Ten artykuł dotyczy polityka. Zobacz te?: inne znaczenia tego słowa .

Luigji Gurakuqi

Pomnik Luigjego Gurakuqiego w Szkodrze
Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1879 Szkodra , Imperium Osma?skie
Data i miejsce ?mierci	2 marca 1925 Bari , Włochy
minister spraw wewn?trznych
Okres	od 6 grudnia 1921 do 12 grudnia 1921
Poprzednik	Bajram Fevzi
Nast?pca	Rauf Fico
minister finansow
Okres	od 16 kwietnia 1924 do 30 maja 1924
Poprzednik	Kole Thaci
Nast?pca	Myfit Libohova
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Luigj Gurakuqi (ur. 19 lutego 1879 w Szkodrze , zm. 2 marca 1925 w Bari ^[1] ) ? alba?ski polityk i dziennikarz.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Pochodził z katolickiej rodziny kupieckiej, był synem Pjetera i Leze Gurakuqi ^[2] . Uczył si? w kolegium jezuickim w Szkodrze , a nast?pnie w San Demetrio Korone w Kalabrii ^[3] . Tam te? poznał alba?skich działaczy narodowych, w tym Jeronima de Rad? . W tym czasie pisał pierwsze artykuły do prasy alba?skiej u?ywaj?c pseudonimow Cakin Shkodra i Leke Gruda. W 1897 wyjechał do Włoch. Studia wy?sze medyczne rozpocz?ł w 1901 w Neapolu , ale je przerwał by przenie?? si? na studia z zakresu fizyki ^[1] . Tam te? pisał swoje pierwsze utwory poetyckie, a tak?e dzieła po?wi?cone j?zykowi alba?skiemu , w tym słownik francusko-alba?ski.

Po wybuchu rewolucji młodoosma?skiej w Turcji powrocił do kraju ^[3] . W listopadzie 1908 jako przedstawiciel Szkodry wzi?ł udział w kongresie monastirskim , po?wi?conym opracowaniu jednolitego alfabetu dla j?zyka alba?skiego. W 1911 udał si? w podro? do Włoch , Rumunii i do Stambułu , aby propagowa? ide? powstania antyosma?skiego. Wraz z Ismailem Qemalem udał si? w 1912 w podro? z Triestu do Albanii, gdzie została ogłoszona Deklaracja Niepodległo?ci . W rz?dzie Qemala obj?ł urz?d ministra edukacji. Jako jeden z najbardziej zaufanych ludzi Qemala zaanga?ował si? w działania na rzecz pozyskania poparcia klanow z połnocnej cz??ci kraju dla rz?du we Wlorze . W okresie I wojny ?wiatowej działał w klubie o nazwie Liga Narodowa ( alb. Lidhja Kombetare ). W 1915 po zaj?ciu Szkodry przez oddziały czarnogorskie został uwi?ziony. Wi?zienie opu?cił po przej?ciu miasta przez armi? austro-w?giersk? ^[3] . W 1916 nale?ał do grona zało?ycieli Komisji Literackiej w Szkodrze ^[2] .

W 1918 roku w nowym rz?dzie pro-włoskim, powstałym w Durresie obj?ł ponownie stanowisko ministra edukacji. W 1921 krotko sprawował funkcj? ministra spraw wewn?trznych. W latach 1921?1924 był deputowanym ze Szkodry do parlamentu alba?skiego . Wspołpracował blisko z Fanem Noli , był tak?e jednym z organizatorow przewrotu w 1924 r. Po upadku rz?du Fana Nolego (na skutek zbrojnego przewrotu zorganizowanego przez Ahmeda Zogu w grudniu 1924) schronił si? we Włoszech . Zgin?ł zastrzelony w kawiarni w Bari przez Balto Stamboll?. Sprawca został uj?ty, a nast?pnie uniewinniony przez włoski s?d. Na procesie zeznał, ?e zabił Gurakuqiego z przyczyn osobistych.

W 1957 jego szcz?tki powrociły do Albanii ^[1] . Imi? Gurakuqiego nosi uniwersytet w Szkodrze , a tak?e ulice w Tiranie , Durresie i w Szkodrze.

Dzieła [ edytuj | edytuj kod ]

• Fjalor shqyp-frengjisht (Słownik alba?sko-francuski, wyd. Neapol 1906)
• Abetar i vogel shqyp mas abevet t'Bashkimit e t'Stambollit me tregime n'dy dhialektet (wyd. Bukareszt)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Bardhosh Gace: Ata qe shpallen pavaresine kombetare . Tirana: Toena, 2002. ISBN  99927-1-644-4 . ( alb. ) . brak strony w ksi??ce