Jean-Michel Basquiat
(ur.
22 grudnia
1960
w
Brooklynie
, w
Nowym Jorku
, zm.
12 sierpnia
1988
) ?
ameryka?ski
artysta wspołczesny
. Pocz?tkowo uprawiał
graffiti
, po?niej zaj?ł si?
malarstwem
, był przedstawicielem
nowego ekspresjonizmu
. Jego obrazy cechowały si? poł?czeniem prymitywnej sztuki afryka?skiej, wspołczesnej ?sztuki ulicy”, napisow, elementow
komiksu
oraz archetypow kultury.
Jego matka Matilde była
Portorykank?
, a ojciec Gerard ?
Haita?czykiem
. Basquiat ju? w dzieci?stwie przejawiał zainteresowanie sztuk? i malarstwem. W wieku siedmiu lat trafił do szpitala z powodu wypadku samochodowego, wowczas matka podarowała mu podr?cznik do
anatomii
Henry’ego Graya
(tzw.
Gray’s Anatomy
). Basquiatowi spodobały si? ilustracje w tej ksi??ce i czerpał z nich po?niej inspiracj? do swoich prac. Zało?ył tak?e zespoł muzyczny o nazwie ?Gray”. W wieku jedenastu lat Basquiat biegle władał
j?zykiem francuskim
,
hiszpa?skim
i
angielskim
[1]
. Jego rodzice si? rozstali, ale rozwodu nigdy nie sfinalizowali. Po tym wydarzeniu matka Basquiata popadła w
depresj?
. W czasie jej pobytu w szpitalu psychiatrycznym, wychowywał go wymagaj?cy ojciec. Był ksi?gowym niestroni?cym od przemocy. Basquiat przed agresj? ojca chował si? w skrytce pod schodami
[2]
. W wieku 15 lat uciekł z domu i spał na ławkach w parku. Po tygodniu został aresztowany i wrocił do ojca
[3]
.
W wieku 17 lat, razem z przyjacielem Alem Diazem, rozpocz?ł malowanie graffiti na murach
Manhattanu
, dodaj?c nieznany wowczas podpis ?SAMO” (
Same Old Shit
). Grafikami były tre?ciwe teksty, takie jak: ?Bur?uj czuje si? bezpieczny; SAMO” (?Plush safe he think; SAMO”). W grudniu 1978
The Village Voice
opublikowało artykuł o ich tworczo?ci. Projekt SAMO zako?czył si? stwierdzeniem ?SAMO IS DEAD” napisanym na murach budynkow
SoHo
[4]
.
W 1978 Basquiat opu?cił dom oraz porzucił Edward R. Murrow High School na rok przed jej uko?czeniem. Przeniosł si? do miasta i ?ył z przyjaciołmi, utrzymuj?c si? z ulicznej sprzeda?y koszulek i pocztowek. Zacz?ł tak?e malowa? obrazy.
W 1981 poeta, krytyk sztuki i kulturalny prowokator
Rene Ricard
opublikował artykuł
The Radiant Child
w czasopi?mie ?
Artforum
”
[5]
. Była to trampolina Basquiata do szybkiej kariery na mi?dzynarodowej arenie sztuki.
W 1982 pokazywał ju? swoje prace regularnie w galeriach Nowego Jorku. Zacz?ł spotyka? si? z ambitn? i pocz?tkuj?c? wowczas piosenkark?
Madonn?
. W tym samym roku poznał te? znanego przedstawiciela sztuki
pop-art
Andy’ego Warhola
[6]
. Zacz?ł z nim wspołpracowa?, co zaowocowało blisk? przyja?ni? obu artystow. Wspolnie stworzyli ponad 100 obrazow
[7]
.
Ju? w 1984 wielu jego znajomych niepokoiło si? o niego z powodu jego uzale?nienia od narkotykow (w szczegolno?ci od
heroiny
). W 1985 Basquiat pojawił si? na okładce ?
The New York Times
”. Jego popularno?? rosła, a prace zacz?to pokazywa? na osobnych wystawach (tak?e w Europie).
Zmarł w 1988 z powodu przedawkowania heroiny, par? dni przed drug? wycieczk? do
Wybrze?a Ko?ci Słoniowej
, ktor? zaplanował z iworyjskim artyst?
Ouattar? Wattsem
[8]
. Został pochowany na Greenwood Cemetery w Brooklynie
[9]
.
Z powodu zgonu w wieku zaledwie 27 lat jest zaliczany do tzw.
klubu 27
.
Posta? Basquiata (zagrana przez
Jeffreya Wrighta
) została przedstawiona w filmie
Basquiat ? Taniec ze ?mierci?
. Jean-Michel Basquiat, jako aktor, wyst?pił w filmie
Downtown 81
, a tak?e w
teledysku
zespołu
Blondie
do piosenki ?Rapture”. Był rownie? cz?stym go?ciem programu ?Glenn O’Brien’s TV Party”.
Obraz Basquiata pt.
Bird On Money
został wykorzystany w 2020 r. jako okładka albumu "The New Abnormal" ameryka?skiego zespołu
The Strokes
[10]
.
- ↑
Jamia Wilson:
Young Gifted and Black: Meet 52 Black Heroes from Past and Present
. s. 16.
ISBN
978-1-78603-158-7
.
- ↑
Jean-Michel Basquiat. Genialny łobuz wart miliony
. [dost?p 2023-12-31].
- ↑
Jean-Michel Basquiat in his own words
. Dazed. [dost?p 2023-12-31].
- ↑
Jean-Michel Basquiat. Genialny łobuz wart miliony
[online], Onet Kultura, 25 grudnia 2020
[dost?p 2022-02-15]
(
pol.
)
.
- ↑
Jean-Michel Basquiat: The life and work behind the legend
[online], www.bbc.com
[dost?p 2022-02-15]
(
ang.
)
.
- ↑
Dazed
,
The best, worst, and weirdest parts of Warhol and Basquiat’s friendship
[online], Dazed, 28 maja 2019
[dost?p 2021-11-01]
(
ang.
)
.
- ↑
Malarstwo ameryka?skie
. Francesca Castria Marchetti (red.). Warszawa: Wydawnictwo ?Arkady”, 2005, s. 296.
ISBN
83-213-4373-2
.
- ↑
Eric
E.
Fretz
Eric
E.
,
Jean-Michel Basquiat: A Biography
, ABC-CLIO, 23 marca 2010,
ISBN
978-0-313-38057-0
[dost?p 2019-08-18]
(
ang.
)
.
brak strony (ksi??ka)
- ↑
r
,
About The Artist | The Estate of Jean-Michel Basquiat
[online], 9 sierpnia 2018
[dost?p 2022-02-15]
(
ang.
)
.
- ↑
Conde
C.
Nast
Conde
C.
,
8 Albums With the Most Amazing Artwork
[online], Architectural Digest, 13 kwietnia 2021
[dost?p 2022-02-15]
(
ang.
)
.