Kontrofensywy Armii Czerwonej

II wojna ?wiatowa , front wschodni
Mapa radzieckich zimowych kontrofensyw przeprowadzonych na całej linii frontu wschodniego na przełomie 1941 i 1942
Czas	listopad 1941 ? kwiecie? 1942
Terytorium	ZSRR
Przyczyna	operacja Barbarossa
Wynik	całkowite zatrzymanie przez Armi? Czerwon? realizacji niemieckiego planu ataku na Zwi?zek Radziecki
Strony konfliktu
III Rzesza   ZSRR
Siły
Wehrmacht Armia Czerwona
brak wspołrz?dnych

Kontrofensywy sowieckie ? seria uderze? Armii Czerwonej , jakie odbyły si? zim? 1941/1942 na wszystkich głownych teatrach operacyjnych II wojny ?wiatowej na froncie wschodnim . W ich wyniku całkowicie zatrzymano realizacj? operacji ?Barbarossa” ? niemieckiego planu ataku na Zwi?zek Radziecki . Były to nast?puj?ce operacje wojskowe :

• Operacja tichwi?ska ( ros. Тихвинская наступательная операция)

Rozpocz?ta mi?dzy 10 a 12 listopada przez samodzielne armie na kierunku wołchowskim przy wsparciu Frontu Połnocno-Zachodniego w celu odbicia Tichwina . Doprowadziła do odwrotu wydzielonych wojsk niemieckich Grupy Armii ?Połnoc” , przez co nie udało si? jej doprowadzi? do pełnego okr??enia Leningradu . Operacj? kontynuował nowo powstały Front Wołchowski do ko?ca grudnia 1941 roku.

• Operacja rostowska (ros. Ростовская наступательная операция)

Wyprowadzana stopniowo mi?dzy 17 a 27 listopada przez armie Frontu Południowego w ogolnym kierunku na Rostow nad Donem w celu rozbicia nadmiernie rozci?gni?tych w czasie i przestrzeni jednostek niemieckiej 1 Armii Pancernej nale??cej do Grupy Armii ?Południe” . Armia ta została zmuszona do odwrotu spod Rostowa i okopania si? dalej na zachodzie w rejonie rzeki Mius w lutym 1942 roku.

• Operacja moskiewska (ros. Московская наступательная операция)

Najwa?niejsza z sowieckich kontrofensyw . Wyprowadzona przez dwa fronty Armii Czerwonej ? Kalini?ski i Zachodni na głowne siły Grupy Armii ??rodek” rozci?gni?te w marszu i wym?czone trwaj?c? od pa?dziernika bitw? pod Moskw? . Rozpocz?ła si? poprzez stopniowe wchodzenie do walki kolejnych armii mi?dzy 5 a 7 grudnia. Po odbiciu miast Kalinin , Klin , Sołniecznogorsk do akcji wkroczyły wojska Frontu Południowo-Zachodniego co spowodowało dalsze zdobycze: Jelec , Tuła , Kaługa , Naro-Fominsk . Niemcy zostali zmuszeni do odwrotu spod bram Moskwy .

• Kercze?sko-teodozyjska operacja desantowa (ros. Керченско-Феодосийская десантная операция)

Przeprowadzona przy wsparciu Floty Czarnomorskiej przez wojska Frontu Krymskiego w celu odci??enia obro?cow Sewastopola na Krymie . L?dowanie odbyło si? na Połwyspie Kercze?skim 25 grudnia i spowodowało powa?ne trudno?ci w wojskach niemieckiej 11 Armii , co doprowadziło do wstrzymania szturmu Sewastopola .

• Operacja luba?ska (ros. Любанская наступательная операция)

Nieudana operacja Frontu Wołchowskiego wyprowadzona 7 stycznia 1942 roku w celu odblokowania Leningradu oraz odrzucenia na południe niemieckiej 18 Armii . Uporczywe walki trwały do 30 kwietnia i zako?czyły si? kl?sk? sowieckiej 2 Armii Uderzeniowej generała Andrieja Własowa .

• Operacja r?ewsko-wiaziemska (ros. Ржевско-Вяземская наступательная операция)

Po pocz?tkowym sukcesie operacji moskiewskiej Sowieci zamierzali dobi? niemieck? Grup? Armii ??rodek” poprzez jej okr??enie. Zamierzano tego dokona? poprzez kombinacje uderze? trzech frontow ? Połnocno-Zachodniego, Kalini?skiego i Zachodniego, atakuj?c gł?bokie tyły Wehrmachtu poprzez Wia?m? , Syczewo , Mo?ajsk , R?ew oraz dalej Toropiec i Chołm . Operacja ruszyła mi?dzy 8 a 10 stycznia 1942 roku i trwała praktycznie do kwietnia. Najwi?kszy sukces odniosł Front Kalini?ski docieraj?c pod Chołm i zdobywaj?c znaczne tereny lesistej wy?yny Wałdaj . Operacja zako?czyła si? jednak ogolnie pora?k? poniewa? podobnego sukcesu nie odniosł Front Zachodni. Co wi?cej w wyniku niemieckich przeciwuderze? rozbite zostały znaczne siły sowieckie ? w tym pełny korpus wojsk powietrznodesantowych.

• Operacja diemia?ska (ros. Демянская наступательная операция)

Nieudana operacja zniszczenia cz??ci niemieckiej 16 Armii pod Diemianskiem . Rozpocz?ta 7 stycznia 1942 roku przez Front Połnocno-Zachodni jako cz??? operacji r?ewsko-wiaziemskiej. W jej wyniku udało si? okr??y? cz??? 16 Armii, ale pomimo wielu prob a? do 20 maja nie udało si? jej zniszczy?. Wojska niemieckie były skutecznie zaopatrywane przez Luftwaffe , a nast?pnie wykonano przeciwuderzenie i odblokowano okr??one wojska.

• Operacja barwienkowsko-łozowska (ros. Барвенково-Лозовская наступательная операция)

Wykonana mi?dzy 18 a 31 stycznia 1942 roku przez wojska dwoch frontow ? Południowego i Południowo-Zachodniego. Była kontynuacj? zwyci?skich walk pod Rostowem nad Donem z zamiarem zniszczenia wojsk Grupy Armii ?Południe”. Jej skutkiem było wybicie wyłomu w rejonie Barwinkowych . Dalsze post?py zostały jednak zablokowane. Powstały w ten sposob tak zwany ?wyst?p barwienkowski” w maju 1942 roku przyczynił si? do znacznej kl?ski Armii Czerwonej w wyniku kontrofensywy niemieckiej podczas operacji charkowskiej .

Rezultat kontrofensyw [ edytuj | edytuj kod ]

Armia Czerwona w pierwszych operacjach odniosła całkowity sukces, zmuszaj?c Wehrmacht nie tylko do obrony , ale i do odwrotu . W drugim etapie zmaga?, ktory zacz?ł si? zasadniczo w styczniu 1942 roku, Wehrmacht otrz?sn?ł si? z grudniowych niepowodze? i poprzez przeciwuderzenia dora?nie sformowanych grup, zniszczył czołowki poszerzaj?cych wyłomy frontow sowieckich , cho? za cen? dalszych strat terytorialnych.

Do dzi? kontrowersyjny jest, zwi?zany z tymi wydarzeniami rozkaz Wodza i kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera , obrony za wszelk? cen? dotychczas zdobytych linii frontu . Z jednej strony naraził on wojska niemieckie na wielkie straty osobowe, a z drugiej poprzez uporczyw? obron? nie doprowadził do utraty wi?kszych ilo?ci ci??kiego sprz?tu i załamania linii frontu.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Феськов В.И., Калашников К.А., Голиков В.И.: Красная Армия в победах и поражениях 1941-1945 гг., Томск 2001, c. 24-29.