Ludwik Mieczysław Spiechowicz-Boruta

Kopa, Morawski

jako pułkownik WP
generał brygady
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1894 Rzeszow , Austro-W?gry
Data i miejsce ?mierci	13 pa?dziernika 1985 Zakopane , Polska
Przebieg słu?by
Lata słu?by	1914?1946
Siły zbrojne	Armia Austro-W?gier Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	4 Pułk Strzelcow Podhala?skich 32 Pułk Piechoty 71 Pułk Piechoty 20 Dywizja Piechoty 22 Dywizja Piechoty Gorskiej Grupa Operacyjna ?Bielsko” 5 Wile?ska Dywizja Piechoty I Korpus Pancerno-Motorowy
Stanowiska	dowodca pułku piechoty dowodca piechoty dywizyjnej dowodca dywizji piechoty dowodca grupy operacyjnej dowodca korpusu
Głowne wojny i bitwy	I wojna ?wiatowa wojna polsko-ukrai?ska wojna polsko-bolszewicka II wojna ?wiatowa kampania wrze?niowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Ludwik Mieczysław Spiechowicz-Boruta ^[a] , ps. ?Kopa”, ?Morawski” (ur. 20 lutego 1894 w Rzeszowie ^[3] , zm. 13 pa?dziernika 1985 w Zakopanem ) ? generał brygady Wojska Polskiego .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Dzieci?stwo i młodo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? w rodzinie Stanisława i Anieli z Zatorskich. Ojciec był wła?cicielem małego sklepu mi?snego w Rzeszowie, zmarł w 1905 roku, w dwa lata po przeprowadzce rodziny do Warszawy. Mieczysław był 15. z kolei dzieckiem w rodzinie Stanisława i Anieli. Pocz?tkowo uczył si? w pa?stwowej szkole rosyjskiej (1903?1905), nast?pnie do 1907 roku w szkole Jadwigi Cichi?skiej oraz Gimnazjum Realno-Filozoficznym im. Michała Kreczmara w Warszawie . Od wczesnej młodo?ci zwi?zał si? z polskim ruchem skautowym, najpierw był członkiem dru?yny im. Romualda Traugutta , a potem instruktorem skautowym w Warszawie. Aby unikn?? powołania do słu?by w Armii Austro-W?gier , w 1913 wyjechał na studia do Akademii Handlowej w Antwerpii w Belgii . Tam wst?pił do Zwi?zku Strzeleckiego i uko?czył kurs podoficerski.

I wojna ?wiatowa [ edytuj | edytuj kod ]

Po wybuchu I wojny ?wiatowej przedostał si? do Krakowa i wst?pił w szeregi Dru?yn Strzeleckich . W sierpniu 1914 wst?pił do Legionow Polskich . Słu?ył w 1 kompanii I batalionu w 2 pułku piechoty II Brygady jako dowodca kolejno plutonu i kompanii. Nast?pnie został zast?pc? dowodcy I batalionu w 4 pułku piechoty . Został ranny w bitwie pod Rara?cz? w czerwcu 1915. W czasie słu?by w Legionach awansował kolejno na chor??ego (26 maja 1915), podporucznika (15 grudnia 1915) i porucznika (1 listopada 1916) ^[4] .

Po zdradzieckim wobec Legionow traktacie brzeskim odegrał wa?n? rol? w przeprowadzeniu II Brygady na stron? rosyjsk? pod Rara?cz? w nocy z 15 na 16 lutego 1918 ^[5] . Od marca 1918 walczył w II Korpusie Polskim w Rosji . Awansował na kapitana . Po bitwie pod Kaniowem z Niemcami 11 maja 1918 i rozbrojeniu Korpusu dostał si? do niewoli niemieckiej, z ktorej wkrotce zbiegł. Nast?pnie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej na terenie Ukrainy .

Wojna polsko-ukrai?ska i wojna polsko-bolszewicka [ edytuj | edytuj kod ]

Od listopada 1918 słu?ył w odrodzonym Wojsku Polskim . Do stycznia 1919 brał udział w obronie Lwowa jako dowodca odcinka II Grupy Operacyjnej, a nast?pnie pułku Strzelcow Lwowskich. Podlegały mu trzy odcinki obrony miasta: IV zwany Dworzec Głowny, V zwany Szkoł? Sienkiewicza i VI zwany ?Podzamcze”. Nast?pnie został skierowany do Francji , gdzie pełnił obowi?zki dowodcy 1 pułku strzelcow polskich, a potem 3 pułku strzelcow polskich w Armii Polskiej we Francji gen. Jozefa Hallera . Po powrocie do kraju, w kwietniu 1919 został skierowany na front wojny polsko-bolszewickiej . Był przej?ciowo dowodc? batalionu, zast?pc? dowodcy, a od pa?dziernika 1919 dowodc? 143 pułku Strzelcow Kresowych, przemianowanego po?niej na 4 pułk strzelcow podhala?skich , ktorym dowodził w bitwie pod Bilwinami . Za udział w bitwie pod Grannem otrzymał Krzy? Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari . 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika , w piechocie, w grupie oficerow byłej armii generała Hallera ^[6] .

Dwudziestolecie mi?dzywojenne [ edytuj | edytuj kod ]

W styczniu 1921 roku, po zako?czeniu wojny z bolszewikami , skierowany został na II Kurs Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego . We wrze?niu tego roku, po uko?czeniu szkoły i uzyskaniu tytułu oficera Sztabu Generalnego , obj?ł stanowisko szefa sztabu 8 Dywizji Piechoty w Modlinie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starsze?stwem z dniem 1 czerwca 1919 i 216. lokat? w korpusie oficerow piechoty ^[7] . W listopadzie 1922 roku wyznaczony został na stanowisko dowodcy 32 pułku piechoty w Modlinie. W pa?dzierniku 1924 przeniesiony został do Dowodztwa Okr?gu Korpusu Nr VII w Poznaniu na stanowisko zast?pcy szefa sztabu. 1 grudnia 1924 awansował do stopnia pułkownika ze starsze?stwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 53. lokat? w korpusie oficerow piechoty ^[8] . Z dniem 14 lutego 1925 został ?odkomenderowany” do Inspektoratu Armii Nr II ^[9] .

W maju 1925 obj?ł dowodztwo 71 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej . Na czele pułku wzi?ł udział po stronie rz?dowej, w wypadkach majowych 1926 . Z dniem 1 wrze?nia 1926 został przydzielony do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na stanowisko I oficera sztabu inspektora armii gen. dyw. Edwarda Rydza-?migłego (etat generała) ^[10] , a nast?pnie gen. Gustawa Orlicz-Dreszera . 9 pa?dziernika 1928 został mianowany dowodc? piechoty dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty w Baranowiczach ^{[11] [12]} . 12 pa?dziernika 1934 został mianowany dowodc? 22 Dywizji Piechoty Gorskiej w Przemy?lu ^[13] . Na generała brygady został awansowany ze starsze?stwem z dniem 1 stycznia 1936 roku i 2. lokat? w korpusie generałow ^[14] .

W okresie mi?dzywojennym dał si? tak?e pozna? jako teoretyk i publicysta wojskowy. Jego artykuły ogłaszane na łamach miesi?cznika ? Przegl?d Piechoty ” stanowiły materiał szkoleniowy dla młodszej kadry oficerskiej, były rownie? przyczynkiem do rozwa?a? i dyskusji nad ulepszaniem metod szkolenia w piechocie. Do jego ciekawszych publikacji zaliczy? mo?na:

• Ujednostajnienie metody szkolenia podoficerow w oddziałach [w:] ?Przegl?d Piechoty”, nr 11/1932,
• Wspomnienia dowodcy 11 kompanii 2 Pułku Piechoty Legionow [w:] w ?Przegl?d Piechoty”, nr 2/1937.

W latach 30. był członkiem zarz?du głownego Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Wojewodztw Południowo-Wschodnich ^[15] .

Uchwał? Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imi? Mieczysława Boruty-Spiechowicza ^[16] .

W marcu 1939 powierzono mu dowodztwo Grupy Operacyjnej ?Bielsko” w składzie Armii ?Krakow” gen. Antoniego Szyllinga . 16 marca 1939 dowodził oddziałami polskimi, ktore na nowej granicy polsko-w?gierskiej, na Przeł?czy U?ockiej , witały armi? w?giersk?.

Wojna obronna Polski w 1939 [ edytuj | edytuj kod ]

Podczas wojny obronnej dowodził Grup? Operacyjn? ?Bielsko” (od 3 wrze?nia przemianowan? na GO ?Boruta”) w składzie: 6 Dywizja Piechoty , 21 Dywizja Piechoty Gorskiej , 1 Brygada Gorska , batalion ON ?Bielsko” , batalion ON ?Zakopane” i batalion ON ??ywiec” . 2 wrze?nia gen. M. Borucie-Spiechowiczowi podporz?dkowano tak?e 10 Brygad? Kawalerii , dowodzon? przez płk. Stanisława Maczka . GO otrzymała zadanie osłony kierunku na Krakow od południowego zachodu. Oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza miały opo?nia? i rozpozna? siły nieprzyjaciela działaj?ce na tym obszarze. W pierwszym dniu wojny siły GO powstrzymały niemieckie natarcie. 2 wrze?nia 6 DP poniosła du?e straty pod Pszczyn? w walce z niemieck? 5 Dywizj? Pancern? . 3 wrze?nia GO wydatnie opo?niła marsz Niemcow na Wieliczk? i Dunajec . Nast?pnie w dniach 7?8 wrze?nia toczyła ci??kie walki o przeprawy na Dunajcu. Po powa?nych zmaganiach z przewa?aj?cymi siłami nieprzyjaciela i probach zorganizowania obrony nad Sanem oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza wycofały si? za Tanew , a w dniach 17?20 wrze?nia uczestniczyły w walkach o przerwanie niemieckiego okr??enia w rejonie Tomaszowa Lubelskiego (patrz: bitwa pod Tomaszowem Lubelskim ). W czasie tych walk oddziały polskie zostały rozbite. Generał M. Boruta-Spiechowicz na czele jednego z oddziałow usiłował przebi? si? w kierunku Lwowa, pozostałe rozbite oddziały 20 wrze?nia skapitulowały.

Zadanie, jakie powierzono gen. M. Borucie-Spiechowiczowi, było wyj?tkowe. Długotrwałe walki odwrotowe przekraczały ludzkie siły fizyczne i psychiczne. Jak wspominał gen. Jozef Kuropieska , momenty depresji prze?ywał sam gen. M. Boruta-Spiechowicz. Po przełamaniu linii Dunajca przez wojska niemieckie, uznał, ?e wszystko stracone i postanowił odesła? sztab GO do Przemy?la, a sam przedziera? si? do odci?tych oddziałow, aby walczy? z nimi do ko?ca, w tej ? jak mu si? wydawało ? beznadziejnej sytuacji. Wielu historykow zarzuca gen. M. Borucie-Spiechowiczowi popełnienie powa?nych bł?dow, szczegolnie w ostatniej fazie kampanii, tzn. zbieranie oddziałow za Sanem i skierowanie si? na Beł?ec i Narol (18 wrze?nia), wreszcie zbytni po?piech, ktory przyczynił si? do rozbicia najpierw 21 DP, a w ko?cu całej GO.

Niewola radziecka [ edytuj | edytuj kod ]

Udało mu si? jednak przedosta? si? do Lwowa, gdzie był jednym z organizatorow konspiracji antyradzieckiej. Został zast?pc? gen. dyw. Mariana ?egoty-Januszajtisa , ktory stan?ł na czele Polskiej Organizacji Walki o Wolno?? . 12 grudnia 1939 opu?cił miasto z zamiarem przedostania si? do Francji (szefostwo nad POWoW przej?ł płk Jerzy Dobrowolski ^{[ potrzebny przypis ]} ). Zamierzaj?c przekroczy? granic? z W?grami, posługuj?c si? to?samo?ci? Marian Morawski, w nocy z 13 na 14 grudnia został aresztowany przez NKWD we wsi Sitno koło Nadwornej ^[17] . Wi?ziony był w Stanisławowie , a nast?pnie na Łubiance w Moskwie . Na Łubiance w listopadzie 1940 r. odbył rozmowy z Beri? , ktory proponował mu tworzenie oddziałow wojska polskiego w ZSRR ^[18] .

Armia Polska w ZSRR i Polskie Siły Zbrojne [ edytuj | edytuj kod ]

Po zawarciu układu Sikorski-Majski , w sierpniu 1941 został zwolniony z wi?zienia. Na wniosek gen. Władysława Andersa , dowodcy Armii Polskiej w ZSRR , został przez Naczelnego Wodza mianowany dowodc? 5 Wile?skiej Dywizji Piechoty . Od marca 1942 roku był dowodc? wojsk ewakuowanych do Iranu .

1 pa?dziernika 1942 roku Naczelny Wodz mianował go dowodc? I Korpusu Pancerno-Motorowego w Szkocji ^[19] . Od lipca do grudnia 1945 roku znajdował si? w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej .

Okres powojenny [ edytuj | edytuj kod ]

W grudniu 1945 powrocił do Polski i został przyj?ty do Ludowego Wojska Polskiego . Do lipca 1946 pełnił funkcj? zast?pcy szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej. Na skutek konfliktu z gen. Karolem ?wierczewskim został w lipcu 1946 na własn? pro?b? ^[20] przeniesiony do rezerwy, a nast?pnie w stan spoczynku. Do 1964 prowadził gospodarstwo rolne w Skolwinie (połnocna cz??? Szczecina ). Przez pewien czas sprawował tam urz?d sołtysa.

Od 1958 zaanga?ował si? w działalno?? Zwi?zku Inwalidow Wojennych, był wiceprezesem i prezesem okr?gu szczeci?skiego, ale odszedł z niego po roku z powodu partyjnej ingerencji. Rownie krotko był radnym Wojewodzkiej Rady Narodowej w Szczecinie, zło?ył mandat, protestuj?c przeciw oczernianiu przedwojennego korpusu oficerskiego w lokalnej prasie.

W 1964 zamieszkał w Zakopanem, gdzie prowadził głownie działalno?? kombatanck?. Zajmował si? sprawami bytowymi swoich byłych ?ołnierzy, odznaczeniami oraz opiek? nad grobami ?ołnierskimi i pomnikami ku czci poległych. Bardzo mocno zaanga?ował si? tak?e wraz z gen. Romanem Abrahamem w akcj? protestacyjn? przeciwko radzieckiej dewastacji Cmentarza Orl?t we Lwowie . Cieszył si? ogromnym szacunkiem w ?rodowiskach kombatanckich, był rownie? członkiem Senioratu Wojska Polskiego, czyli nieformalnej rady najstarszych rang? i dowodzeniem oficerow II Rzeczypospolitej .

Gen. Boruta-Spiechowicz 6 sierpnia 1974 został wybrany przez aklamacj? przez grup? ok. 100 Legionistow na prezesa honorowego Zwi?zku Legionistow Polskich ^[21] .

W prote?cie przeciw odznaczeniu przez władze PRL radzieckiego przywodcy Leonida Bre?niewa Krzy?em Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari zorganizował w 1976 uroczysto?? zło?enia na Jasnej Gorze Orderow Virtuti Militari przez ?yj?cych jeszcze przedwojennych dowodcow wojskowych. Jako jeden z pierwszych poparł swoim podpisem słynny List czternastu (lub inaczej List 18) z 14 stycznia 1976, sprzeciwiaj?cy si? wpisaniu do Konstytucji PRL zapisu o nienaruszalno?ci wi?zi ze Zwi?zkiem Radzieckim. Jednocze?nie zwi?zał si? z opozycj? demokratyczn?. W 1977 był jednym z zało?ycieli ROPCiO i podpisał tekst jego apelu Do społecze?stwa polskiego , ogłoszonego oficjalnie 26 marca 1977. Nale?ał do utworzonej w grudniu 1978 Rady Sygnatariuszy ROPCiO, a kiedy 10 lutego 1979 zawi?zano Komitet Porozumienia na rzecz Samostanowienia Narodu , w?rod 28 osob podpisuj?cych deklaracj? Komitetu na czołowym miejscu widniało te? jego nazwisko. 27 wrze?nia 1981 wzi?ł udział w drugiej turze I Krajowego Zjazdu Delegatow NSZZ ?Solidarno??” . W 1984, jako najstarszy sta?em i funkcj? generał w Polsce, obchodził 90. urodziny w Zakopanem ^[22] .

Zmarł 13 pa?dziernika 1985 w Zakopanem i został pochowany w kwaterze legionowej Nowego Cmentarza w Zakopanem .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

Mieczysław Boruta-Spiechowicz był dwukrotnie ?onaty. Pierwsz? ?on? Iren? Morawsk? po?lubił w parafii Nawrocenia ?w. Pawła Apostoła w Lublinie w 1919 roku. Z mał?e?stwa urodziło si? dwoje dzieci: Irena (ur. 1920), po m??u Chmielewska i Wojciech (ur. 1923), in?ynier, zamieszkały na stałe w Kanadzie. W 1946 roku Mieczysław i Irena rozwiedli si?. Drug? ?on? generała była Nora Margerison.

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

• Krzy? Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (17 maja 1921) ^{[23] [24]}
• Krzy? Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzy? Niepodległo?ci z Mieczami (9 listopada 1933) ^[25]
• Krzy? Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928) ^[26]
• Krzy? Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzy? Walecznych (siedmiokrotnie)
• Złoty Krzy? Zasługi (29 kwietnia 1925) ^[27]
• Medal Pami?tkowy za Wojn? 1918?1921 ^[24]
• Medal Dziesi?ciolecia Odzyskanej Niepodległo?ci ^[24]
• Medal ?Pro Fide et Patria”
• Odznaka za Rany i Kontuzje
• Odznaka Pami?tkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
• Odznaka pami?tkowa IV Odcinka ?Obrony Lwowa” ^[28]
• Pa?stwowa Odznaka Sportowa ^[29]
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia ^[30]
• Krzy? Kawalerski Orderu Legii Honorowej nr 30540 (Francja, 23 czerwca 1925) ^{[24] [31]}

• Srebrny Medal Waleczno?ci I klasy (Austro-W?gry, 1915)
• Srebrny Krzy? Zasługi Wojskowej (Austro-W?gry, 1917)
• Br?zowy Krzy? Zasługi Wojskowej (Austro-W?gry, 1916)
• Medal Zasługi Wojskowej (Austro-W?gry)
• Medal Zwyci?stwa (Medaille Interalliee) (12 grudnia 1921) ^{[24] [32]}

Upami?tnienie [ edytuj | edytuj kod ]

27 maja 2002 Rada Miasta Szczecina podj?ła uchwał? o wyra?eniu zgody na wzniesienie pomnika upami?tniaj?cego gen. Mieczysława Borut?-Spiechowicza. Został on odsłoni?ty 17 wrze?nia 2005, przy ulicy Inwalidzkiej 15, w obr?bie terenu przyko?cielnego, nale??cego do parafii rzymskokatolickiej Chrystusa Krola . W Szczecinie przy ul. Kruczej znajduje si? dom pomocy społecznej ? Dom Kombatanta imienia generała Mieczysława Boruty-Spiechowicza.

W maju 2014 odsłoni?to pami?tkow? tablic? na ?cianie domu, w ktorym mieszkał gen. Spiechowicz przy ulicy ?eromskiego 19 w Przemy?lu ^[33] .

Uchwał? Rady Gminy Biały Dunajec (powiat tatrza?ski) z dnia 23 kwietnia 2020 most na drodze krajowej nr 47 na rzece Biały Dunajec nosi imi? generała Mieczysława Boruty-Spiechowicza.

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych . [dost?p 2019-09-07].
• Rocznik Oficerski 1923 . Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924 . Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928 . Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932 . Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz T.   Krawczak   Tadeusz T. , Pro fide et patria: generał Mieczysław Boruta-Spiechowicz , Szczecin: ?Pogranicze”, 2004, ISBN  83-89341-15-8 , OCLC   69314096   . brak strony (ksi??ka)
• Wojciech W.   Grobelski   Wojciech W. , Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) , Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, ISBN  978-83-235-0793-2 , OCLC   750606824   . brak strony (ksi??ka)
• Zbigniew Mierzwi?ski: Generałowie II Rzeczypospolitej . Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 53-58. ISBN  83-7021-096-1 .
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939 . Warszawa: Instytut Wydawniczy ?Pax”, 1990, s. 753-754. ISBN  83-211-1096-7 .
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzie? 23 marca 1939 . Krakow: Fundacja CDCN, 2006. ISBN  978-83-7188-899-1 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Mieczysław Boruta-Spiechowicz - relacja biograficzna. O?rodek KARTA.