Lekarz
? osoba posiadaj?ca
wiedz?
i
uprawnienia
do
leczenia
[1]
[2]
.
Lekarz zajmuje si? utrzymywaniem lub przywracaniem zdrowia poprzez badanie, diagnozowanie, prognozowanie i leczenie
chorob
,
urazow
i innych schorze? fizycznych i umysłowych.
Dawniej wyrazy ?lekarz” i ?doktor” były słowami potocznymi, ktorymi okre?lano ludzi zajmuj?cych si? leczeniem i piel?gnowaniem, posiadaj?cych wykształcenie, ale niekoniecznie uniwersyteckie czy akademickie.
Wspołcze?nie lekarze musz? posiada? specjalistyczne
wykształcenie
medyczne
(lub
medycyny weterynaryjnej
w przypadku lekarzy weterynarii). W trakcie praktyki zawodowej mog? skupia? si? na pewnych kategoriach chorob, rodzajach
pacjentow
i metodach leczenia ? zwanych
specjalno?ciami medycznymi
? lub mog? zapewnia? stał? i regularn? opiek? medyczn? osobom,
rodzinom
i społeczno?ciom. Praktyka medyczna wymaga szczegołowej znajomo?ci dyscyplin akademickich, jak
anatomia
i
fizjologia
oraz chorob podstawowych i ich leczenia. Niezb?dne dla ka?dego lekarza jest ci?głe zwi?kszanie kompetencji w dziedzinie medycyny, ktor? si? zajmuje.
Rola lekarza i znaczenie samego słowa ro?ni? si? na ?wiecie, jak i stopnie specjalizacji i inne kwalifikacje. Wspolnym elementem jest
etyka zawodowa
, ktora wymaga w szczegolno?ci od lekarzy rozwa?enia, wspołczucia i ?yczliwo?ci dla swoich pacjentow. Lekarz przed rozpocz?ciem praktyki w zawodzie składa
Przyrzeczenie Lekarskie
.
Lekarzem jest osoba posiadaj?ca wła?ciwe
kwalifikacje
, potwierdzone wymaganymi
dokumentami
, do udzielania ?wiadcze? zdrowotnych, w szczegolno?ci do: badania
stanu zdrowia
, rozpoznawania
chorob
i zapobiegania im,
leczenia
i
rehabilitacji
chorych, udzielania porad lekarskich, a tak?e wydawania opinii i orzecze? lekarskich, w zakresie swojej specjalizacji
[3]
[4]
.
Nazwa
lekarz
jest zapo?yczeniem z
j?zyka gockiego
słowa
l?keis
‘lekarz’ (
l?kin?n
?leczy?”),
stwniem
.
l?hki
?lekarz”, l?chin?n ?leczy?, uzdrawia?”, ktory z kolei jest zapo?yczeniem z kontynentalnego
j?zyka celtyckiego
słowa
l?kijaz
,
irl.
liaig
?lekarz”. Obie formy pochodz? od
greckich
słow
lekeis
i
lekinon
[5]
.
Wska?nik liczby lekarzy w Polsce na 1000 mieszka?cow osi?gn?ł w 2015 warto?? 2,2 i był najni?szy w?rod
pa?stw członkowskich Unii Europejskiej
[6]
.
Kształcenie lekarzy w Polsce
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W Polsce
tytuł zawodowy
lekarza zdobywa si?, ko?cz?c sze?cioletnie jednolite
studia wy?sze
[a]
na kierunku lekarskim
uczelni medycznej
, z czego od roku 2012 dwa semestry na ostatnim roku studiow stanowi nauczanie praktyczne
[3]
[4]
. W przypadku zawodu
lekarza dentysty
studia licz? 5 lat, a
lekarza weterynarii
5,5 roku
[7]
.
Dyplom lekarza jest rownorz?dny z dyplomem
magistra
.
Pełne prawo wykonywania
zawodu
lekarza zdobywa si? po odbyciu trzynastomiesi?cznego
sta?u
podyplomowego oraz zdaniu z wynikiem pozytywnym
Lekarskiego Egzaminu Ko?cowego
. Dodatkowymi warunkami stawianymi lekarzom przez prawo s?: posiadanie pełnej
zdolno?ci do czynno?ci prawnych
, odpowiedni stan zdrowia oraz wykazywanie nienagannej postawy etycznej.
Zasady wykonywania zawodu lekarza reguluje
Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty
[8]
, a lekarza weterynarii
Ustawa o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych
[9]
[10]
.
Zasady uznawania kwalifikacji lekarza nabytych w pa?stwach członkowskich
Unii Europejskiej
okre?la Ustawa o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w pa?stwach członkowskich Unii Europejskiej z dnia 22 grudnia 2015 r.
[11]
Dokonuje ona w zakresie swojej regulacji wdro?enia odpowiednich dyrektyw Wspolnot Europejskich.
Uczelnie medyczne w Polsce
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Nast?puj?ce uczelnie wy?sze kształc? przyszłych lekarzy (kierunek lekarski)
[12]
:
Uczelnie weterynaryjne w Polsce
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Nast?puj?ce uczelnie wy?sze kształc? przyszłych lekarzy weterynarii
[13]
:
Zobacz te? kategori?:
Specjalno?ci lekarskie
.
Znaczny rozwoj nauk medycznych spowodował konieczno?? wprowadzenia specjalizacji podstawowych i szczegołowych. Tytuł lekarza specjalisty w danej specjalno?ci medycznej uzyskuje si? po odbyciu trwaj?cego zwykle 5?6 lat szkolenia w trakcie pracy zawodowej. Szkolenie lekarza przed uzyskaniem tytułu specjalisty w szczegołowej specjalno?ci (tj. mo?liwej do uzyskania dopiero po zako?czeniu szkolenia w podstawowej specjalno?ci) ze wzgl?du na procedury administracyjne oraz wymogi formalne trwa zwykle około 15?20 lat, licz?c od momentu rozpocz?cia studiow.
System specjalizacji w Polsce
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Do roku 1999 obowi?zywał dwustopniowy system specjalizacji. Po dwoch ? trzech latach szkolenia lekarz otrzymywał tytuł ?lekarza danej specjalno?ci” np. lekarz chorob wewn?trznych ? tzw. I stopie? specjalizacji. Je?li zdecydował si? na kontynuowanie specjalizacji, mogł zdoby? tzw. specjalizacj? II stopnia i tytuł ?lekarza specjalisty” danej specjalno?ci ? np. lekarz specjalista chorob wewn?trznych. Ordynatorem oddziału mo?e zosta? tylko lekarz specjalista (II stopnia) w danej specjalno?ci. System ten nie dotyczył specjalizacji uzyskiwanych po zdobyciu innej (specjalizacji szczegołowych), gdzie obowi?zywał system jednostopniowy.
Do niedawna lekarze w Polsce mogli specjalizowa? si? w 40 specjalno?ciach podstawowych
[14]
:
- Anestezjologia
i
intensywna terapia
- Audiologia
i
foniatria
- Chirurgia dzieci?ca
- Chirurgia klatki piersiowej
- Chirurgia ogolna
- Chirurgia plastyczna
- Chirurgia szcz?kowo-twarzowa
- Choroby wewn?trzne
- Choroby zaka?ne
- Dermatologia
i
wenerologia
- Diagnostyka laboratoryjna
- Epidemiologia
- Genetyka kliniczna
- Kardiochirurgia
- Kardiologia
- Medycyna nuklearna
- Medycyna pracy
- Medycyna ratunkowa
- Medycyna rodzinna
- Medycyna s?dowa
- Medycyna transportu
- Mikrobiologia lekarska
- Neonatologia
- Neurochirurgia
- Neurologia
- Okulistyka
- Onkologia kliniczna
- Ortopedia
i
traumatologia narz?du ruchu
- Otorynolaryngologia
- Patomorfologia
- Pediatria
- Poło?nictwo
i
ginekologia
- Psychiatria
- Psychiatria dzieci i młodzie?y
- Radiologia
i
diagnostyka obrazowa
- Radioterapia
onkologiczna
- Rehabilitacja medyczna
- Transfuzjologia
kliniczna
- Urologia
- Zdrowie publiczne
oraz 28 specjalno?ciach szczegołowych (po uzyskaniu jednej z odpowiednich ? tzn. okre?lonych rozporz?dzeniem Ministra Zdrowia ? specjalizacji podstawowych):
- Alergologia
- Angiologia
- Balneologia
i
medycyna fizykalna
- Chirurgia naczyniowa
- Chirurgia onkologiczna
- Choroby płuc (
pulmonologia
)
- Diabetologia
- Endokrynologia
- Farmakologia kliniczna
- Gastroenterologia
- Geriatria
- Ginekologia onkologiczna
- Hematologia
- Hipertensjologia
- Immunologia kliniczna
- Kardiologia dzieci?ca
- Medycyna paliatywna
- Medycyna sportowa
- Nefrologia
- Neurologia dzieci?ca
- Neuropatologia
- Onkologia i hematologia dzieci?ca
- Otorynolaryngologia dzieci?ca
- Reumatologia
- Seksuologia
- Toksykologia kliniczna
- Transplantologia kliniczna
- Urologia dzieci?ca
Od 2013
[15]
roku lista specjalizacji lekarzy wygl?da nast?puj?co
[16]
:
- Alergologia
- Anestezjologia i intensywna terapia
- Angiologia
- Audiologia
i
foniatria
- Balneologia i medycyna fizykalna
- Chirurgia dzieci?ca
- Chirurgia klatki piersiowej
- Chirurgia naczyniowa
- Chirurgia ogolna
- Chirurgia onkologiczna
- Chirurgia plastyczna
- Chirurgia szcz?kowo-twarzowa
- Choroby płuc
- Choroby płuc dzieci
- Choroby wewn?trzne
- Choroby zaka?ne
- Dermatologia
i
wenerologia
- Diabetologia
- Diagnostyka laboratoryjna
- Endokrynologia
- Endokrynologia ginekologiczna i rozrodczo??
- Endokrynologia i diabetologia dzieci?ca
- Epidemiologia
- Farmakologia kliniczna
- Gastroenterologia
- Gastroenterologia dzieci?ca
- Genetyka kliniczna
- Geriatria
- Ginekologia onkologiczna
- Hematologia
- Hipertensjologia
- Immunologia kliniczna
- Intensywna terapia
- Kardiochirurgia
- Kardiologia
- Kardiologia dzieci?ca
- Medycyna lotnicza
- Medycyna morska i tropikalna
- Medycyna nuklearna
- Medycyna paliatywna
- Medycyna pracy
- Medycyna ratunkowa
- Medycyna rodzinna
- Medycyna s?dowa
- Medycyna sportowa
- Mikrobiologia lekarska
- Nefrologia
- Nefrologia dzieci?ca
- Neonatologia
- Neurochirurgia
- Neurologia
- Neurologia dzieci?ca
- Neuropatologia
- Okulistyka
- Onkologia i hematologia dzieci?ca
- Onkologia kliniczna
- Ortopedia
i
traumatologia narz?du ruchu
- Otorynolaryngologia
- Otorynolaryngologia dzieci?ca
- Patomorfologia
- Pediatria
- Pediatria metaboliczna
- Perinatologia
- Poło?nictwo
i
ginekologia
- Psychiatria
- Psychiatria dzieci i młodzie?y
- Radiologia
i
diagnostyka obrazowa
- Radioterapia onkologiczna
- Rehabilitacja medyczna
- Reumatologia
- Seksuologia
- Toksykologia kliniczna
- Transfuzjologia kliniczna
- Transplantologia kliniczna
- Urologia
- Urologia dzieci?ca
- Zdrowie publiczne
.
System specjalizacji opiera si? na modułach. Cz??? specjalizacji wyst?puje jako moduł jednolity, cz??? natomiast jest podzielona na moduł podstawowy i specjalistyczny (z czego moduł podstawowy mo?e by? wspolny dla kilku specjalizacji jednocze?nie). Dla przykładu, uko?czenie modułu podstawowego w zakresie chirurgii ogolnej (trwa 2 lata) upowa?nia do podj?cia modułu specjalistycznego ze specjalizacji:
Wykaz modułow podstawowych
[17]
:
- moduł podstawowy w zakresie chirurgii ogolnej
- moduł podstawowy w zakresie chorob wewn?trznych
- moduł podstawowy w zakresie otorynolaryngologii
- moduł podstawowy w zakresie patomorfologii
- moduł podstawowy w zakresie pediatrii.
Moduły jednolite trwaj? od 4 do 6 lat. Moduły podstawowe wraz z modułami specjalistycznymi od 4 do 7?10 lat (najdłu?ej transplantologia kliniczna). W niektorych wypadkach potrzebne jest uzyskanie jednej ze specjalizacji w pierwszej kolejno?ci, ?eby moc przyst?pi? do danego modułu specjalistycznego, np. uko?czona specjalizacja II stopnia (dawniej) lub tytuł specjalisty w dziedzinie
poło?nictwa i ginekologii
upowa?nia do rozpocz?cia modułu specjalistycznego z
endokrynologii ginekologicznej i rozrodczo?ci
lub
ginekologii onkologicznej
.
Natomiast lekarze denty?ci mog? specjalizowa? si? w nast?puj?cych specjalno?ciach:
- Chirurgia stomatologiczna
- Chirurgia szcz?kowo-twarzowa
- Ortodoncja
- Periodontologia
- Protetyka stomatologiczna
- Stomatologia dzieci?ca
- Stomatologia zachowawcza z endodoncj?
- Zdrowie publiczne
- Epidemiologia
.
Specjalizacje te odbywaj? si? na zasadzie modułow jednolitych trwaj?cych od 3 do 6 lat (najdłu?ej chirurgia twarzowo-szcz?kowa).
W
medycynie weterynaryjnej
aktualnie wyro?niamy 19 specjalizacji lekarsko-weterynaryjnych
[18]
:
- Choroby prze?uwaczy
- Choroby koni
- Choroby ?wi?
- Choroby psow i kotow
- Choroby drobiu
- Choroby gospodarskich i towarzysz?cych zwierz?t futerkowych
- U?ytkowanie i patologia zwierz?t laboratoryjnych, w tym towarzysz?cych
- Choroby ryb i zwierz?t akwakultury
- Choroby owadow u?ytkowych
- Choroby zwierz?t nieudomowionych
- Rozrod zwierz?t
- Chirurgia weterynaryjna
- Diagnostyka obrazowa
- Higiena pasz i prewencja weterynaryjna
- Higiena zwierz?t rze?nych i ?ywno?ci pochodzenia zwierz?cego
- Weterynaryjna diagnostyka laboratoryjna
- Epizootiologia i administracja weterynaryjna
- Choroby ptakow ozdobnych i goł?bi
- Dobrostan zwierz?t
Do
studiow specjalizacyjnych
mo?e przyst?pi? ka?dy
lekarz weterynarii
posiadaj?cy prawo wykonywania zawodu oraz 2 letni sta? pracy. Czas trwania szkolenia wynosi 2?3 lata
[19]
.
Form? ?e?sk? słowa ?lekarz” jest ?lekarka”
[20]
[21]
[22]
; dawniej nazywano ?lekarkami” rownie? zielarki b?d? znachorki
[23]
[22]
. Forma ta nie wyst?puje w
Ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty
[11]
. Stosowanie formy ?lekarka” nie jest dopuszczalne na piecz?tkach lekarskich, mo?liwe jest natomiast stosowanie skrotow (
lek.
zamiast
lekarz
i
lek. wet.
zamiast
lekarz weterynarii
)
[24]
.
Zarowno w j?zyku potocznym, jak i w oficjalnych dokumentach spotyka si? tytuły zawodowe lekarzy, ktore nie istniej? lub ktorych rozumienie i u?ycie jest niepełne albo nieprawidłowe:
- ?lekarz medycyny” ? nieistniej?cy
tytuł zawodowy
maj?cy by? synonimem tytułu ?lekarz”. Okre?lenie to bywa spotykane nie tylko w powszechnym u?yciu, ale tak?e w piecz?ciach lekarskich. Tre?? piecz?ci lekarskiej została opisana w Uchwale Nr 110/05/IV Naczelnej Rady Lekarskiej
[24]
i nie zezwala na stosowanie tytułow innych ni? ?lekarz” i ?lekarz dentysta”. Nagminne u?ywanie sformułowania ?lekarz medycyny” w reklamach telewizyjnych mo?e wynika? z ch?ci unikni?cia przez reklamodawcow sporow prawnych: zgodnie z art. 63
Kodeksu Etyki Lekarskiej
[25]
lekarz nie powinien u?ywa? swego wizerunku w celach komercyjnych, a widywani w reklamach aktorzy, podaj?cy si? za lekarzy, mog? by? tytułowani jedynie okre?leniem ?lekarz medycyny”;
- ?doktor” ? okre?lenie stosowane w mowie potocznej b?d? tradycyjnie jako forma grzeczno?ciowa wobec lekarzy oraz lekarzy weterynarii i lekarzy dentystow;
- lekarz dentysta
?
pot.
dentysta,
tytuł zawodowy
uzyskiwany przez absolwenta studiow na kierunku lekarsko-dentystycznym, b?d?cym kierunkiem odr?bnym od kierunku lekarskiego na polskich uczelniach medycznych;
- lekarz weterynarii
?
pot.
weterynarz,
tytuł zawodowy
uzyskiwany przez absolwenta
medycyny weterynaryjnej
zwi?zany z całkowicie odr?bnym zawodem;
- ?weterynarz” ? nieistniej?cy
tytuł zawodowy
b?d?cy w
mowie potocznej
okre?leniem zawodu
lekarza weterynarii
. Aktualnie coraz cz??ciej ma wyd?wi?k pejoratywny, oznaczaj?cy kogo? o niskich kompetencjach. W tłumaczeniu z
łaci?skiego
veterinarius
oznacza
hodowc? zwierz?t
, natomiast dopiero
medicus veterinarius
lekarza weterynarii dlatego te? okre?lenie ?weterynarz” nie jest do ko?ca poprawne
[26]
[27]
[28]
[29]
[30]
.
- ↑
Witold
W.
Doroszewski
Witold
W.
(red.),
lekarz
, [w:] Słownik j?zyka polskiego [online], PWN
[dost?p 2015-01-07]
.
- ↑
lekarz
, [w:] Słownik j?zyka polskiego [online], PWN
[dost?p 2015-01-07]
.
- ↑
a
b
Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. (
Dz.U. z 2011 r. nr 113, poz. 658
).
- ↑
a
b
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (
Dz.U. z 2022 r. poz. 1731
).
- ↑
Wiesław Bory?. Słownik etymologiczny j?zyka polskiego 2005 str. 283;
Aleksander Bruckner
,
Karel Kadlec
,
Lubor Niederle
. Pocz?tki kultury słowia?skiej str. 202; Zenon Klemensiewicz. Historia j?zyka polskiego. 2. Doba ?redniopolska, s. 28.
- ↑
Ireneusz
I.
Sudak
Ireneusz
I.
,
Lekarzy jak na lekarstwo
, ?
Gazeta Wyborcza
”, 8423, 90, Warszawa: Agora SA, 18 kwietnia 2015, s. 6
,
ISSN
0860-908X
.
- ↑
Studia WETERYNARYJNE ? 2022 | uczelnie | 11 kierunkow studiow i wymagania | opinie
. otouczelnie.pl. [dost?p 2022-05-23].
- ↑
Dz.U. z 1997 r. nr 28, poz. 152
- ↑
Składnica plikow | Ustawy | Dokumenty
. vetpol.org.pl. [dost?p 2022-05-23].
- ↑
Dz.U. z 1991 r. nr 8, poz. 27
- ↑
a
b
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w pa?stwach członkowskich Unii Europejskiej (
Dz.U. z 2023 r. poz. 334
).
- ↑
Uczelnie, na ktorych mo?na studiowa? kierunek lekarski w Polsce
.
- ↑
WETERYNARIA ? studia 2022 | 7 uczelni | rekrutacja i wymagania | opinie
[online], otouczelnie.pl
[dost?p 2022-07-04]
(
pol.
)
.
- ↑
Zał?cznik nr 1 do rozporz?dzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 stycznia 2007 r. zmieniaj?cego rozporz?dzenie w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystow (
Dz.U. z 2008 r. nr 170, poz. 1050
).
- ↑
Ministerstwo Zdrowia
[online], www2.mz.gov.pl
[dost?p 2017-11-24]
[zarchiwizowane z
adresu
2014-01-11]
.
Rozporz?dzenie to zast?piono w 2019 r. rozporz?dzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2019 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystow (
Dz.U. z 2019 r. poz. 602
).
- ↑
Zał?cznik numer 1
[online], mz.gov.pl [zarchiwizowane z
adresu
2014-01-11]
.
Rozporz?dzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 stycznia 2013 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystow.
- ↑
Zał?cznik numer 2
[online], mz.gov.pl [zarchiwizowane z
adresu
2014-01-11]
.
Rozporz?dzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 stycznia 2013 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystow.
- ↑
PIWet ? KSLW
[online], kslw.piwet.pulawy.pl
[dost?p 2022-05-23]
.
- ↑
PIWet ? KSLW
[online], kslw.piwet.pulawy.pl
[dost?p 2022-05-23]
.
- ↑
lekarka
, [w:] Słownik j?zyka polskiego [online], PWN
[dost?p 2020-01-13]
.
- ↑
Piotr
P.
Muldner-Nieckowski
Piotr
P.
,
?Psycholo?ka” i ?doktorka”
, [w:] Lekarski Poradnik J?zykowy [online]
[dost?p 2021-01-13]
.
- ↑
a
b
Jerzy
J.
Bralczyk
Jerzy
J.
,
Lekarka
[online], Okr?gowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza, 7 marca 2020
[dost?p 2021-01-13]
.
- ↑
Witold
W.
Doroszewski
Witold
W.
(red.),
lekarka
, [w:] Słownik j?zyka polskiego [online], PWN
[dost?p 2020-01-13]
.
- ↑
a
b
Krzysztof
K.
Makuch
Krzysztof
K.
(red.),
Biuletyn Naczelnej Rady Lekarskiej
[online], 2005
[dost?p 2016-08-28]
[zarchiwizowane z
adresu
2016-09-18]
.
- ↑
Kodeks Etyki Lekarskiej
[online], 20 wrze?nia 2003
[dost?p 2016-08-28]
.
- ↑
PULSAR
,
Lekarz weterynarii, czy weterynarz ? jak jest poprawnie i dlaczego? Warto wiedzie? …
[online], Weterynarz | Pulsar ? Przychodnia Weterynaryjna | Polska, 11 maja 2020
[dost?p 2022-07-03]
(
pol.
)
.
- ↑
Weterynarz ? Poradnia j?zykowa PWN
[online], sjp.pwn.pl
[dost?p 2022-07-03]
(
pol.
)
.
- ↑
icreate,
Otyły kot. Klinika weterynaryjna, lecznica i gabinet porady.
[online], Lancet, klinika weterynaryjna Warszawa, Godebskiego 15, 12 lutego 2016
[dost?p 2022-07-03]
(
pol.
)
.
- ↑
O Nas | NEOVET ? WWW
[online]
[dost?p 2022-07-03]
(
pol.
)
.
- ↑
Zwierz?ta chronione w Polsce
[online], www.sp12.miasto.zgierz.pl
[dost?p 2022-07-03]
.