Karol Marian Aleksander O’Rourke , tak?e: O’Rourke of Cloncorrick ^[1] , wymowa o’ro:rk , ur. 23 pa?dziernika 1861 we Wsielubiu k. Nowogrodka , zm. 1946 w Straszewie ? rosyjski hrabia , szambelan papieski , filantrop , filister korporacji akademickiej Konwent Polonia .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Był synem Aleksandra Patryka Felicjana Korneliusza Teofila O’Rourke (1821?1888), wła?ciciela Wsieluba, rotmistrza armii carskiej oraz Teofili Skarbek-Kruszewskiej (zm. 1873). O?enił si? z Mari? z hr. Tyszkiewiczow (zm. 1926 w Warszawie). Na pocz?tku XX w. Karol Marian O’Rourke był wła?cicielem ziemskim na rodzinnym Wsielubiu koło Nowogrodka . ?ył bardzo skromnie. Hojnie wynagradzał swoj? słu?b? dworsk?, le?niczych, gajowych. Pomagał biednym i ucz?cej si? młodzie?y, mi?dzy innymi Michałowi Wilniewczycowi ? po?niejszemu społecznikowi i opiekunowi polskich sierot w Nowej Zelandii. Był ojcem chrzestnym wielu mieszka?cow okolicy. Miał na utrzymaniu starsze bezdomne kobiety.

W czasie dwudziestolecia mi?dzywojennego mieszkał głownie we Wsielubiu, gdzie na wiosn? r. 1939 udzielił go?ciny stryjecznemu bratu, byłemu biskupowi gda?skiemu Edwardowi O’Rourke’mu. Po inwazji sowieckiej we wrze?niu 1939 r. był prze?ladowany przez władze komunistyczne, aresztowany przez NKWD i na wozie przewieziony do wi?zienia w Nowogrodku. Nast?pnie przebywał w wi?zieniu w Mi?sku , sk?d dzi?ki staraniom biskupa Edwarda u władz niemieckich (Niemcy byli w sojuszu z sowietami do 1941 r.) został zwolniony ^[2] . Potem przebywał jaki? czas w Nał?czowie , a po wojnie w Straszewie u ks. Piotra Wilniewczyca na plebanii, gdzie w maju 1946 r. zmarł bezpotomnie. Został pochowany w Aleksandrowie Kujawskim . Na jego mogile wystawił pomnik ks. Piotr Wilniewczyc, podopieczny hrabiego.

Linia katolicka O’Rourke’ow przetrwała (Wincenty, bratanek biskupa Edwarda, ?onaty z El?biet? z Niezabytowskich, osiadł po II wojnie ?wiatowej w Kanadzie ^[3] ), a zrusyfikowana, prawosławna linia Jerzego Maurycego w Petersburgu .

Historia rodu O’Rourke of Cloncorrick [ edytuj | edytuj kod ]

Zasugerowano, aby wydzieli? z tego artykułu fragmenty do artykułu O’Rourke of Cloncorrick .  ( dyskusja )

Rodzina O’Rourke to stara szlachta irlandzka z korzeniami z IX wieku. Pierwotne nazwisko brzmiało O’Ruairc , z celtyckiego : O’ ? ? potomek ”, i staronordyjkiego (wikingowskiego): Ruarc lub Ruadhrac (zob. niemiecki Roderick) ? ? słynny krol ”, czyli ?potomek słynnego krola” ^[4] . Po zdławieniu powsta? irlandzkich przez Anglikow, w czasie ktorych wielu potomkow rodu O’Rourke oddało ?ycie ? np. za czasow krolowej El?biety I Sir Brian-na-Murtha-O’Rourke of West Breifne , zgładzony w londy?skiej Tower w r. 1591 ? wielu Irlandczykow opu?ciło swoj kraj. Nast?pna fala emigracji miała miejsce w r. 1688, po niudanej probie krola Jakuba II odzyskania tronu angielskiego; w?rod zwolennikow Stuartow , ktorzy udali si? na wygnanie, znajdował si? rownie? Brian O’Rourke Młodszy, krewny powy?szego ^[5] , ktory zaci?gn?ł si? do armii francuskiej.

Dwaj wnukowie Briana, synowie oficera francuskiego Owena O’Rourke of Cloncorrick i Mary z O’Beirne’ow, John i Cornelius, przeszli do słu?by rosyjskiej: John był najpierw rosyjskim oficerem kawalerii, potem, po osiedleniu si? w Nancy, szambelanem krola Stanislawa Leszczynskiego ^{[6] [7]} , te?cia krola Francji Ludwika XV. Na staro?? powrocił do Anglii i zmarł bezdzietnie w Londynie w r. 1786. Cornelius (ur. 1736, ?onaty z hr. Mart? Stuart ur. 1741) pozostał w słu?bie rosyjskiej, brał udział w walkach przeciwko konfederatom barskim , w wojnie siedmioletniej i walkach na Kaukazie w latach 80. XVIII wieku. Mianowany hrabi?, zako?czył karier? jako komendant Dorpatu i generał-major. Zmarł w r. 1800. Od Corneliusa wywodz? si? dwie linie O’Rourkow: ewangelicka , zniemczona, po?niej (poprzez mał?e?stwa z Rosjankami) zrusyfikowana linia Jerzego Maurycego (zm. 1818), osiadła w Inflantach , ktora uzyskała w r. 1818 indygenat inflancki, i katolicka , litewska i spolonizowana linia rosyjskiego generała kawalerii Jozefa Korneliusza O’Rourke (1779?1849), wła?ciciela Wsieluba koło Nowogrodka, ?onatego z Ameli? Piławsk?, cork? Felicjana, ostatniego starosty Łucka . Karol Marian O’Rourke był wnukiem Jozefa po najstarszym synu Aleksandrze Patryku, biskup gda?ski Edward O’Rourke kuzynem Karola, wnukiem po najmłodszym synu Michale Łazarzu.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Genealogisches Handbuch der baltischen Ritterschaften , tom I ? Livland , Gorlitz 1930
• Henry Harrison, Surnames of the United Kingdom , 1 ? 2, London 1918
• Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, Tom 2, s. 409 (Wsielub);Tom 3, s. 158 (Wojewodziszki). Roman Aftanazy, Zakład Narodowy im. Ossolinskich, 1992.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• 1929 Ksi?ga Adresowa Polski (Wraz z w.m. Gda?skiem) dla Handlu, Przemysłu Rzemiosł I Rolnictwa zawiera wzmiank? adresow? na stronie 1056 o Karolu hr. O’Rourke wła?cicielu ziemskim z Wsielubia.
• The 1929 Polish Business Directory Project ? Fundacja prowadz?ca projekt '1929 Ksi?ga Adresowa Polski (Wraz z w.m. Gda?skiem) dla Handlu, Przemysłu Rzemiosł i Rolnictwa’.
• Wsielub
• Album Polonorum
• http://www.irishidentity.com/geese/stories/orourkes.htm
• https://archive.ph/20160124171203/http://www.sejm-wielki.pl/b/cz.I022814
• www.irishtimes.com/ancestor/surname/index.cfm?fuseaction=History&Surname=O%27Rourke&UserID=