Przysta? w miejscowo?ci
Reine
? Lofoty,
Norwegia
Reine z wierzchołka Reinebringen
Higravstinden ? najwy?szy szczyt Lofotow
Lofoty
(
norw.
Lofoten
) ?
archipelag
na
Morzu Norweskim
u połnocno-zachodnich wybrze?y
Norwegii
, ci?gn?cy si? na długo?ci 112 km od male?kiej wysepki
Røst
na południu po w?sk? cie?nin? Raftsundet, oddzielaj?c? go od archipelagu
Vesteralen
. Od stałego l?du oddzielony
cie?nin?
Vestfjorden.
Gorzyste ukształtowanie powierzchni (maks. wysoko?? 1146 m n.p.m.),
linia brzegowa
silnie rozwini?ta.
Klimat
umiarkowany
chłodny, wybitnie morski; łagodz?cy wpływ
Pr?du Zatokowego
. ?rednia temperatura stycznia i lutego -1 °C, lipca i sierpnia 12 °C. Od 27 maja do 17 lipca panuje tu
dzie? polarny
i sło?ce nawet na chwil? nie kryje si? za horyzontem. Zim? zdarzaj? si? silne sztormy. Wokoł wysp wyst?puje zjawisko wiru wodnego, tzw.
Maelstrom
.
Archipelag jest zbudowany ze skał pochodzenia wulkanicznego i metamorficznego, ktorych wiek ocenia si? na 3 miliardy lat (jedne z najstarszych na ?wiecie). Skalne masywy, wystaj?ce z morza, maj? strome, wysokie na kilkaset metrow ?ciany, ostro zarysowane wierzchołki i postrz?pione granie. Pomi?dzy nie wcinaj? si? krotkie, w?skie i malownicze
fiordy
.
Ł?czna powierzchnia wysp 1 227 km²; najwi?ksze z nich to:
Austvagøy
(526,7 km²),
Vestvagøy
(411,1 km²),
Moskenesøya
(185,9 km²),
Flakstadøya
(109,8 km²),
Gimsøya
(46,4 km²). Wyspy te poł?czone s? mi?dzy sob? mostami i podmorskim tunelem. Najwy?sze wzniesienie ? Higravstinden osi?ga 1146 m n.p.m.
Liczba mieszka?cow: ok. 24,5 tys. Głowna osada i port
Svolvær
(ok. 5 tys. mieszka?cow) znajduje si? na wyspie Austvagøy i uzyskała prawa miejskie w
1996
. Znajduje si? tu rownie? miejscowo??
A
o jednej z najkrotszych nazw geograficznych na ?wiecie.
Tradycyjnym ?rodłem utrzymania mieszka?cow jest
rybołowstwo
i
przetworstwo ryb
, zwłaszcza
dorszy
(głowny okres połowowy trwa w lutym i marcu), rolnictwo (uprawa zbo? i ziemniakow, mleczarstwo), turystyka (ok. 200 tys. odwiedzaj?cych rocznie). Drewniane domy mieszka?cow (
rorbuer
) zbudowane s? na skalnych połkach lub na palach wbitych w podło?e.
Archipelag Lofoty jest spornym punktem w konflikcie pomi?dzy grupami norweskich ekologow a przedstawicielami przemysłu naftowego, ktorzy chc? rozpocz?? proces poszukiwa? nowych zło? ropy na obszarze wysp. W marcu 2011 norweski rz?d postanowił wstrzyma? si? z wydobyciem, co najmniej do czasu kolejnych wyborow parlamentarnych w 2013 roku
[1]
.
Lofoten (
Staronordyjski
:
Lofot
) było pierwotn? nazw? wyspy
Vestvagøya
. Pierwsza cz??? to ?
lo
” (ry?) a ostatnia cz??? pochodzi od norweskiego ?
fotr
” (stopa), jako ?e wyspa swoim kształtem przypomina stop? rysia. (Stara nazwa s?siedniej wyspy
Flakstadøya
to
Vargfot
, ?stopa wilka”, od słowa oznaczaj?cego wilka ?
vargr
. Zobacz tak?e
Ofoten
.)
Pierwsze ?lady osadnictwa sprzed około 8 000 lat. Wyspy zapewniały dobre warunki do ?ycia dzi?ki bogactwu zwierzyny łownej i ryb. Rolnictwo i ?lady stałego osadnictwa pojawiło si? około 3.700 lat p.n.e
[2]
.
W ?redniowieczu osadnictwo
wikingow
. Od tego okresu datuje si? rownie? rozwoj rybołowstwa na Lofotach (głownie produkcja suszonych i solonych ryb, przede wszystkim
dorszy
)
[2]
. Od
XIV w.
stopniowe popadanie w zale?no?? od Norwegii.
Wspołczesne osadnictwo od połowy
XIX wieku
. W pocz?tkach XX wieku liczba ludno?ci osi?gn?ła około 20 000
[2]
. W czasie
II wojny ?wiatowej
miejsce kilku operacji
brytyjskich komandosow
(m.in.
Operacja Claymore
i
Operacja Anklet
). Spłon?ł i zaton?ł tam w 1940 roku polski statek ?
Chrobry
”.