Małgorzata Tudor
(ur.
28
/
29 listopada
1489
w
Londynie
, zm.
18 pa?dziernika
1541
w
Perthshire
) ?
krolowa Szkocji
w latach 1503?1513, po?niej
regentka
w imieniu swego małoletniego syna. Małgorzata była drugim dzieckiem i najstarsz? cork?
krola Anglii
Henryka VII Tudora
i
El?biety York
, corki
krola
Edwarda IV
; młodsz? siostr?
Artura
,
ksi?cia Walii
i starsz? krola
Henryka VIII
i
Marii Tudor
,
krolowej Francji
.
Najstarsza corka krola Henryka od kołyski była wa?nym ogniwem w polityce zagranicznej ojca. Od jej narodzin trwały poszukiwania kandydata do jej r?ki. Ostatecznie w 1495 r. Małgorzata została zar?czona z
krolem Szkocji
Jakubem IV Stuartem
. Umow? mał?e?sk? podpisano we wrze?niu 1497 r. ?lub miał si? odby? w najbli?szym mo?liwym terminie.
24 stycznia 1502 r.
Anglia
i
Szkocja
podpisały ?pokoj wieczysty”. Tam postanowione zostało mał?e?stwo Jakuba i Małgorzaty, b?d?ce gwarancj? stabilno?ci pokoju. Małgorzata przybyła do Szkocji w 1503 r. Jej ?lub z Jakubem odbył si? 8 sierpnia w opactwie Holyrood w
Edynburgu
. W 1512 r. urodził si? ksi???
Jakub
? nast?pca tronu.
Regentka Krolestwa Szkocji
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Pokoj angielsko-szkocki przetrwał bez wi?kszych zawirowa? do ?mierci Henryka VII w 1509 r. Nowy krol Anglii, Henryk VIII, w 1511 r. przyst?pił do Ligi ?wi?tej wymierzonej przeciwko
Francji
. Francj? ze Szkocj? ł?czyło przymierze zwane ?Starym Sojuszem” (
The Auld Alliance
). Teraz Francuzi powołali si? na warunki Starego Sojuszu i za??dali wypowiedzenia przez Szkocj? wojny Anglii. Jakub IV spełnił te ??dania. Zako?czyło si? to dla niego tragicznie. 9 wrze?nia 1513 r. pod
Flodden
armia szkocka została zniszczona przez siły angielskie, za? sam krol Jakub zgin?ł na polu bitwy. Nast?pca tronu, teraz Jakub V, miał niewiele ponad rok. Szkocja ponownie stan?ła w obliczu rz?dow regencyjnych.
Mimo i? krolowa Małgorzata była przeciwna wojnie, Jakub IV w swojej ostatniej woli mianował j? regentk?, ale tylko w czasie gdy b?dzie wdow?. Po ewentualnym drugim mał?e?stwie Małgorzata miała straci? tytuł regentki.
Parlament
szkocki, ktory zebrał si? w
Stirling
niedługo po bitwie, zatwierdził Małgorzat? na stanowisku regentki. Wokoł niej zgrupowała si? partia proangielska. Jednocze?nie zwolennicy Starego Sojuszu wysun?li własnego kandydata do regencji ?
Jana Stewarta, 2. ksi?cia Albany
, stryjecznego brata Jakuba IV.
W 1514 r. Małgorzata doprowadziła do podpisania pokoju z Angli?. Jej pozycja w Szkocji była jednak bardzo niepewna. Aby j? wzmocni? po?lubiła w 1514 r.
Archibalda Douglasa, 6. hrabiego Angus
, młodzie?ca urodziwego, ale o miernej inteligencji (?młody, t?py głupek”, jak nazywał Angusa jego wuj,
Gavin Douglas
)
[
potrzebny przypis
]
. Mał?e?stwo to zaktywizowało parti? profrancusk?. Na mocy testamentu Jakuba IV, Małgorzata w wypadku kolejnego ?lubu miała straci? tytuł regenta. We wrze?niu 1514 r. Rada Krolewska wezwała ksi?cia Albany, ktory przebywał we Francji, aby wrocił i przej?ł regencj?. Tymczasem Małgorzata udała si? do Stirling bior?c ze sob? krola Jakuba i jego młodszego brata
Aleksandra
.
Albany przybył do Szkocji w maju 1515 r. W lipcu został uznany za regenta Krolestwa. Niedługo po?niej ruszył na Stirling. Krolowa-wdowa po krotkim oporze poddała si? w sierpniu. Młodzi ksi???ta znale?li si? pod kuratel? Albany’ego. Małgorzata (b?d?c w ci??y z Angusem) udała si? do
Edynburga
. Niedługo po?niej jej brat zaproponował jej powrot do Anglii, ale Małgorzata odmowiła obawiaj?c si?, ?e jej wyjazd ?ci?gnie gro?b? utraty ?ycia na jej dzieci i obj?cie tronu przez Albany’ego.
W 1517 r. Małgorzata zdecydowała si? na ucieczk? ze Szkocji. Uciekła do Harbottle Castle, sk?d po?niej udała si? do
Londynu
. W drodze dotarła do niej wie?? o ?mierci młodszego syna, ksi?cia Ross. Angus bezskutecznie usiłował przekona? ?on? do powrotu do Szkocji i pogodzenia si? z regentem. Małgorzata przybyła do Londynu i zamieszkała w pałacu
Scotland Yard
.
Po upływie roku wrociła na połnoc, korzystaj?c z tego, ?e Albany przebywał we Francji, pracuj?c nad odnowieniem Starego Sojuszu. Tymczasem podpisano pokoj mi?dzy Angli? i Francj?, co sko?czyło si? aresztowaniem Albany’ego. Tymczasem Małgorzata zorientowała si?, ?e jej m?? j? zdradza ze słu??c? lady Jane Stewart. Zdenerwowało j? to tym bardziej, ?e Angus ?ył wył?cznie za pieni?dze ?ony. W pa?dzierniku 1518 r. Małgorzata napisała do Henryka ??daj?c rozwodu. Henryk si? opierał, gdy? był przeciwny rozwodom (sam jednak rozwiodł si? kilka razy, w po?niejszym czasie ).
Do rozwodu chwilowo nie doszło, gdy? Małgorzat? pochłon?ły intrygi polityczne w Szkocji. W 1520 r. doszło do potyczki na ulicach Edynburga mi?dzy klanem Douglasow i Hamiltonow. Albany, ktory po fiasku negocjacji mi?dzy Henrykiem VIII a
krolem Francji
Franciszkiem I
na Polu Złotogłowia odzyskał zaufanie dworu francuskiego i niedawno wrocił do Szkocji, probował utrzyma? spokoj w kraju. W 1522 r. ponownie udał si? do Francji. Korzystaj?c z tego
ksi??? Norfolk
na rozkaz Henryka VIII uderzył na pogranicze. Szybki powrot Albany’ego z francuskimi posiłkami zmusił Norfolka do wycofania si?, ale Szkoci wci?? pami?taj?cy Flodden nie odwa?yli si? na kontynuacj? natarcia.
Albany probował rz?dzi? tward? r?k?. Małgorzata ponownie musiała uda? si? na wygnanie, za? czołowi jej stronnicy zostali ?ci?ci. Taka polityka nie wzbudzała entuzjazmu w?rod szkockich wielmo?ow. Pozbawiony wi?kszego poparcia Albany w maju 1524 r. opu?cił Szkocj?, by ju? nigdy do niej nie wroci?.
Małgorzata triumfowała. Jakub V ponownie trafił pod jej opiek? i został umieszczony w Edynburgu. Oficjalnie został uznany za pełnoprawnego władc? Szkocji, ale realn? władz? uchwyciła jego matka razem z m??em i
hrabi? Arran
. Rozpocz?ło si? budowanie pro-angielskiego stronnictwa w Szkocji. Działania te przerwał rozwod Małgorzaty i Angusa w 1527 r., co nastawiło wrogo do Małgorzaty klan Douglasow, ktorzy porwali Jakuba i umie?cili go w pałacu Falkland.
Małgorzata postarała si? o potwierdzenie rozwodu w
Rzymie
i po?lubiła znacznie młodszego od siebie
Henryka Stewarta
. W 1528 r. jej syn uciekł z Falklandu i obj?ł rz?dy samodzielne, ale matka i
ojczym
pozostali w jego łaskach. Henryk uzyskał nawet tytuł lorda Methven. W 1534 r. przyczyniła si? do podpisania pokoju z Angli?, ?yła rownie? w dobrych relacjach z ?onami syna ?
Magdalen? de Valois
i
Mari? de Guise
.
Małgorzata zmarła 18 pa?dziernika 1541 r. w Perthshire po ci??kiej chorobie i została pochowana w Carthusian Abbey of Saint John w
Perth
. Jej syn prze?ył j? tylko o rok. Dzi?ki Małgorzacie Stuartowie posiedli prawa do tronu angielskiego. W roku 1603, po bezdzietnej ?mierci ostatniej z Tudorow,
El?biety I
, bratanicy Małgorzaty, prawnuk krolowej Szkocji
Jakub VI
wst?pił na tron Anglii jako Jakub I, doprowadzaj?c do unii personalnej Anglii i Szkocji i zjednoczenia wyspy.
8 sierpnia 1503 r. w Holyrood Abbey w
Edynburgu
Małgorzata po?lubiła
Jakuba IV Stuarta
(17 marca 1473 ? 9 wrze?nia 1513),
krola Szkocji
, syna krola
Jakuba III
i
Małgorzaty
, corki
krola Danii
Chrystiana I
. Mieli razem czterech synow:
- Jakub (21 lutego 1507 w Holyrood Palace ? 27 lutego 1508 w Stirling), ksi??? Rothesay
- nieznana z imienia corka (ur. i zm. 15 lipca 1508 w Stirling)
- Artur (20 pa?dziernika 1509 w Holyrood Palace ? 14 lipca 1510 w Edynburgu), ksi??? Rothesay
- Jakub V
(10 kwietnia 1512 ? 14 grudnia 1542),
krol Szkocji
- corka (ur. i zm. w listopadzie 1512 w Holyrood Palace)
- Aleksander (30 kwietnia 1514 w Stirling ? 18 grudnia 1515 tam?e), ksi??? Ross
6 sierpnia 1514 r. po?lubiła
Archibalda Douglasa, 6. hrabiego Angus
(1490 ? stycze? 1557), syna
George’a Douglasa, pana Angus
i lady Elisabeth Drummond. Mał?e?stwo zako?czyło si? rozwodem 1527 r. Małgorzata i Archibald mieli razem jedn? cork?:
3 marca 1528 r. Małgorzata po?lubiła
Henry’ego Stewarta, 1. lorda Methven
(ok. 1495?1552), syna
Andrew Stewarta, 2. lorda Avondale
i Margaret Kennedy. Henryk i Małgorzata mieli razem jedn? cork?:
- Dorota Stewart, zmarła w niemowl?ctwie