한국   대만   중국   일본 
Mak alpejski ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Mak alpejski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mak alpejski
Ilustracja
Systematyka [1] [2]
Domena

eukarionty

Krolestwo

ro?liny

Podkrolestwo

ro?liny zielone

Nadgromada

ro?liny telomowe

Gromada

ro?liny naczyniowe

Podgromada

ro?liny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrz?d

jaskropodobne

Rz?d

jaskrowce

Rodzina

makowate

Rodzaj

mak

Gatunek

mak alpejski

Nazwa systematyczna
Papaver alpinum L.
Sp. pl. 1:507. 1753 [3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Rzadki okaz o ?ołtych kwiatach
P?ki

Mak alpejski , mak Bursera [4] ( Papaver alpinum L.) ? gatunek ro?liny nale??cy do rodziny makowatych . Jest rownie? uprawiany.

Rozmieszczenie geograficzne [ edytuj | edytuj kod ]

Ro?nie dziko w wysokich partiach gor Europy . Licznie wyst?puje w Wielkiej Fatrze [5] . W Polsce ro?nie dziko wył?cznie w Tatrach i jest rzadki. W polskich Tatrach znany jest z około 30 stanowisk, z ktorych wi?kszo?? wyst?puje w Tatrach Zachodnich w rejonie Czerwonych Wierchow i jedno na Giewoncie . W Tatrach Wysokich znane jest tylko kilka stanowisk i wyst?puj? one nad Morskim Okiem i Czarnym Stawem pod Rysami . Przej?ciowo spotykany był nad Małoł?ckim Potokiem i w Dolinie Ko?cieliskiej . Poza Tatrami wyst?pował efemerycznie na ?wirowiskach w Witowie i mi?dzy Podczerwonem a Czarnym Dunajcem [6] .

Nazewnictwo [ edytuj | edytuj kod ]

Nazwy naukowe
  • Wyro?niono wiele podgatunkow i odmian, jednak botanicy GRIN uznaj? je tylko za synonimy tego samego gatunku. Synonimy te to [7] :
    • Papaver alpinum subsp. alpinum
    • Papaver alpinum subsp. kerneri (Hayek) Fedde
    • Papaver alpinum subsp. rhaeticum (Leresche) Nyman
    • Papaver alpinum subsp. sendtneri (A. Kern. ex Hayek) Schinz & R. Keller
    • Papaver burseri Crantz [8]
    • Papaver kerneri Hayek
    • Papaver pyreniacum (L.) Willd.
    • Papaver rhaeticum Leresche
    • Papaver sendtneri A. Kern. ex Hayek
  • Przez niektorych polskich i słowackich botanikow rosn?cy w wy?szych partiach Tatr mak bywa uznawany za oddzielny gatunek ? mak tatrza?ski ( Papaver tatricum (Nyarady) Ehrend.) i traktowany jako endemit tatrza?ski [6] . Przez innych botanikow uznawany jednak jest on tylko za synonim maku alpejskiego [7] lub gatunek o niekre?lonej to?samo?ci [9] .

Morfologia [ edytuj | edytuj kod ]

Pokroj
Tworzy niskie darnie o wysoko?ci 10-20 cm. Oprocz kwitn?cych p?dow wytwarza liczne p?dy płonne. P?dy w nasadzie otulone starymi li??mi [10] .
Li?cie
Wył?cznie ro?yczkowe , sinozielone, ogonkowe, 3-4-razy pierzastosieczne . Poszczegolne listki zako?czone szczecink?.
Łodyga
Gł?bik kwiatowy wysoko?ci do 20 cm , brunatno owłosiony [10] .
Kwiaty
Kwiat o ?rednicy do 2,5 cm (u typowego gatunku), 4 płatki białe z ?ołt? nasad? lub ?ołtawe (rzadko). Działki kielicha g?sto owłosione. Wewn?trz pojedynczy słupek z tarczowatym, 4-6 promieniowym znamieniem i liczne pr?ciki. P?czki s? zwisaj?ce, podczas rozkwitania ich szypułki prostuj? si? [11] .
Owoc
Kulistojajowata i pokryta szczecinkami torebka zwana makowk? [10] .

Biologia i ekologia [ edytuj | edytuj kod ]

Bylina , hemikryptofit . Kwitnie od lipca do sierpnia, zapylany jest przez owady. Doskonale umacnia swoimi rozgał?zionymi korzeniami lu?ne piargi. Gdy zostanie przez nie zasypany, na ogoł przebija si? na powierzchni? nowym p?dem. Siedlisko : piargi , skały, murawy. Du?o cz??ciej na podło?u wapiennym, ale wyst?puje rownie? na granicie [10] . W Tatrach spotykany jest we wszystkich pi?trach ro?linno?ci , ale głowny obszar jego wyst?powania to pi?tro alpejskie [5] . W polskich Tatrach najwy?ej poło?one jego stanowiska znajduj? si? na Ni?nych Rysach (2360 m) i Krzesanicy (2123 m), najni?ej w W?wozie Krakow na wysoko?ci 1180 m [6] . W klasyfikacji zbiorowisk ro?linnych gatunek charakterystyczny dla zwi?zku (All.) Papaverion tatrici [12] . Liczba chromosomow 2n= 14 [13] .

Zastosowanie [ edytuj | edytuj kod ]

Ro?lina ozdobna ogrodkow skalnych. Kwiaty kwitn? krotko, ale pojawiaj? si? stale od maja do sierpnia. Swoimi kwiatami o?ywia skalniak. ?yje tylko 2?3 lata, jednak sam rozsiewa si?, łatwo go te? rozmna?a? z nasion. ?le natomiast znosi przesadzanie. Wymaga ?rednio wilgotnego podło?a i dobrze zdrenowanego ?wirem lub wapiennym gruzem. Stanowisko powinno by? ciepłe i słoneczne [14] .

  Zobacz te?: Ro?liny tatrza?skie .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Michael A.   Ruggiero i inni , A Higher Level Classification of All Living Organisms , ?PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI :  10.1371/journal.pone.0119248 , PMID :  25923521 , PMCID :  PMC4418965 [dost?p 2021-03-26] ( ang. ) .
  2. ↑ Peter F.   Stevens , Angiosperm Phylogeny Website , Missouri Botanical Garden, 2001? [dost?p 2010-01-04] ( ang. ) .
  3. ↑ The Plant List . [dost?p 2017-01-18].
  4. ↑ Zbigniew Mirek , Halina Pi?ko?-Mirkowa , Adam Zaj?c , Maria Zaj?c : Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista ro?lin naczyniowych Polski . Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN  83-85444-83-1 .
  5. ↑ a b Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy . Halina Pi?ko?-Mirkowa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN  83-7073-385-9 .
  6. ↑ a b c Zbigniew Mirek, Halina Pi?ko?-Mirkowa: Czerwona ksi?ga Karpat Polskich . Krakow: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN  978-83-89648-71-6 .
  7. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN) . [dost?p 2011-03-15].
  8. ↑ Nazwa uznawana przez Krytyczn? list? ro?lin naczyniowych Polski
  9. ↑ The Plant List. Papaver . [dost?p 2001-03-15].
  10. ↑ a b c d Zofia Radwa?ska-Paryska : Ro?liny tatrza?skie (Atlasy botaniczne) . Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN  83-09-00256-4 .
  11. ↑ Władysław Szafer , Stanisław Kulczy?ski: Ro?liny polskie . Warszawa: PWN, 1953.
  12. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk ro?linnych Polski . Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN  83-01-14439-4 .
  13. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania ro?lin naczyniowych Polski ni?owej . Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN  83-01-14342-8 .
  14. ↑ Eugeniusz Radziul: Skalniaki . Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN  978-83-09-01013-5 .
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mak_alpejski&oldid=72985744 ”