Ten artykuł od 2022-08 nale?y dopracowa? : wymaga weryfikacji podanych informacji i poprawy stylu. Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tego artykułu.

Maya Angelou

Maya Angelou (2013)
Imi? i nazwisko	Marguerite Ann Johnson
Data i miejsce urodzenia	4 kwietnia 1928 Saint Louis
Data i miejsce ?mierci	28 maja 2014 Winston-Salem
Narodowo??	ameryka?ska
J?zyk	angielski
Dziedzina sztuki	poezja, proza
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Maya Angelou , wł. Marguerite Ann Johnson (ur. 4 kwietnia 1928 w St. Louis , zm. 28 maja 2014 w Winston-Salem ) ^[1] ? afroameryka?ska poetka, pisarka i aktorka odznaczona Narodowym Medalem Sztuk oraz Prezydenckim Medalem Wolno?ci .

Dzieci?stwo [ edytuj | edytuj kod ]

Marguerite Ann Johnson urodziła si? 4 kwietnia 1928 r. w St. Louis (w stanie Missouri ), jako drugie dziecko Bailey'a Johnsona i Vivian (Baxter) Johnson. Kiedy Angelou miała trzy lata, a jej brat cztery, mał?e?stwo ich rodzicow zako?czyło si?, a ojciec wysłał ich do Stamps w Arkansas , samotnie poci?giem, aby zamieszkali z jego matk? ? Annie Henderson ^[2] .

Cztery lata po?niej ojciec oddał j? pod opiek? matki w St. Louis . W wieku o?miu lat była molestowana seksualnie i gwałcona przez partnera matki, m??czyzn? o imieniu Freeman. Powiedziała swojemu bratu, ktory poinformował o tym reszt? rodziny. Freeman został uznany za winnego, ale zatrzymano go tylko na jeden dzie?. Cztery dni po zwolnieniu Freeman został zamordowany, prawdopodobnie przez wujka Angelou. W efekcie tych zdarze? Marguerite milczała przez prawie pi?? lat.

Według Marci Ann Gillespie i jej wspołpracownikow, ktorzy napisali biografi? o Angelou, to wła?nie w tym okresie ciszy Angelou rozwin?ła swoj? niezwykł? pami??, miło?? do ksi??ek i literatury oraz jej zdolno?? do słuchania i obserwowania otaczaj?cego j? ?wiata.

Kiedy Angelou miała 14 lat, ona i jej brat przeprowadzili si? ponownie do matki, ktora zamieszkała w Oakland w Kalifornii. Podczas II wojny ?wiatowej Angelou ucz?szczała do California Labor School. W wieku 16 lat została pierwsz? (lub jedn? z pierwszych) czarnoskor? konduktork? tramwaju linowego w San Francisco ^[3] .

Trzy tygodnie po uko?czeniu szkoły, w wieku 17 lat, urodziła syna Clyde'a (ktory po?niej zmienił nazwisko na Guy Johnson).

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Jedna z najwi?kszych poetek aktywistek na rzecz praw obywatelskich dla czarnoskorej ludno?ci w Stanach Zjednoczonych. Najbardziej znana z utworow autobiograficznych: I Know Why the Caged Bird Sings (1969) i All God's Children Need Traveling Shoes (1986). Jej tom poezji, Just Give Me a Cool Drink of Water 'Fore I Die (1971), był nominowany do Nagrody Pulitzera . Oprocz tego wydała wiele innych zbiorow wierszy.

Pod koniec lat 50. wspołpracowała z Martinem Lutherem Kingiem . W latach 60. wspołwydawała gazety w Afryce. W latach 70. wrociła do Stanow Zjednoczonych, ciesz?c si? uznaniem politykow i naukowcow. Na ?yczenie Billa Clintona odczytała swoj wiersz On the Pulse of Morning na jego inauguracji prezydenckiej w 1993.

Obok kariery literackiej i społeczno-politycznej Angelou osi?gała tak?e sukcesy jako re?yserka, producentka filmowa i telewizyjna oraz aktorka. Jej scenariusz do filmu Georgia, Georgia z 1971 był nominowany do Nagrody Pulitzera. W 1973 otrzymała nominacj? do Nagrody Tony jako aktorka za Look Away (rola debiutancka). Była pierwsz? czarnoskor? kobiet? dopuszczon? do Ameryka?skiej Gildii Re?yserow. W 1992 wprowadzona do St. Louis Walk of Fame .

W 2022 roku System Rezerwy Federalnej wyemitował dwie upami?tniaj?ce j? ?wier?dolarowe monety: srebrn? monet? kolekcjonersk? ^[4] oraz towarzysz?c? jej monet? okoliczno?ciow? ^[5] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]