Janina Bolesławowna ?ejmo
(
ros.
Янина Болеславовна Жеймо
; ur.
16 maja
?
/
29 maja
1909
w
Wołkowysku
, zm.
29 grudnia
1987
w
Warszawie
) ?
radziecka
aktorka
pochodzenia
polskiego
. Pojawiła si? w ponad 30 filmach w latach 1925?1954. Wyst?piła m.in. w roli Kopciuszka
w filmie o tym samym tytule
. Była trzykrotnie zam??na. Jej m??ami byli:
Andriej Kostriczkin
,
Iosif Chejfic
oraz
Leon Jeannot
, z tym ostatnim była zwi?zana a? do ?mierci. Z Andriejem miała cork? Janin? Kostriczkin, a z
Iosifem Chejficem
syna
Juliana
.
Janina ?ejmo urodziła si? w
Wołkowysku
, (
Obwod grodzie?ski
na Białorusi) w rodzinie artystow cyrkowych. Rodzice oraz trzy starsze siostry Janiny pracowali w cyrku jako sławni akrobaci i gimnastycy. Jej ojciec Jozef Bolesław ?ejmo był Polakiem, a matka Rosjank?. Janina urodziła si? zaraz po przedstawieniu, gdy jej matka wracała do domu po wykonaniu swojego popisowego numeru
salta mortale
. Zacz?ła wyst?powa? w cyrku ju? od najmłodszych lat. Pierwszy raz stało si? to, gdy miała zaledwie trzy lata, jej wyst?p odbył si? w starym syberyjskim mie?cie
Tobolsk
. Po tym, jak Janina doł?czyła do rodziny i zacz?ła uprawia? zawod cyrkowego artysty, na
chapiteau
, gdzie wyst?pował ojciec Janiny, pojawiały si? plakaty z napisem ??ejmo -6” (?szostka ?ejmo”).
Dzieci?stwo Janiny było wypełnione ro?nymi niebezpiecznymi zdarzeniami. Omal nie umarła na
błonic?
, od ?mierci uratował j? jej dziadek. Jako małe dziecko spadła z konia podczas wykonywania trudnej akrobatycznej sztuczki. W młodo?ci chorowała tak?e na
tyfus
.
W 1923 roku, kiedy Janina miała 14 lat, jej ojciec ci??ko zachorował i zmarł, a matka po wyga?ni?ciu umowy pozostała sama z corkami w Petersburgu. Tam te? rodzina ?ejmo postanowiła podbi? scen?. Razem z matk? Janina i jej siostra Elia uczyły si? gry na
ksylofonie
. Zorganizowały trup? ?Trio ?ejmo” i we trojk? przygotowały ?ekscentryczny musical”, ktory odniosł wielki sukces w
Piotrogrodzie
. W wieku 14 lat Janina przestała rosn??. Niski wzrost dziewczyny (148 cm
[1]
) pomogł jej po?niej w karierze aktorskiej, cho? ograniczał zakres rol.
W Moskwie i Petersburgu otwarto w połowie lat dwudziestych wiele szkoł filmowych. W wieku pi?tnastu lat, rownolegle z prac? na scenie, Janina ?ejmo w tajemnicy przed rodzin? postanowiła uda? si? do
Leningradu
aby sta? si? aktork?. Została przyj?ta do ?Fabryki Ekscentrycznego Aktora” (
FEKS
) działaj?cej pod kierownictwem
Grigorija Kozincewa
i
Leonida Trauberga
. Janina zacz?ła studiowa? ci??ko. Tam te? poznała studenta
Andrieja Kostriczkina
. Janina zakochała si? w nim, i wkrotce potem Andriej zostaje jej m??em.
Debiut filmowy Janiny miał miejsce w 1925 roku. Janina zagrała swoj? pierwsz? rol? w filmie
Miszka walczy z Judeniczem
, gdzie wyst?piła wraz z m??em
Andriejem Kostriczkinem
i
Siergiejem Gierasimowem
. W 1926 roku Janina zagrała w kilku filmach Grigorija Kozincewa i Leonida Tauberga, w tym głown? rol? w ekscentrycznej komedii
Braciszek
. W 1929 roku Janina uko?czyła
FEKS
. Pomimo post?pow corki, matka nie aprobowała jej wyst?pow aktorskich, chciała by wrociła do popisow cyrkowych.
Jedn? z wyj?tkowych zdolno?ci Janiny była umiej?tno?? wcielania si? w role dzieci?ce, dlatego te? udało si? jej wykreowa? liryczno-komediow? bohaterk? Lenoczk? w filmach krotkometra?owych
Obud?cie Lenoczk?!
oraz
Lenoczka i winogrona
[2]
. Po zagraniu roli marzycielki Asi w filmie
Przyjaciołki
Janina stała si? szczegolnie popularna, rozpoznawano j? na ulicach, dostawała wiele listow od swoich fanow, zwłaszcza od młodych dziewczyn i chłopcow, ktorych marzeniem było zosta? sławnymi aktorami. W tym samym czasie stosunki Janiny z m??em Andriejem Kostriczkinem znacznie si? ochłodziły i wkrotce potem mał?e?stwo si? rozpadło mimo narodzin corki, Janiny Kostriczkinej.
W 1938 roku Janina ?ejmo zagrała niewielk? rol? tylko w jednym filmie. Dwa nast?pne filmy z jej udziałem zostały wstrzymane. W tej sytuacji postanowiła zosta? aktork? teatraln?, ale to jej si? nie udało i w jej ?yciu zacz?ł si? trudny okres.
W 1939 roku Janina ?ejmo została odznaczona
Orderem ?Znak Honoru”
, a tu? przed wojn? na planie jednego z pierwszych filmow d?wi?kowych
Moja ojczyzna
poznała re?ysera
Iosifa Chejfica
, ktory wkrotce został drugim m??em aktorki. Janina urodziła mu syna Juliana (
Julian ?ejmo
po latach został operatorem filmowym w Polsce).
Kiedy zacz?ła si? wojna, Iosif Chejfic wraz z dzie?mi wyjechał do
Taszkentu
, a Janina została sama w obl??onym Leningradzie. Jej dom był otwarty dla przyjacioł nawet w tak strasznym i trudnym czasie. Pod koniec 1942 roku Janin? ewakuowano do Taszkentu, gdzie spotkała si? z m??em. Ale spotkanie nie było radosne. Zanim poci?g ewakuacyjny dotarł do Azji ?rodkowej, Chejfica poinformowano, ?e Janina zgin?ła podczas bombardowania i w jego ?yciu pojawiła si? inna kobieta. Janina nie mogła wybaczy? m??owi zdrady i do niego nie wrociła.
W 1947 roku rola Kopciuszka przyniosła jej ogromn? popularno??. Nie ka?dy jednak chciał zobaczy? j? w tej roli. Powodem był jej wiek. 37 letnia Janina miała zagra? 16 letni? dziewczyn?. O t? rol? w tajemnicy przed Janin? ubiegała si? tak?e rosyjska baletnica
Marija Mazun
, ktora nie miała jeszcze uko?czonych 20 lat
[3]
.
W 1954 roku odegrała swoj? ostatni? rol? w filmie
Psotnicy
maj?c 45 lat. Janina cz?sto my?lała o przeprowadzce do Polski, gdzie proponowano jej prac? i dobre zakwaterowanie. Wraz z synem, ktory wła?nie sko?czył szkoł?, opu?ciła Rosj? w 1957 roku i zamieszkała w Polsce. Corka aktorki pozostała w Moskwie. Janina ?ejmo sp?dziła nast?pne trzydzie?ci lat ?ycia w Warszawie, gdzie poznała i zaprzyja?niła si? ze słynnym polskim krytykiem filmowym
Jerzym Toeplitzem
.
Zmarła 29 grudnia 1987 roku w Warszawie w wieku 78 lat. Rok przed ?mierci? miała drugi
atak serca
. Została pochowana na
Cmentarzu Wostriakowskim w Moskwie
[4]
. W Rosji o aktorce został nakr?cony dokument telewizyjny z serii
Kak uchodili kumiry
(≪Kaк yxoдили кyмиpы≫)
[5]
.
1 lutego 1939 roku została odznaczona
Orderem ?Znak Honoru”
za rol? Asi w filmie
Przyjaciołki
oraz za rol? Nadii w filmie
Wrogowie
.
- ↑
Янина Жеймо
,
kinopoisk.ru
- ↑
a
b
c
d
e
f
g
h
Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew:
Mała encyklopedia kina radzieckiego
. Warszawa, 1987, s. 288.
- ↑
Золушкин век Янины Жеймо
- ↑
Могилы знаменитостей. Жеймо Янина Болеславовна (1909-1987)
- ↑
?Kaк yxoдили кyмиpы. Жеймо Янина”
- ↑
Голубой экспресс
, ruskino.ru
- ↑
Новый Вавилон
, ruskino.ru
- ↑
Rostisław Jurieniew,
Historia filmu radzieckiego
, Warszawa 1977, s. 121
- ↑
Песня о счастье
, ruskino.ru
- ↑
Rostisław Jurieniew,
Historia filmu radzieckiego
, Warszawa 1977, s. 131
- ↑
Леночка и виноград
- ↑
Rostisław Jurieniew,
Historia filmu radzieckiego
, Warszawa 1977, s. 128
- ↑
Rostisław Jurieniew,
Historia filmu radzieckiego
, Warszawa 1977, s. 154
- ↑
Март-апрель
, ruskino.ru
- ↑
Ryszard Koniczek,
Film radziecki w Polsce 1926-1966
, Warszawa 1968, s. 79