Kartaczownica Gatlinga eksponowana w
Fort Laramie
Kartaczownica Gatlinga
? jeden z prekursorow
karabinu maszynowego
. W odro?nieniu od poprzednich
kartaczownic
, wielolufowy karabin Gatlinga zapewniał du??
szybkostrzelno??
i łatwo?? ponownego ładowania. Z technicznego punktu widzenia ta konstrukcja nie jest karabinem maszynowym, gdy? ogie? z niej prowadzony jest r?cznie, a nie automatycznie. Skonstruowana została w roku 1861 przez
Richarda Gatlinga
a opatentowana w 1862, wypieraj?c wcze?niejsz?
kartaczownic? Agera
.
Zasadnicza idea broni była znana ju? w
XVIII wieku
? kilkana?cie umieszczonych obok siebie
luf
, odpalanych kolejno, miało zapewni? prowadzenie nieprzerwanego ognia. Na przeszkodzie w realizacji tego pomysłu stały jednak brak odpowiednich
nabojow
i ograniczenia technologiczne, ktorych pokonanie mo?liwe było dopiero w drugiej połowie
XIX wieku
.
Gatling wykorzystał pojawienie si?
nabojow zespolonych
z metalow?
łusk?
i opracował nowatorski system odpalania ładunkow z poszczegolnych luf, poł?czony z ruchem samych luf,
podajnika
i
zamka
. Dzi?ki temu jego bro? miała teoretyczn? szybkostrzelno?? około 1200 strzałow na minut?, a szybkostrzelno?? praktyczna dochodziła do 200 strzałow na minut?
[1]
. Obsług? karabinu stanowiło 4 ?ołnierzy.
Lufy, podajnik i cylinder blokuj?cy były oddzielnymi cz??ciami zamontowanymi na
ło?u
. Tylne cz??ci luf, ka?da z osobnym zamkiem, oraz
mechanizm spustowy
mie?ciły si? w cylindrze. Obrot korby powodował obrot luf, a naboje umieszczone w zasobniku wsuwały si? pod swym ci??arem do podajnika. Odpowiedni mechanizm powodował wsuwanie naboju do lufy,
ryglowanie
jej osobnym zamkiem i
strzał
, a nast?pnie wyrzucenie łuski z lufy. Podczas jednego obrotu korby ka?da lufa oddawała jeden strzał.
Wraz z wynalezieniem metody wyci?gania łuski z lufy za pomoc? odrzutu zamka, a nast?pnie wykorzystania energii
gazow prochowych
, system Gatlinga stał si? przestarzały. Miejsce karabinow wielolufowych zaj?ły karabiny systemu
Maxima
.
W 1865 roku karabin został ulepszony przez zastosowanie nabojow scalonych bocznego zapłonu i zamkow
[2]
.
Działko M61 Vulcan, wykorzystuj?ce system Gatlinga
Idea broni wielolufowej od?yła w latach 50 XX wieku w szybkostrzelnych działkach i karabinach lotniczych oraz
systemach antyrakietowych
stosowanych na
okr?tach wojennych
. Zespoł luf obracany jest obecnie silnikiem elektrycznym ? dzi?ki temu sze?ciolufowe
działko M61 Vulcan
kalibru
20 mm osi?ga szybkostrzelno?? 6000
[1]
strzałow na minut? i jest u?ywany do dzi? w
United States Air Force
[1]
.
W 1875
rosyjski
konstruktor broni artyleryjskiej
polskiego
pochodzenia
Władimir Baranowski
opracował nowy model kartaczownicy Gatlinga, ze zwi?kszon? szybkostrzelno?ci?.
- Walter Schultz:
1000 r?cznej broni palnej
. O?arow Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2011, s. 230.
ISBN
978-83-7708-745-9
.