Ken’ichi Fukui

Ken’ichi Fukui
福井謙一
	; Kenichi Fukui (1966)
Pa?stwo działania	Japonia
Data i miejsce urodzenia	4 pa?dziernika 1918 ; Nara
Data i miejsce ?mierci	9 stycznia 1998 ; Kioto
	profesor
	Specjalno??: chemia
Alma Mater	Uniwersytet Kiotyjski
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie chemii
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ken’ichi Fukui ( jap. 福井謙一 Fukui Ken’ichi ; ur. 4 pa?dziernika 1918 w Narze , zm. 9 stycznia 1998 w Kioto ) ? japo?ski chemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w roku 1981, wspolnie z Roaldem Hoffmannem , za niezale?nie wykonane teoretyczne badania reaktywno?ci zwi?zkow chemicznych wspołtworca teorii orbitali frontalnych (granicznych).

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

W 1941 uko?czył chemi? na Cesarskim Uniwersytecie w Kioto , po czym zaj?ł si? badaniami paliw syntetycznych w Wojskowym Laboratorium Paliwowym. W roku 1943 wrocił na macierzyst? uczelni?, gdzie został wykładowc? na Wydziale Chemii Paliw. W latach 1951?1982 był profesorem chemii fizycznej na Uniwersytecie Kiotyjskim. W latach 1982?1988 był prezesem Instytutu Technicznego w Kioto.

Zaczynaj?c prac? eksperymentaln?, Fukui stworzył grup? teoretykow, z ktorymi kontynuował badania w dziedzinie chemii organicznej . Wyniki były publikowane głownie w czasopismach japo?skich. W roku 1952 odniosł sukces, odkrywaj?c zwi?zek pomi?dzy aktywno?ci? chemiczn? w?glowodorow aromatycznych i ich g?sto?ci? elektronow? . Starał si? te? sformułowa? dokładn? drog? reakcji chemicznych. W pierwszej publikacji dotycz?cej tej problematyki (1970) w prosty sposob wyja?nił znaczenie geometrycznego kształtu reaguj?cych cz?steczek. Rownocze?nie wykazał istotn? rol? orbitali frontalnych w reakcjach ^[1]^[2].

Za swoj? prac? dotycz?c? roli orbitali frontalnych w reakcjach chemicznych, otrzymał Nagrod? Nobla, pierwsz? wr?czon? Japo?czykowi. W szczegolno?ci chodziło o kwesti? dzielenia lu?no powi?zanych elektronow zajmuj?cych cz?steczkowe orbitale frontalne nazwane akronimami HOMO i LUMO , oznaczaj?cymi:

HOMO ? najwy?szy zaj?ty orbital cz?steczkowy (od ang. highest occupied molecular orbital )
LUMO ? najni?szy niezaj?ty orbital cz?steczkowy (od ang. lowest unoccupied molecular orbital ).

Niezale?nie od Fukai, ktory publikował swoje prace w j?zyku japo?skim, tego samego odkrycia dokonali dwaj uczeni ameryka?scy, Roald Hoffmann ( Uniwersytet Cornella ) i Robert Woodward ( Uniwersytet Harvarda , laureat Nagrody Nobla z roku 1965, ktory zmarł przed przyznaniem jej za teori? orbitali frontalnych) ^[1]^[2].

Ken’ichi Fukui został członkiem ^[1]^[2]:

1983 ? Ameryka?ska Akademia Sztuk i Nauk (członek zagraniczny)
1981 ? Europejska Akademia Nauk i Sztuk Pi?knych
1970 ? International Academy of Quantum Molecular Science
1983 ? The Japan Academy
1981 ? National Academy of Sciences (członek zagraniczny)
1970 ? National Science Foundation (członek zagraniczny)
1985 ? Pontifical Academy of Sciences
1989 ? Royal Institution (członek zagraniczny)
1989 ? Royal Society (członek zagraniczny).

W latach 1983?1984 pełnił funkcj? prezesa Japo?skiego Towarzystwa Chemicznego .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b ^c Kenichi Fukui . [w:] Notable Names Database (NNDB) [on-line]. [dost?p 2014-05-21]. ( ang. ) .
↑ ^a ^b ^c Kenichi Fukui - Facts . [w:] The Nobel Prize in Chemistry 1981 [on-line]. Nobel Media AB. [dost?p 2014-05-21]. ( ang. ) . ; Biographical . i The Role of Frontier Orbitals in Chemical Reactions . [w:] Nobel Lecture [on-line]. 8 grudnia 1981.

[NNDB-1] Kenichi Fukui . [w:] Notable Names Database (NNDB) [on-line]. [dost?p 2014-05-21]. ( ang. ) .

[Fukui-2] Kenichi Fukui - Facts . [w:] The Nobel Prize in Chemistry 1981 [on-line]. Nobel Media AB. [dost?p 2014-05-21]. ( ang. ) . ; Biographical . i The Role of Frontier Orbitals in Chemical Reactions . [w:] Nobel Lecture [on-line]. 8 grudnia 1981.

[1]

[2]