McDonald’s

McDonald’s Corporation
	; Restauracja McDonald’s na warszawskiej Białoł?ce
Pa?stwo	Stany Zjednoczone
Siedziba	Chicago
Data zało?enia	15 maja 1940 ; San Bernardino
Forma prawna	społka publiczna
Prezes	Enrique Hernandez Jr.
Dyrektor	Chris Kempczinski ( CEO )
Zatrudnienie	375 tys. osob (2016)
Giełda	NYSE : MCD
ISIN	US5801351017
	Dane finansowe
Przychody	24,622 mld USD (2016)
Wynik operacyjny	7,745 mld USD (2016)
Wynik netto	4,686 mld USD (2016)
Aktywa	31,024 mld USD (2016)
Kapitał własny	2,2043 mld USD (2016)
	Poło?enie na mapie Chicago Siedziba McDonald’s Corporation
	Poło?enie na mapie Stanow Zjednoczonych Siedziba McDonald’s Corporation
	Poło?enie na mapie Illinois Siedziba McDonald’s Corporation
	41°50′06″N 87°56′40″W / 41,835000 -87,944444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

McDonald’s Corporation (wym. [ m ? k ? d ? n l dz ? k ? ː p ? r ? e ? ? ? n ] ) ? ameryka?ska sie? barow szybkiej obsługi , sprzedaj?ca głownie burgery , frytki i napoje.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Przedsi?biorstwo zostało zało?one 15 maja 1940 r. w San Bernardino w Kalifornii przez braci Richarda i Maurice’a McDonaldow. Od 1953 r. firma udziela franczyz . Prawn? form? dla systemu franczyzowego (McDonald’s Systems, Inc.) stworzył 15 kwietnia 1955 r. Ray Kroc , ktory po?niej przej?ł firm?.

W 1960 r. przedsi?biorstwo zmieniło nazw? na McDonald’s Corporation. Jako społka publiczna jest ono notowane na Nowojorskiej Giełdzie Papierow Warto?ciowych (NYSE) od 5 stycznia 1966 r. W 2007 r. McDonald’s dysponował 31 tysi?cami barow szybkiej obsługi w ponad 119 krajach na całym ?wiecie ^[1].

Muzeum McDonald’s w San Bernardino . Zało?one w lokalizacji pierwszego baru braci McDonaldow (zburzonego w 1971 r.)
Najstarszy funkcjonuj?cy do dzi? McDonald’s, otwarty w 1953 r. w Downey
McDonald’s w Saugus w Stanach Zjednoczonych
Wn?trze baru McDonald’s w Tomaszowie Mazowieckim

Model biznesowy [ edytuj | edytuj kod ]

Wi?kszo?? barow (nazywanych przez firm? restauracjami ) McDonald’s serwuje dania zarowno dla go?ci zajmuj?cych stoliki, jak i kierowcow samochodow (McDrive), jednak w lokalach usytuowanych w centrach miast zwykle nie ma mo?liwo?ci dokonania zakupu drive-through . Jest te? wiele barow McDrive, w ktorych przyjmuje si? zamowienia wył?cznie od kierowcow i nie ma stolikow ? zwykle przy autostradach, stacjach benzynowych lub centrach handlowych. Pod mark? McCafe prowadzona jest tak?e sprzeda? produktow kawiarnianych. Istnieje szereg barow ?tematycznych”, na przykład Rock-and-Roll McDonald’s . Niektore nowsze bary s? jednocze?nie miejscami rozrywki ( McDonald’s Playlands lub PlayPlaces ). Model biznesowy McDonald’s Corporation ro?ni si? nieco od modelu innych sieci fast food .

Oprocz zwykłych opłat franczyzowych i procentu od sprzeda?y dochodem McDonald’s s? rownie? czynsze , cz??ciowo powi?zane ze sprzeda??; w Stanach Zjednoczonych McDonald’s jest zawsze wła?cicielem nieruchomo?ci, na ktorej znajduje si? bar b?d?cy przedmiotem umowy franczyzowej. Harry J. Sonneborn , jeden z zało?ycieli McDonald’s, powiedział: Prowadzimy działalno?? gospodarcz? w dziedzinie nieruchomo?ci. Jedynym powodem, dla ktorego sprzedajemy hamburgery , jest to, ?e przynosz? najwi?kszy dochod płatnikom czynszu ^[2]. W Europie model jest odmienny: na przykład w Wielkiej Brytanii McDonald’s jest wła?cicielem jedynie około 30% placowek, tak?e w Polsce franczyzobiorcy cz?sto najmuj? powierzchni? od innych podmiotow.

McDonald’s w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

Rozmowy na temat uruchomienia w Polsce barow McDonald’s były prowadzone ju? pod koniec lat 70. XX wieku ^[3]. Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marszałkowskiej i ?wi?tokrzyskiej , w dobudowanej od strony połnocnej cz??ci Społdzielczego Domu Handlowego ?Sezam” ^[4]. Koszt budowy wyniosł milion dolarow. W dniu otwarcia ustanowiony został rekord ?wiata w liczbie transakcji: dokonano ich 13 300 ^[5] ( rekord ten został pobity sze?? miesi?cy po?niej w Katowicach: 13 600 zamowie? ^{[
potrzebny przypis
]}).

Bar w Sezamie zamkni?to 1 pa?dziernika 2014 roku, a nowy oddział firmy znajduje si? w budynku obok ^[6].

W grudniu 2019 r. w 435 polskich lokalach tej sieci, znajduj?cych si? w ponad 150 miejscowo?ciach, zatrudnionych było ponad 24 tysi?ce pracownikow ^[7]. W Polsce McDonald’s rozwija si? na zasadzie franczyzy , w grudniu 2019 roku wła?cicielami 380 barow (87%) byli polscy franczyzobiorcy ^[8].

Krytyka McDonald’s Corporation [ edytuj | edytuj kod ]

Przedsi?biorstwu zarzuca si? wykorzystywanie pracy dzieci oraz wyzysk pracownikow w zakładach dostawczych ^[9]. Latem 2000 roku w Hongkongu opublikowano raport na temat nieprawidłowo?ci w pi?ciu chi?skich zakładach dostawczych, ktore wytwarzały figurki do zestawow dla dzieci ?Happy Meal” ^[10]. Opisano w nim prac? dzieci oraz fakt fałszowania dokumentow poprzez dodawanie lat małoletnim pracownikom. Za 8 godzin pracy przysługiwało wynagrodzenie w wysoko?ci około 1,5 euro ? zatrudnieni musieli pracowa? jednak nawet 15 godzin dziennie, a gdy było du?o zamowie?, nie otrzymywali dnia wolnego. Koncern pocz?tkowo nie przyznawał si? do zarzutow. Gdy udowodniono, ?e ponad setka dzieci w wieku 12?13 lat pracowała tam po 12 godzin dziennie, a spraw? zainteresowały si? media, McDonald’s wysłał do fabryk kontrol?. Ostatecznie koncern miał wstrzyma? wszystkie zamowienia z tych fabryk i powierzy? je innym przedsi?biorstwom ^[9].

Ochrona ?rodowiska [ edytuj | edytuj kod ]

McDonald’s podejmuje szereg inicjatyw na rzecz ochrony ?rodowiska naturalnego i ograniczenia zu?ycia jednorazowych produktow z tworzyw sztucznych . W Wielkiej Brytanii słomki plastikowe miały zosta? zast?pione przez słomki papierowe do ko?ca 2019 roku ^[11], jednak ze wzgl?du na kontrowersje, ktore zmiana ta wywołała w?rod klientow sieci ^[12], proces ten uległ wydłu?eniu. Na pocz?tku 2019 roku McDonald’s testował słomki papierowe tak?e w wybranych polskich restauracjach ^[13]. Testy miały tak?e miejsce w Niemczech i Kanadzie ^[14], gdzie oprocz papierowych słomek testowano drewniane sztu?ce czy waflowe kubeczki do sosow. W Kanadzie serwetki zamieniono na mniejsze z przetworzonych włokien, a w Wielkiej Brytanii zast?piono plastikowe pojemniki na sałatk? wersjami z kartonu nadaj?cego si? do recyklingu.

McDonald’s, a tak?e inne przedsi?biorstwa z bran?y fast food , s? na celowniku organizacji zajmuj?cych si? obron? praw zwierz?t (np. PETA ). Organizacje te zarzucaj? przedsi?biorstwu, ?e zwierz?ta przeznaczone na uboj s? przetrzymywane w bardzo złych warunkach, cz?sto bez wybiegu. Twierdz?, ?e byki kastrowane s? bez ?rodkow przeciwbolowych, a do pasz dodawane s? hormony i antybiotyki ^[15], aby zwierz?ta szybko rosły i wcze?niej mogły zosta? odprowadzone do rze?ni . Podaj? te?, ?e przekarmione osobniki cz?sto nie do?ywaj? terminu uboju ^[16].

Firmie stawiane s? te? zarzuty o niech?? do zwi?zkow zawodowych oraz reklamowanie swych produktow jako warto?ciowych i po?ywnych ^[17].

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ McDonald’s: McDonald’s: Our Storys: FAQ . 2007-03. [dost?p 2009-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-11)]. ( ang. ) .
↑ Eric Schlosser: Fast food nation: the dark side of the all-American meal . Houghton Mifflin Harcourt. [dost?p 2012-01-02]. ( ang. ) .
↑ Archiwum Akt Nowych, Głowny Urz?d Kontroli Prasy i Widowisk, sygn. [1417] 249/26, s. 99.
↑ Encyklopedia Warszawy . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 778. ISBN 83-01-08836-2 .
↑ Michał Wojtczuk. Wystarczyło pilnowa?, ?eby nie zabrakło frytek . ?Gazeta Stołeczna”, s. 12, 16 czerwca 2017.
↑ McDonald's , Znajd? najbli?sz? restauracj? w okolicy i przyjd? do nas! | McDonald's® [online], mcdonalds.pl [dost?p 2023-09-02] ( pol. ) .
↑ McDonald’s Praca [online], mcdonaldspraca.com.pl [dost?p 2016-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-12] .
↑ Monika M. Wojniak-?yłowska Monika M. , Ile kosztuje McDonald’s? [online], Franchising.pl, 18 stycznia 2020 .
↑ ^a ^b Klaus Werner, Hans Weiss: Czarna lista firm. Intrygi ?wiatowych koncernow . Stargard Szczeci?ski: Hidari, 2009, s. 316 i n. ISBN 978-83-61410-00-3 .
↑ Calum Macleod, Lijia Macleod: McDonald’s faces child-labour furore . The Independent, 3 wrze?nia 2000. [dost?p 2009-10-22]. ( ang. ) .
↑ McDonalds w Wielkiej Brytanii rezygnuje z plastikowych słomek [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .
↑ Słomki papierowe wywołuj? kontrowersje w?rod klientow McDonald’s [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .
↑ McDonalds testuje w Polsce papierowe słomki [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .
↑ Kanadyjskie i niemieckie restauracje McDonalds testuj? słomki papierowe [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .
↑ Od gospodarstwa do fabryki i z powrotem . EkoEnergia, 10 maja 2007. [dost?p 2009-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 lutego 2008)].
↑ Klaus Werner, Hans Weiss: Czarna lista firm. Intrygi ?wiatowych koncernow . Stargard Szczeci?ski: Hidari, 2009, s. 165. ISBN 978-83-61410-00-3 .
↑ Wyrok s?dowy z 19 czerwca 1997 r. w sprawie zniesławienia McDonald’s Corporation . [dost?p 2009-10-22]. ( ang. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

[1] McDonald’s: McDonald’s: Our Storys: FAQ . 2007-03. [dost?p 2009-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-11)]. ( ang. ) .

[2] Eric Schlosser: Fast food nation: the dark side of the all-American meal . Houghton Mifflin Harcourt. [dost?p 2012-01-02]. ( ang. ) .

[3] Archiwum Akt Nowych, Głowny Urz?d Kontroli Prasy i Widowisk, sygn. [1417] 249/26, s. 99.

[4] Encyklopedia Warszawy . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 778. ISBN 83-01-08836-2 .

[5] Michał Wojtczuk. Wystarczyło pilnowa?, ?eby nie zabrakło frytek . ?Gazeta Stołeczna”, s. 12, 16 czerwca 2017.

[6] McDonald's , Znajd? najbli?sz? restauracj? w okolicy i przyjd? do nas! | McDonald's® [online], mcdonalds.pl [dost?p 2023-09-02] ( pol. ) .

[7] McDonald’s Praca [online], mcdonaldspraca.com.pl [dost?p 2016-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-12] .

[8] Monika M. Wojniak-?yłowska Monika M. , Ile kosztuje McDonald’s? [online], Franchising.pl, 18 stycznia 2020 .

[czarna-9] Klaus Werner, Hans Weiss: Czarna lista firm. Intrygi ?wiatowych koncernow . Stargard Szczeci?ski: Hidari, 2009, s. 316 i n. ISBN 978-83-61410-00-3 .

[10] Calum Macleod, Lijia Macleod: McDonald’s faces child-labour furore . The Independent, 3 wrze?nia 2000. [dost?p 2009-10-22]. ( ang. ) .

[11] McDonalds w Wielkiej Brytanii rezygnuje z plastikowych słomek [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .

[12] Słomki papierowe wywołuj? kontrowersje w?rod klientow McDonald’s [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .

[13] McDonalds testuje w Polsce papierowe słomki [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .

[14] Kanadyjskie i niemieckie restauracje McDonalds testuj? słomki papierowe [online], papierowe.slomki.biz [dost?p 2020-01-20] ( pol. ) .

[15] Od gospodarstwa do fabryki i z powrotem . EkoEnergia, 10 maja 2007. [dost?p 2009-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 lutego 2008)].

[16] Klaus Werner, Hans Weiss: Czarna lista firm. Intrygi ?wiatowych koncernow . Stargard Szczeci?ski: Hidari, 2009, s. 165. ISBN 978-83-61410-00-3 .

[17] Wyrok s?dowy z 19 czerwca 1997 r. w sprawie zniesławienia McDonald’s Corporation . [dost?p 2009-10-22]. ( ang. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]