Jeziora Islandii

Islandia , ze wzgl?du na klimat (wysokie opady atmosferyczne ) i urozmaicon? rze?b? terenu , charakteryzuje si? du?? jeziorno?ci? . W wi?kszo?ci s? to niewielkie jeziora . Spo?rod nich około 200 ma powierzchni? wi?ksz? ni? 1 km², a 27 - wi?ksz? ni? 5 km² ^[1]. Ł?cznie jeziora zajmuj? powierzchni? 2757 km² ^[2]. Najcz?stszym typem jezior spotykanych na wyspie to jeziora polodowcowe , lodowcowe i wulkaniczne , znale?? tak?e mo?na jeziora przybrze?ne i zaporowe ^[1]. Gorzysty krajobraz sprzyja tak?e budowie sztucznych zbiornikow wodnych .

Hydronimami najcz??ciej u?ywanymi w nazwach islandzkich jest vatn ( isl. "woda, jezioro") i lon (isl. "laguna").

Typologia jezior islandzkich [ edytuj | edytuj kod ]

W?rod jezior o genezie polodowcowej mo?na wymieni? jeziora ^[1]:

rynnowe ? najcz?stszy typ jezior polodowcowych na wyspie, o kształcie owalnym lub wydłu?onym; powstały one w rynnach polodowcowych wydr??onych przez wody podlodowcowe podczas ruchow lodowcow ; przykładem takiego jeziora jest Lagarfljot we wschodniej cz??ci wyspy oraz szereg jezior na płaskowy?u Arnarvatnsheiði w zachodniej Islandii poło?onych na zachod od lodowca Langjokull ,
wytopiskowe ? jeziora polodowcowe powstałe w zagł?bieniu utworzonym po wytopieniu si? brył martwego lodu ; s? zwykle małe i okr?głe,
cyrkowe ? jeziora polodowcowe powstałe w obszarach gorskich w obr?bie cyrku lodowcowego po ust?pieniu lodowca,
proglacjalne ? jeziora lodowcowe poło?one na przedpolu lodowca, zasilane głownie przez wody z topniej?cego lodowca, cz?sto zatamowna przez moren? czołow? ; przykładami takich jezior s?: Jokulsarlon , Hvitavatn , Gigjokulslon i Fjallsarlon ,
zastoiskowe - jeziora lodowcowe, ktore powstaj? przez zatamowanie wolnej od lodu doliny przez czoło lodowca ; jeziora takie s? cz?stym ?rodeł powodzi typu jokulhlaup , kiedy wody jeziora przerw? lodow? tam?; przykładem takiego jeziora wywołuj?cego regularnie tego rodzaju powodzie jest Grænalon ,

Do islandzkich jezior o genezie wulkanicznej nale?y zaliczy? jeziora ^[1]:

zaporowe - powstałe, gdy potok lawy zatamował dolin? rzeczn? lub obni?enie terenu; najbardziej znanym jeziorem tego rodzaju na wyspie jest Myvatn ; innym typem s? jeziora powstałe w okresie lodowcowym w trakcie szczelinowych erupcji subglacjalnych tworz?cych gory tufowe tamuj?ce po?niej odpływ wody; do tego rodzaju nale?? Kleifarvatn i Langisjor ,
kraterowe ( maar ) ? powstaj?, gdy krater wulkanu jest na tyle gł?boki, by gromadziły si? w nim wody podziemne ; przykładami tego rodzaju jezior s? Viti w kraterze wulkanu Krafla , Viti w kraterze wulkanu Askja , Ljotipollur , Grænavatn , Kerið oraz zespoł jezior Veiðivotn ,
kalderowe ? powstałe w kalderze wulkanicznej; przykładem takiego jeziora jest jezioro subglacjalne Grimsvotn , poło?one pod lodowcem Vatnajokull ? aktywno?? geotermalna nad dnie jeziora powoduje zwi?kszanie si? jeziora, ktore co jaki? czas wylewa si? w postaci du?ych powodzi jokulhlaup,

lagunowe ? powstaj?, gdy zatoka morska stopniowo odcinana jest od pełych wod przez mierzej? ; wody słone napływaj? niewielkimi cie?ninami , ale mieszaj? si? ze spływaj?cymi z l?du wodami słodkimi; do tego rodzaju jezior nale??: Hliðarvatn , Hop , Hraunsvatn , Lonsvik i Hornafjorður ,
du?e eustaria rzek tamowana przez piaski i ?wiry niesione przez rzek?; przykładem jest uj?cie rzeki Olfusa .

↑ ^a ^b ^c ^d Ari Trausti Guðmundsson: Living Earth. Outline of the Geology of Iceland . Reykjavik: Mal og menning, 2015. ISBN 978-9979-3-3360-9 .
↑ ^a ^b Island i tolum . Icelandic Statistics. [dost?p 2018-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)]. ( isl. ) .
↑ Statistical Yearbook of Iceland 2015 . Hagstofa Islands, 2015. [dost?p 2018-12-02]. ( ang. ) .