Kobry?

Кобрын

Centrum miasta
Herb Flaga
Pa?stwo	Białoru?
Obwod	brzeski
Rejon	kobry?ski
Populacja  (2010) ? liczba ludno?ci	51 200 [1]
Nr kierunkowy	+375 1642
Kod pocztowy	225301, 225306, 225860
Tablice rejestracyjne	1
Poło?enie na mapie obwodu brzeskiego Kobry?
Poło?enie na mapie Białorusi Kobry?
52°13′N   24°21′E / 52,216667   24,350000
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodro?ach
Strona internetowa

Kobry? ( biał.   Ко?брын , Kobryn , ros.   Кобрин , jid.   ‏??????‎ , Kobrin ) ? miasto w zachodniej cz??ci Białorusi , poło?one na Polesiu , przy poł?czeniu Kanału Dniepr-Bug z rzek? Muchawiec . Do 1939 roku w Polsce. Le?y obok głownej drogi Warszawa ? Mi?sk ? Moskwa ( M1 E30 ), około 50 km od granicy z Polsk? . Liczy 51,2 tys. mieszka?cow (2010); Przemysł precyzyjny, metalowy, materiałow budowlanych, spo?ywczy oraz lekki ^[2] ; w?zeł drogowy , muzeum .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

?redniowiecze, I Rzeczpospolita i okres zaborow [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z 1287. Wyniki bada? archeologicznych przeprowadzonych w 1999 w Kobryniu pokazały, ?e osada została zało?ona o kilkaset lat wcze?niej. Do ko?ca XIII wieku własno?? ksi???t włodzimiersko-woły?skich. Od 1312 w Wielkim Ksi?stwie Litewskim . Od ko?ca XIV wieku do 1490 stolica ksi?stwa Kobry?skiego nale??cego do potomkow Olgierda . Ksi??? Roman Kobry?ski wraz ze swoim oddziałem uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem . Od XVI wieku siedziba powiatu, w latach 1589?1766 na prawie magdeburskim. Od XVI wieku miasto było du?ym skupiskiem ludno?ci ?ydowskiej. Miasto ekonomii kobry?skiej w drugiej połowie XVII wieku ^[3] .

Miasto krolewskie poło?one było w ko?cu XVIII wieku w powiecie brzeskolitewskim wojewodztwa brzeskolitewskiego ^[4] . Miejsce obrad sejmikow ziemskich powiatu mozyrskiego w 1659 roku ^[5] .

Od 1795 w zaborze rosyjskim , jako siedziba powiatu kobry?skiego guberni grodzie?skiej . Miasto zostało mocno zniszczone w trakcie bitwy rosyjsko-saskiej podczas inwazji Napoleona na Rosj? 15 (27) lipca 1812 r.

W Polsce mi?dzywojennej [ edytuj | edytuj kod ]

10 lutego 1919 roku miejscowo?? została przej?ciowo zdobyta przez polsk? kawaleri? z grupy gen. Listowskiego , a dwa dni po?niej trwale przez oddział kawalerii pod dowodztwem mjr. Władysława D?browskiego ^[6] . Podczas wojny polsko-bolszewickiej w okresie od 11 do 23 wrze?nia 1920 w rejonie Kobrynia toczyły si? walki pomi?dzy 4 Armi? WP a 4 Armi? RFSRR .

W okresie mi?dzywojennym nale?ał do Polski, był stolic? powiatu w wojewodztwie poleskim oraz siedzib? wiejskiej gminy Kobry? . Stacjonował w nim sztab 30. DP i 83 pułk piechoty.

1 pa?dziernika 1933 obszar miasta powi?kszono kosztem gminy wiejskiej Kobry? , z ktorej przył?czono cz??ci trzech maj?tkow ziemskich ^[7] .

• Widoki Kobrynia w czasach II Rzeczypospolitej:
• 
  Ulica Piłsudskiego
• 
  Ulica Traugutta
• 
  Ulica 3-go Maja
• 
  Ulica Ratnia?ska
• 
  Rynek
• 
  Dworzec kolejowy
• 
  Magistrat i Bank Społdzielczy
• 
  S?d Powiatowy
• 
  Pomnik Tadeusza Ko?ciuszki
• 
  Most na Muchawcu
• 
  Kobry? na mapie (1910)

Wojna obronna i okres powojenny [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Bitwa pod Kobryniem .

Kobry? i jego okolice we wrze?niu 1939 były wa?nym o?rodkiem obrony polskiej na Polesiu i miejscem krwawych walk. Tu w dniach 17?18 wrze?nia 1939 toczyły si? walki z niemieckim XIX Korpusem Pancernym gen. Heinza Guderiana . Po ust?pieniu Niemcow rozgorzały walki z działaj?cymi w rejonie Kobrynia komunistycznymi bandami zwalczaj?cymi Polakow, ktore uaktywniły si? na wie?? o agresji sowieckiej na Polsk?. Na koniec polskim obro?com przyszło si? zmierzy? z wkraczaj?cymi od wschodu oddziałami sowieckimi.

Ziemi kobry?skiej bronili ?ołnierze dowodzonej przez płk. Adama Eplera Dywizji ?Kobry?”, zorganizowanej po 10 wrze?nia 1939 r. na bazie jednostek wchodz?cych w skład O?rodka Zapasowego 30 Poleskiej Dywizji Piechoty (82. Syberyjski pułk strzelcow z Brze?cia, 83. pułk Strzelcow Poleskich z Kobrynia, 84. pułk Strzelcow Polskich z Pi?ska oraz 5. dywizjon artylerii lekkiej). W walkach pod Kobryniem wzi?ła tak?e udział kompania ochotnicza sformowana z uczniow kobry?skiego gimnazjum, ktorzy odbyli przedpoborowe przysposobienie wojskowe (członkowie kobry?skiego ?Strzelca”), ?ołnierze Legii Akademickiej przybyli do Kobrynia oraz liczni funkcjonariusze Policji Pa?stwowej z Kobrynia i Brze?cia. Walki trwały do dnia 22 wrze?nia 1939, kiedy do miasta opuszczanego przez Niemcow weszły oddziały sowieckie.

Od 19 wrze?nia 1939 pod okupacj? niemieck?, od 22 wrze?nia do czerwca 1941 pod okupacj? sowieck?, nast?pnie do lata 1944 ponownie pod niemieck?. W latach 1941?1942 miejscowa ludno?? ?ydowska została przez Niemcow zamkni?ta w getcie , a nast?pnie wymordowana. W latach 1945?1991 miasto nale?ało do Białoruskiej SRR , od 1991 jest cz??ci? Białorusi.

W 2008 w Kobryniu odnaleziono masowe groby ?ołnierzy polskich. W mie?cie, na terenie starego cmentarza katolickiego zlokalizowano zbiorow? mogił?, z ktorej wydobyto szcz?tki 13 ?ołnierzy Wojska Polskiego poległych zapewne 18 wrze?nia 1939 podczas obrony miasta. W?rod licznych elementow uzbrojenia i oporz?dzenia wojskowego w grobie znaleziono przedmioty pozwalaj?ce na identyfikacj? konkretnych ?ołnierzy. Na podstawie odnalezionych znakow to?samo?ci zidentyfikowano nazwiska trzech ?ołnierzy WP: strzelca Stanisława Matyki, podchor??ego Ewarysta Zajkowskiego oraz strzelca Ludwika Lipy. W Podziemieniu k. Kobrynia odnaleziono i ekshumowano szcz?tki 42 zamordowanych Polakow, ?ołnierzy, policjantow i cywilow, ktorzy według wst?pnych ustale? wszyscy zgin?li z r?k miejscowych band. ^[8]

Uroczysty pogrzeb prochow odnalezionych polskich ofiar, w?rod nich generała Stanisława Sołłohub-Dowoyno , odbył si? 13 wrze?nia 2008 na cmentarzu w Kobryniu przy asy?cie honorowej pocztow sztandarowych polskiego wojska i policji. Ceremonii przewodniczył ks. bp Tadeusz Płoski , ordynariusz polowy Wojska Polskiego ^[9] .

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

Wybrane zabytki

• Ko?cioł katolicki pw. Za?ni?cia NMP, po?no klasycystyczny zbudowany w 1843. Zamkni?ty w 1962, oddany wiernym w 1989 ^[10] .
• Monaster Przemienienia Pa?skiego ? klasztor prawosławny zało?ono w 1497, pocz?tkowo budynki drewniane, murowane barokowe wybudowano na pocz?tku XVI w. Po unii brzeskiej w 1596 klasztor przej?li bazylianie. W 1626 odbył tu si? synod biskupow unickich Rzeczypospolitej. Po skasowaniu unii w 1839 w klasztorze mie?ciło si? prawosławna szkoła duchowna. Budynek został opuszczony po po?arze w II poł. XIX wieku. Po remoncie w okresie mi?dzywojennym była tu siedziba s?du. Do 2010 znajdowała si? w nim komenda policji, nast?pnie został przekazany prawosławnej eparchii . Obecnie działa tu ?e?ski monaster Spasski .
• Park im. Suworowa , zało?ony w 1768 przez podskarbiego Antoniego Tyzenhauza , obecna nazwa nadana w czasach radzieckich.
• Dworek miejski zwany Domem Suworowa, klasycystyczny, zbudowany w 1794, zniszczony w czasie II wojny ?wiatowej. Odrestaurowany w latach 1948 i 1980. W dworku muzeum wojskowo-historyczne im. Aleksandra Suworowa , ktory w nim mieszkał w 1797 i 1800. W dworku tym w 1860 przebywał Romuald Traugutt .
• Cerkiew ?w. Mikołaja Cudotworcy , drewniana przeniesiona do Kobrynia w 1841 i usytuowana w obecnym miejscu. Cerkiew zamkni?to w latach 60. XX wieku i zamieniono w magazyn muzealny, oddano wiernym w 1986. Obok cerkwi dzwonnica.
• Sobor ?w. Aleksandra Newskiego , wzniesiony w latach 1864?1868 na mogile ?ołnierzy rosyjskich poległych w bitwie z wojskami Napoleona w 1812. ?wi?tynia upami?tnia poległych i zniesienie pa?szczyzny. Wzniesiona przez carat za pieni?dze z konfiskaty maj?tkow po powstaniu styczniowym.
• Synagoga z II połowy XIX wieku (obecnie w ruinie)
• Gmach przedwojennego Magistratu i Banku Społdzielczego
• Gmach przedwojennego Gimnazjum Pa?stwowego im. Marii Rodziewiczowny
• Dawna stacja pocztowa z 1846
• wielowyznaniowe cmentarze miejskie

Sport [ edytuj | edytuj kod ]

W czasach II RP w mie?cie swoj? siedzib? miał WKS Kobry? .

Ludzie zwi?zani z Kobryniem [ edytuj | edytuj kod ]

  Z tym tematem zwi?zana jest kategoria: Ludzie zwi?zani z Kobryniem .

• Stanisław Bukraba ? burmistrz Kobrynia od 1920
• Franciszek Kleeberg ? generał, dowodca SGO Polesie
• Jegor Kluka ? rosyjski siatkarz pochodzenia białoruskiego
• Piotr Kreczeuski ? białoruski polityk, nauczyciel i publicysta, jeden ze wspołzało?ycieli Białoruskiej Republiki Ludowej
• Wiktar Kuczynski ? białoruski polityk
• Mikołaj Kunicki ? uczestnik walk i obro?ca ludno?ci polskiej przed UPA na Wołyniu i w Bieszczadach
• Aleksander Mickiewicz ? polski wykładowca, brat Adama Mickiewicza . Pochowany na tutejszym cmentarzu katolickim
• Siemion Sidorczuk ? rosyjski architekt
• Balbina ?witycz-Widacka ? polska rze?biarka i poetka
• Witold Turkiewicz ? urodzony tu w 1926 polski artysta-plastyk tworz?cy w szkle i ceramice
• Zygmunt Ziołkowski ? burmistrz Kobrynia w latach 1937?1939

Miasta partnerskie [ edytuj | edytuj kod ]

• Wraca
• Glarus
• Uelzen
• Liwny
• Tichorieck
• Bielsk Podlaski
• Mi?dzyrzec Podlaski

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Krolestwa Polskiego hasło Kobry?

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Krolestwa Polskiego hasło Kobry?ski

• Cezary Rudzi?ski: Kobry?. ?ladami wielkich rodakow . Otwarty Przewodnik Krajoznawczy, 2011-01-01. [dost?p 2023-03-12].
• Cezary Rudzi?ski: Kobry?. W oczach dawnych i wspołczesnych . Otwarty Przewodnik Krajoznawczy, 2011-01-01. [dost?p 2023-03-12].
• Zdj?cia Kobrynia
• Wirtualna wycieczka po Kobryniu
• Turystyczny Kobry?
• Познай Кобрин - энциклопедия, гид и путеводитель по городу ( Poznaj Kobry? ? encyklopedia i przewodnik po mie?cie... ) . kobrintour.by. [dost?p 2023-03-12]. ( ros. ) .
• Kobry? , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. IV: K?s ? Kutno, Warszawa 1883, s. 205   .
• Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona