Kiry

cz??? wsi
Kiry
Pa?stwo	Polska
Wojewodztwo	małopolskie
Powiat	tatrza?ski
Gmina	Ko?cielisko
Sołectwo	Ko?cielisko
Cz??? miejscowo?ci	Ko?cielisko
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-511 [2]
Tablice rejestracyjne	KTT
SIMC	0468536
Poło?enie na mapie gminy Ko?cielisko Kiry
Poło?enie na mapie Polski Kiry
Poło?enie na mapie wojewodztwa małopolskiego Kiry
Poło?enie na mapie powiatu tatrza?skiego Kiry
49°16′39″N   19°51′57″E / 49,277500   19,865833 [1]

Kiry ? cz??? wsi Ko?cielisko w Polsce w wojewodztwie małopolskim , w powiecie tatrza?skim , w gminie Ko?cielisko ^{[3] [4]} .

Kiry poło?one s? u wylotu Doliny Ko?cieliskiej , znane jako punkt wypadowy wycieczek kierowanych do tej doliny Ko?cieliskiej i w jej okolice ^[5] .

Układ osiedla [ edytuj | edytuj kod ]

Na Kiry składaj? si? trzy polany ^[5] :

• Kira Le?nicka (poło?ona na zachod od wej?cia do doliny)
• Ni?nia Kira Mi?tusia (poło?ona na wschod od wej?cia do doliny)
• Wy?nia Kira Mi?tusia (le??ca w samej Dolinie Ko?cieliskiej na terenie TPN).

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Nazwa Kir pochodzi od gwarowego okre?lenia zakr?tu drogi, ?cie?ki lub rzeki i brzmi?cego kira lub kiera . Drugie człony nazw pochodz? od wsi do ktorych nale?ały: Le?nicka od Le?nicy, a Mi?tusia od Mi?tustwa. Zachowane dokumenty z 1646 potwierdzaj? nadanie praw własno?ci Kir przez krola Władysława IV Waz? dla sołtysow Łasiow z poło?onej na wschodnim Podhalu wsi Le?nicy. Mieli oni tutaj szopy na siano. W połowie XIX w Kirach istniały chatki w?glarzy wypalaj?cych w?giel drzewny i funkcjonował tartak wodny z gonciarni? . Po?niej przeniesiono tutaj tak?e ze Starych Ko?cielisk le?niczowk?. Przed II wojn? ?wiatow? w Kirach oprocz tej le?niczowki było jeszcze 10 domostw i nierentowny tartak. W latach 1920?1930 stacjonowała tutaj Kompania Wysokogorska Wojska Polskiego ^[6] .

W latach 1975?1998 Kiry administracyjnie nale?ały do wojewodztwa nowos?deckiego .

Jeszcze w XX w. polan u?ywano do przechowywania siana oraz masowego wypasu owiec. Obecnie na polanach le??cych poza terenami TPN znajduj? si? goralskie zabudowania, kaplica Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej (wzniesiona w 1972 r. przez zakon kanonikow latera?skich ^[7] ), przystanek PKS i busow, postoj doro?ek, gospoda Słowi?skich (aktualnie pod nazw? Harna?), kiosk, sklep i parkingi. Gł?biej znajduje si? poczta, bar Hajduk, o?rodki wczasowe i pensjonaty, a tak?e stadion biathlonowy. Na Wy?niej Mi?tusiej Kirze prowadzony jest obecnie kulturowy wypas owiec, a w stoj?cym tu szałasie mo?na kupi? oscypki , bundz i ??tyc? ^[6] .

Przez osiedle biegnie szosa z Zakopanego do Witowa i dalej ( Chochołow , Czarny Dunajec ).

Szlaki turystyczne [ edytuj | edytuj kod ]

? zielony z Pałkowki przez Butorowy Wierch , Budzowk?, Rysiulowk? i Gro? do Kir, a dalej dnem Doliny Ko?cieliskiej do schroniska na Hali Ornak :

• Czas przej?cia z Butorowego Wierchu do Kir: 1:25 h, ↑ 1:40 h
• Czas przej?cia z Kir do schroniska: 1:40 h, ↓ 1:35 h

? znakowany zielono szlak z Siwej Polany u wylotu Doliny Chochołowskiej przez Polan? Biały Potok do Kir, a st?d ju? dalej jako nieoznakowana Droga pod Reglami wzdłu? granicy lasu do Zakopanego .

• Czas przej?cia z Siwej Polany do Kir: 50 min w obie strony
• Odległo?? z Kir do wylotu Doliny Małej Ł?ki : 3,0 km ^[8]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]