1. Krolestwo Czech 2. Ksi?stwo Bukowiny 3. Ksi?stwo Karyntii 4. Ksi?stwo Krainy 5. Krolestwo Dalmacji 6. Krolestwo Galicji i Lodomerii 7. Pobrze?e 8. Austria przed Aniz? 9. Margrabstwo Moraw 10. Ksi?stwo Salzburga 11. ?l?sk Austriacki 12. Ksi?stwo Styrii 13. Tyrol 14. Austria za Aniz? 15. Vorarlberg 16. Krolestwo W?gier 17. Trojjedyne Krolestwo Chorwacji, Slawonii i Dalmacji (autonomiczna cz??? Krolestwa W?gier) 18. Bo?nia i Hercegowina (kondominium austriacko-w?gierskie)

Kraj koronny ( niem. Kronland ) ? terytorium składowe Cesarstwa Austrii w latach 1849?1867 i austriackiej cz??ci Austro-W?gier w latach 1867?1918. Głow? kraju koronnego był cesarz, w ktorego imieniu działał Landeshauptmann (starosta krajowy) albo Statthalter (namiestnik).

Oficjalna nazwa ?kraj koronny” pojawiła si? po reformach w 1849 r., jednak poszczegolne obszary, ktore nazwano krajami koronnymi, stanowiły cz??ci składowe monarchii habsburskiej znacznie wcze?niej. Kraje koronne były w zasadzie tylko okr?gami centralnej administracji cesarskiej, pozbawionymi (z pewnymi wyj?tkami) autonomii . Nie były natomiast cz??ciami składowymi federacji (pa?stwami składowymi Austro-W?gier były Cesarstwo Austrii i Krolestwo W?gier). Nie były rownie? okr?gami narodowo?ciowymi. Tym niemniej kraje koronne z reguły miały własn? to?samo??, wynikaj?c? z wielowiekowej historii. Wi?kszo?? z nich stanowi do dzi? odr?bne regiony kulturowe i historyczne.

Administracja kraju koronnego była dwutorowa ? centralna, wykonywana przez namiestnictwo ( Statthalterei / Landeshauptmannschaft ) i lokalna, wykonywana przez wydział krajowy ( Landesausschuss ; w Bukowinie i na ?l?sku Prezydium Krajowe). Przedstawicielstwem ludno?ci był sejm krajowy ( Landtag ). Zakres samorz?du kraju koronnego był w?ski i kompetencje organow samorz?dowych zdecydowanie ust?powały kompetencjom władzy centralnej.

Vorarlberg i Tyrol były zarz?dzane przez tego samego namiestnika, cho? stanowiły odr?bne kraje koronne. Podobnie Triest, Istria oraz Gorycja i Gradyska, ktore do celow administracyjnych ł?czono zazwyczaj w jeden kraj ? Pobrze?e .

Kraje koronne Austrii w 1914 r.

Herb	Nazwa potoczna	Pełna nazwa	O?rodek adm.	Powierzchnia w km²	Ludno?? w 1910 r.
	Gorna Austria Oberosterreich	Arcyksi?stwo Austrii za Aniz? Erzherzogtum Osterreich ob der Enns	Linz	11 982	853 006
	Dolna Austria Niederosterreich	Arcyksi?stwo Austrii przed Aniz? Erzherzogtum Osterreich unter der Enns	Wiede? Wien	19 825	3 513 814
	Styria Steiermark	Ksi?stwo Styrii Herzogtum Steiermark	Graz	22 425	1 444 157
	Karyntia Karnten	Ksi?stwo Karyntii Herzogtum Karnten	Klagenfurt	10 326	396 200
	Salzburg	Ksi?stwo Salzburga Herzogtum Salzburg	Salzburg	7153	214 737
	Tyrol Tirol	Ksi???ce Hrabstwo Tyrolu Gefurstete Grafschaft Tirol	Innsbruck	26 683	946 613
	Vorarlberg	Kraj Vorarlberg Das Land Vorarlberg	Bregencja Bregenz	2602	145 408
	Kraina Krain	Ksi?stwo Krainy Herzogtum Krain	Lublana Laibach	9954	525 995
	Pobrze?e Kustenland w tym: ? Triest ? Gorycja i Gradyska Gorz und Gradisca ? Istria Istrien	Pobrze?e Austriackie Osterreichisches Kustenland w tym: ? Wolne cesarskie miasto Triest Die Reichsunmittelbare Stadt Triest und ihr gebiet ? Ksi???ce Hrabstwo Gorycji i Gradyski Gefurstete Grafschaft Gorz und Gradisca ? Margrabstwo Istrii Markgrafschaft Istrien	Triest ? Triest ? Gorycja Gorizia ? Pore?	7969 95 2918 4.956	893 797 229 510 260 721 403 566
	Dalmacja Dalmatien	Krolestwo Dalmacji Konigreich Dalmatien	Zadar Zara	12 831	645 666
	Czechy Bohmen	Krolestwo Czech Konigreich Bohmen	Praga Prag	51 947	6 769 548
	Morawy Mahren	Margrabstwo Moraw Markgrafschaft Mahren	Brno Brunn	22 222	2 622 271
	?l?sk Austriacki Schlesien	Ksi?stwo Gornego i Dolnego ?l?ska, Ksi?stwo ?l?ska Herzogtum Ober- und Niederschlesien, Herzogtum Schlesien	Opawa Troppau	5147	756 949
	Galicja i Lodomeria Galizien und Lodomerien	Krolestwo Galicji i Lodomerii z Wielkim Ksi?stwem Krakowskim i Ksi?stwami O?wi?cimskim i Zatorskim Konigreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtumern Auschwitz und Zator	Lwow Lemberg	78 497	8 025 675
	Bukowina	Ksi?stwo Bukowiny Herzogtum Bukowina	Czerniowce Czernowitz	10 441	800 098

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Henryk Batowski: Rozpad Austro-W?gier 1914-1918 , wydanie II poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo Literackie , Krakow 1982, ISBN  83-08-00581-0 .
• Henryk Wereszycki : Historia Austrii , wydanie drugie poprawione i uzupełnione, Zakład Narodowy im. Ossoli?skich ? Wydawnictwo, Wrocław 1986, ISBN  83-04-01680-X .
• Teofil T.   Lijewski   Teofil T. , Austria , Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, ISBN  83-01-05164-7 , OCLC   835860669   . brak strony (ksi??ka)

• p
• d
• e

Podział administracyjny Austro-W?gier (1867?1918)

Krolestwa i Kraje Reprezentowane w Radzie Pa?stwa (Przedlitawia)	Arcyksi?stwo Austrii za Aniz? Arcyksi?stwo Austrii przed Aniz? Ksi?stwo Salzburga Ksi?stwo Styrii Ksi?stwo Karyntii Ksi?stwo Krainy Ksi???ce Hrabstwo Tyrolu Vorarlberg Kraje Korony Czeskiej Krolestwo Czech Margrabstwo Moraw Ksi?stwo Gornego i Dolnego ?l?ska Krolestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Ksi?stwem Krakowskim i Ksi?stwem O?wi?cimia i Zatora Ksi?stwo Bukowiny Krolestwo Dalmacji Pobrze?e Austriackie Ksi???ce Hrabstwo Gorycji i Gradyski Margrabstwo Istrii Wolne cesarskie miasto Triest
Kraje Korony ?wi?tego Stefana (Zalitawia)	Krolestwo W?gier z Wielkim Wojewodztwem Siedmiogrodu Krolestwo Chorwacji i Slawonii Fiume
Kondominium	Bo?nia i Hercegowina (anektowana w 1908)