John Jacob Astor lub Johann Jakob Astor (ur. 17 lipca 1763 , zm. 29 marca 1848 ) ? emigrant z Niemiec , ameryka?ski handlarz futer i finansista, ktory zorganizował dwie ekspedycje na połnocno-zachodnie wybrze?e Pacyfiku . Pierwszy ameryka?ski multimilioner.

Pocz?tki kariery [ edytuj | edytuj kod ]

Astor, syn rze?nika, urodził si? w miejscowo?ci Walldorf w pobli?u Heidelbergu . W wieku lat 16 wyjechał do Wielkiej Brytanii , by pomoc starszemu bratu, sprzedawcy instrumentow muzycznych. W pi?? lat po?niej wyemigrował do Stanow Zjednoczonych, przybywaj?c do Baltimore i osiadaj?c ostatecznie w Nowym Jorku .

W roku 1785 poj?ł za ?on? Sar? Todd pochodz?c? z zamo?nej i posiadaj?cej polityczne koneksje rodziny. Mał?e?stwo to pozwoliło mu uruchomi? w Nowym Jorku sklep, w ktorym, obok importowanych instrumentow muzycznych, zacz?ł sprzedawa? futra. Wiedz? o nich czerpał od ?ony. Futra sprowadzał z Montrealu i z faktorii Kompanii Zatoki Hudsona . W roku 1800 rozszerzył swe zainteresowania biznesowe wchodz?c w rynek handlu nieruchomo?ciami w Nowym Jorku i okolicach.

Jako pierwszy w Nowym Jorku podj?ł handel z Chinami , przy czym głownym przedmiotem tego handlu były futra. Jego dochody były jednak limitowane cenami narzucanymi przez Kompani? Zatoki Hudsona i Kompani? Połnocno-Zachodni? z siedzib? w Montrealu. W zwi?zku z tym wykorzystał Zakup Luizjany z roku 1803 i ekspedycj? Lewisa i Clarka w nieznane zupełnie obszary połnocnego zachodu dzisiejszych Stanow Zjednoczonych dla stworzenia faktorii handlowej, ktora mogłaby pozyskiwa? futra w pobli?u wybrze?y Pacyfiku i wysyła? cenne futra wprost do Chin.

Astoria [ edytuj | edytuj kod ]

W kwietniu 1808 roku, pod egid? prezydenta Thomasa Jeffersona , Astor zało?ył American Fur Company . Planował zało?enie ła?cucha faktorii handlowych wzdłu? szlaku Lewisa i Clarka, przy czym ostatni? z nich byłaby faktoria u uj?cia rzeki Kolumbia do Pacyfiku w dzisiejszym stanie Oregon . Filiami kompanii miały by? Pacific Fur Company (czerwiec 1810) i Southwest Fur Company (czerwiec 1811). Zadaniem pierwszej z nich było utworzenie faktorii Astoria na pacyficznym wybrze?u Oregonu w pobli?u uj?cia Kolumbii, gdzie Lewis i Clark zimowali w roku 1805. W tym samym czasie Astor wszedł w porozumienie z kanadyjskimi kompaniami futrzarskimi w sprawie zaopatrywania ich faktorii w terenie. Nawi?zał rownie? kontakty z Kompani? Rosyjsko-Ameryka?sk? zobowi?zuj?c si? ? w zamian za futra ? zaopatrywa? jej punkty handlowe na Alasce .

Dwie ekspedycje wyruszyły do Oregonu. Pierwsza ? morzem, na statku zakupionym przez Astora ? pod dowodztwem Roberta Stuarta , wyruszyła z Nowego Jorku we wrze?niu 1810 roku, opłyn?ła Przyl?dek Horn i dotarła do celu w marcu roku nast?pnego. W trakcie budowy faktorii statek ruszył na połnoc, ale w Zatoce Nootka doszło do starcia z Indianami, w wyniku ktorego cała załoga zgin?ła, a statek został zniszczony.

Ekspedycja l?dowa, dowodzona przez Wilsona Price Hunta , wyruszyła z St. Louis w kwietniu 1811 roku. W?druj?c w gor? biegu Missouri , a nast?pnie przez dzisiejsze stany Wyoming i Idaho z biegiem rzek Snake i Kolumbia, dotarła z pewnymi stratami do celu w lutym 1812 roku.

Wyprawy te, a zwłaszcza droga powrotna Stuarta szlakiem Lewisa i Clarka (w wyniku ktorej powstał po latach szlak orego?ski ), przyczyniły si? do poznania połnocnego zachodu Ameryki .

Zaopatrywanie faktorii Astoria drog? morsk? wi?zało si? ze znacznymi kosztami. Sytuacja stała si? krytyczna w momencie wybuchu wojny roku 1812 , w zwi?zku z czym Astor zdecydował si? odsprzeda? cało?? przedsi?wzi?cia Anglikom .

Ostatnie lata [ edytuj | edytuj kod ]

Po roku 1815 Astor skoncentrował si? na rejonie Wielkich Jezior , zakładaj?c faktorie w dzisiejszych Green Bay , Grand Portage i na wyspie Mackinac . Jego American Fur Company okazała si? wkrotce znacznie wydajniejsza od innych tego samego typu firm futrzarskich i szybko zmonopolizowała handel futrami na tym obszarze.

W latach trzydziestych XIX wieku zapotrzebowanie na futra bobrowe w Europie gwałtownie zmalało. Jednocze?nie dramatycznie zmniejszyła si? populacja bobrow i innych zwierz?t futerkowych w rejonach Wielkich Jezior i Gor Skalistych. Przewiduj?c to Astor w roku 1834 odsprzedał swoje udziały handlowcom z St. Louis.

W roku 1836 zlecił Washingtonowi Irvingowi opisanie dziejow Astorii, dzi?ki czemu szeroka opinia publiczna dowiedziała si? o szlakach wiod?cych na zachod, a szczegolnie do Oregonu. John Jacob Astor pod koniec ?ycia był znanym mecenasem sztuki. Zostawił po sobie maj?tek w wysoko?ci 20 mln dolarow ^[1] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Herman J. Viola: Exploring the West . Washington D.C.: Smithsonian Books, 1988. ISBN  0-8109-0889-1 . brak strony w ksi??ce
• Carl Waldman i Jon Cunningham: Encyclopedia of Exploration t.2 . New York: Facts On File, Inc., 2004. ISBN  0-8160-4677-8 . brak strony w ksi??ce