federalna
Głowa pa?stwa	prezydent Wesley Simina
Szef rz?du	prezydent Wesley Simina
Powierzchnia ; ? całkowita ; ? wody ?rodl?dowe	; 702 km² ; 0%
Liczba ludno?ci (2017) ; ? całkowita ; ? g?sto?? zaludnienia	; 104 196 ; 148 osob/km²
PKB (2023) ; ? całkowite ; ? na osob?	; 0,46 mld USD ; 4 336 USD
PKB ( PSN ) (2023) ; ? całkowite ; ? na osob?	; 0,41 mld dolarow mi?dzynar. ; 3 931 dolarow mi?dzynar.
Waluta	dolar ameryka?ski (USD)
Niepodległo??	od Stanow Zjednoczonych ; 3 listopada 1986
Strefa czasowa	UTC od +10 do +11
Kod ISO 3166	FM
Domena internetowa	.fm
Kod samochodowy	FMS
Kod samolotowy	V6
Kod telefoniczny	+691
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodro?ach
	Hasło w Wikisłowniku

Mikronezja , Sfederowane Stany Mikronezji ( ang. Micronesia , Federated States of Micronesia ) ? pa?stwo na Oceanie Spokojnym , obejmuj?ce wi?ksz? cz??? wysp Mikronezji . U?ywana jest tak?e bł?dna nazwa Federacja Mikronezji.

Mikronezja była w przeszło?ci Powierniczymi Wyspami Pacyfiku ? obszarem powierzonym przez ONZ administracji Stanow Zjednoczonych . W roku 1979 Mikronezja przyj?ła konstytucj?, a w 1986, na mocy Porozumienia o wolnym stowarzyszeniu , uzyskała niepodległo??.

Ustroj polityczny [ edytuj | edytuj kod ]

Konstytucja z roku 1979 zapewnia Mikronezji niezale?no?? rz?du, a obywatelom tego kraju gwarantuje pełni? praw politycznych i swobod obywatelskich. W jednoizbowym Kongresie zasiada 14 członkow wybieranych w głosowaniu powszechnym. Czterech senatorow ? po jednym z ka?dego stanu ? sprawuje czteroletnie kadencje, pozostałych 10 reprezentuje podzielone według liczby ludno?ci okr?gi jednomandatowe, s? oni wybierani na okres 2 lat. Władz? wykonawcz? sprawuj? prezydent i wiceprezydent, ktorzy s? wyznaczani spo?rod czterech stanowych senatorow rownie? na czteroletni okres ? ich miejsca w Kongresie zajmuj? wowczas deputowani wyłaniani w wyborach specjalnych. Prezydenta wspiera wyznaczony rz?d. Oficjalnie nie ma partii politycznych.

Podział administracyjny [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: podział administracyjny Mikronezji .

W skład Sfederowanych Stanow Mikronezji wchodz? cztery stany:

Chuuk ? stolica: Weno
Kosrae ? stolica: Tofol
Pohnpei ? stolica: Kolonia
Yap ? stolica: Colonia .

Geografia [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: geografia Mikronezji .

Mikronezja składa si? z 607 wysp rozci?gaj?cych si? na długo?ci 2900 km wzdłu? archipelagu Karolinow na wschod od Filipin . Cztery grupy wysp składowych to: Yap , Chuuk (do stycznia 1990 Truk), Pohnpei (do listopada 1984 Ponape) oraz Kosrae . Stolic? pa?stwa jest Palikir , le??cy na Pohnpei. Linia brzegowa ma długo?? 6112 km, a najwy?szym punktem jest licz?cy 782 m n.p.m. Mount Nanlaud .

Mikronezja le?y w strefie klimatow tropikalnych z rownomiernymi, do?? wysokimi temperaturami w ci?gu roku. Opady deszczu s? tu bardzo obfite. Pohnpei, z opadami rocznymi rz?du 8,4 m, jest jednym z najwilgotniejszych miejsc na ?wiecie. Cyklicznie wyst?puj? tu jednak pory suche: gdy El Nino przemieszcza si? w rejon zachodniego Pacyfiku, wody gruntowe opadaj? bardzo znacz?co. W ci?gu roku du?ym niebezpiecze?stwem, zwłaszcza dla nisko osadzonych atoli , s? tajfuny .

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center ^[3]^[4]:

katolicy : 52,7%
Osobny artykuł: diecezja Karolinow .
protestanci : 41,7%
wyznawcy tradycyjnych religii plemiennych : 2,7%
inni chrze?cijanie: 1,0% (w tym mormoni i ?wiadkowie Jehowy )
Osobny artykuł: ?wiadkowie Jehowy w Mikronezji .
atei?ci: 0,9%
buddy?ci : 0,4%
wyznawcy innych religii: 0,6%.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Przodkowie dzisiejszych Mikronezyjczykow osiedlili si? w tym rejonie ju? 4000 lat temu. Rozproszone, prymitywne osady stopniowo ewoluowały w kierunku bardziej spojnej ekonomicznie i religijnie cywilizacji skoncentrowanej na wyspie Yap . Od V do XV wieku poło?ony opodal Pohnpei zespoł sztucznych wysepek poł?czonych sieci? kanałow był siedzib? dynastii Saudeleur, ktora swoim panowaniem obejmowała blisko 25 000 ludno?ci. Nan Madol z powodu swojej specyficznej budowy bywa cz?sto nazywany Wenecj? Pacyfiku .

W 1899 roku Mikronezja weszła do niemieckiej strefy wpływow, a od 1914 była zarz?dzana przez Japo?czykow. Gdy Japonia wyst?piła z Ligi Narodow w 1933, organizacja za??dała zwrotu wysp, ale Japo?czycy, uznaj?c je za swoj? koloni?, anektowali je w 1934. W 1947 ONZ wł?czyła ten obszar do Powierniczego Terytorium Wysp Pacyfiku , pod kontrol? Stanow Zjednoczonych. Podczas II wojny ?wiatowej w pobli?u wyspy Truk baz? swoj? miała flota japo?ska, a w lutym 1944 w miejscu tym odbyła si? operacja Hailstone ? jedna z najwa?niejszych bitew morskich całej wojny.

10 maja 1979 cztery dystrykty terytoriow powierniczych zatwierdziły konstytucj? i przyj?ły nazw? Sfederowanych Stanow Mikronezji. Od 3 listopada 1986 Mikronezja pozostaje w wolnym stowarzyszeniu ze Stanami Zjednoczonymi. Na podstawie Rezolucji Rady Bezpiecze?stwa ONZ nr 703 z 9 sierpnia 1991 roku Mikronezja została członkiem ONZ ^[5].

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

Gospodarka Mikronezji opiera si? głownie na drobnym rolnictwie i rybołowstwie. Wyspy posiadaj? kilka do?? znacz?cych zło? mineralnych, z ktorych najwa?niejszym jest guano . W jego eksploatacji kraj zajmuje 3. miejsce na ?wiecie. Mikronezja ma bardzo du?y potencjał turystyczny, ale geograficzne odosobnienie i brak odpowiedniej infrastruktury utrudniaj? rozwoj tej dziedziny. Głownym ?rodłem dochodu tego pa?stwa jest finansowa pomoc USA (ponad 1,3 miliarda dolarow w latach 1986?2001). W kraju rozwija si? przemysł spo?ywczy.

PKB na mieszka?ca 2000$ (2002).

Kultura [ edytuj | edytuj kod ]

Ka?dy z czterech stanow składowych ma własn? kultur? i tradycje, ale da si? zauwa?y? powi?zania mi?dzy nimi. Bardzo wa?n? rol? odgrywaj? relacje rodzinne oraz klanowe.

?wi?ta narodowe:

10 maja ? Dzie? Konstytucji ( Constitution Day ), obchodzony od 1978
24 pa?dziernika ? Dzie? Narodow Zjednoczonych ( United Nations Day )

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ The World Factbook ? Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dost?p 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-07] ( ang. ) .
↑ ^a ^b ^c ^d Dane dotycz?ce PKB na podstawie szacunkow Mi?dzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023 . [dost?p 2023-05-22]. ( ang. ) .
↑ Religious Composition by Country, in Percentages [online], The Pew Research Center [dost?p 2014-06-29] .
↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country [online], The Pew Research Center [dost?p 2014-06-29] .
↑ Security Council Resolution 703 ? UNSCR [online], unscr.com [dost?p 2022-02-15] .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

[1] The World Factbook ? Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dost?p 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-07] ( ang. ) .

[IMF-2] Dane dotycz?ce PKB na podstawie szacunkow Mi?dzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023 . [dost?p 2023-05-22]. ( ang. ) .

[3] Religious Composition by Country, in Percentages [online], The Pew Research Center [dost?p 2014-06-29] .

[4] Christian Population as Percentages of Total Population by Country [online], The Pew Research Center [dost?p 2014-06-29] .

[5] Security Council Resolution 703 ? UNSCR [online], unscr.com [dost?p 2022-02-15] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Pa?stwa	Australia Fid?i Kiribati Mikronezja Nauru Nowa Zelandia Palau Papua-Nowa Gwinea Samoa Tonga Tuvalu Vanuatu Wyspy Marshalla Wyspy Salomona
Terytoria zale?ne	Baker Guam Howland Jarvis Johnston Kingman Mariany Połnocne Midway Niue Norfolk Nowa Kaledonia Palmyra Pitcairn Polinezja Francuska Samoa Ameryka?skie Tokelau Wake Wallis i Futuna Wyspy Ashmore i Cartiera Wyspy Cooka Wyspy Morza Koralowego
Integralne cz??ci pa?stw poło?onych poza Australi? i Oceani?	Hawaje (cz??? Stanow Zjednoczonych ) Papua , Papua Zachodnia (cz??? Indonezji ) Wyspa Wielkanocna , Sala y Gomez (cz??? Chile ) Ogasawara , Minami Tori-shima , Oki-no-Tori-shima , Wyspy Kazan (cz??? Japonii )