Jan II Dobry
, wła?c.
Johann II Maria Franz Placidus von und zu Liechtenstein
(ur.
5 pa?dziernika
1840
w
Lednicach
, zm.
11 lutego
1929
w
Valticach
) ?
ksi??? Liechtensteinu
w latach 1858-1929, tytularny
ksi??? karniowski
i
opawski
, hrabia Rietbergu.
Jan Liechtenstein przyszedł na ?wiat
5 pa?dziernika
1840
roku na
zamku Eisgrub
w
Lednicach
, na Morawach, jako pierwszy syn ksi?cia
Alojzego II
i jego ?ony
Franciszki
z rodu
Kinsky
[1]
. Studiował w
Karlsruhe
, na
Uniwersytecie w Bonn
, w
Brukseli
i
Pary?u
. W czasie studiow poznał austriackiego reformatora
Karla von Vogelsanga
, ktory był jego towarzyszem i miał znaczny wpływ na pogl?dy przyszłego ksi?cia
[1]
[2]
. Jego ojciec
Alojzy
zmarł
12 listopada
1858
roku i wowczas władz? przej?ł młody ksi??? Jan Maria jako
Jan II
. W czasie edukacji i podro?y Jana II w wa?nych sprawach zast?powała go jego matka
Franciszka
[1]
. Ksi??? w latach młodo?ci wiele podro?ował, odwiedzaj?c m.in.
Włochy
,
Angli?
,
Francj?
,
Hiszpani?
,
Dani?
,
Grecj?
czy
Konstantynopol
[1]
.
Poprzednik Jana II ?
Alojzy II
, był przeciwnikiem
reform
w niewielkim
alpejskim
pa?stwie. Zmiany w
Ksi?stwie
przyniosła dopiero
Wiosna Ludow
, a konkretnie
rewolucja marcowa w 1848 roku
, ktora, mimo tego ?e nie przyniosła rozlewu krwi w
Ksi?stwie
, to miała wpływ na decyzj? władcy m.in. dzi?ki działalno?ci
Petera Kaisera
[3]
. W latach 1849-1852 przeprowadzono pewne reformy, ktore przyznawały wi?ksze uprawnienia
Landtagowi
, jednak po niespełna trzech latach prowizoryczna
konstytucja
została uchylona i powrocił poprzedni
absolutystyczny
system
[4]
[5]
. Syn Alojzego prezentował zdecydowanie mniej
konserwatywne
pogl?dy i skłonny był do
zreformowania
kraju. Jego działania pozwoliły na uchwalenie całkowicie
nowej ustawy zasadniczej w 1862 roku
[6]
. Ponadto jeszcze w XIX wieku wprowadził liczne zmiany m.in. w
szkolnictwie
,
prawie karnym
,
systemie walutowym
i
podatkowym
,
administracji
miejskiej czy
prawie handlowym
.
Podczas jego panowania miały rownie? miejsce najwa?niejsze wydarzenia polityczne w historii
Ksi?stwa
. Na pocz?tku XX wieku pojawiały si? pierwsze głosy krytyki i niepokoje polityczne w
Ksi?stwie
. Opozycjoni?ci zgromadzili si? wokoł otwarcie krytykuj?cego krajowe prawo
Wilhelma Becka
. Jego ugrupowanie zdobyło 4 z 15 mandatow
Landtagu
po wyborach 1914 roku. Głownymi postulatami Becka była
demokratyzacja ustroju
i oddanie wewn?trznej polityki w r?ce mieszka?cow
Ksi?stwa
, albowiem wszyscy członkowie parlamentu poza
opozycj?
, ł?cznie z premierem
Leopoldem von Imhofem
byli
Austriakami
.
[7]
[8]
Przed
wyborami w 1918
roku ostatecznie uformowały si? dwie
partie polityczne
, ktore stan?ły do pierwszych
bezpo?rednich wyborow
. W listopadzie 1918 roku pod koniec
I wojny ?wiatowej
Wilhelm Beck wykorzystał nastroje w kraju i wraz z
Fritzem Walserem
i
Martinem Ritterem
zmusił premiera
von Imhofa
do dymisji
[9]
. Działanie to było zamachem stanu, po ktorym władz? nielegalnie przej?ł Tymczasowy Komitet Wykonawczy
[10]
. Ksi??? Jan II Dobry jednak, a jedynie wysłał telegram do przewodnicz?cego
Landtagu
Alberta Schadlera
, ktory udał si? do
Wiednia
, gdzie została podj?ta decyzja o mianowaniu na funkcj? premiera siostrze?ca Jana II, ksi?cia
Karola Alojzego
[10]
. Ponadto powstał komitet konstytucyjny, ktory wraz z delegatami ksi?cia miał stworzy? now?
ustaw? zasadnicz?
[10]
[9]
. Wydarzenia te przyczyniły si? do rozwoju
to?samo?ci narodowej
Liechtenstei?czykow
oraz znacznej
demokratyzacji
ustroju poprzez wprowadzenie
Konstytucji w 1921 roku
.
Ksi??? Jan II nie mieszkał na stale w
Liechtensteinie
i na co dzie? nie zajmował si? sprawami
Ksi?stwa
. Mimo tego odwiedzał je rekordow? liczb? razy w 1859, 1866, 1896, 1901, 1919, 1920 i 1925
[1]
. W oczach ludzi był pierwszym władc?, ktory w jaki? sposob zaanga?owany był w kwestie wewn?trzne
Liechtensteinu
, co wraz z
liberalnym
podej?ciem do
reform
przyczyniło si? do nadania mu przydomka
Dobry
(niem.
der Gute
)
[1]
. Jego imieniem nazwano kilka ulic w
Liechtensteinie
, a w
Schaan
znajduje si? jego
pomnik
.
Poza władaniem
Liechtensteinem
ksi??? Jan II Dobry był rownie? wła?cicielem poka?nych dobr na terenie
Czech
,
Moraw
,
?l?ska
i
Austrii
, ktore pod koniec jego panowania w wyniku reform rolnych na
Czechosłowacji
, zmniejszyły si? o połow?, i jednym z najbogatszych
Europejczykow
XX wieku
[1]
. Był jednym z najwa?niejszych
kolekcjonerow
i
mecenasow sztuki
w swoich czasach
[2]
. Za swojego panowania znacznie rozszerzył zbiory ksi???ce o
obrazy
artystow niemieckich, holenderskich i włoskich z okresu
renesansu
, ale tak?e o liczne
rze?by
[1]
[2]
. Wspierał młodych artystow i inwestował w rozwoj sztuki rownie? na terenie
Liechtensteinu
, przekazuj?c liczne
dzieła sztuki
m.in. Muzeum Pa?stwowemu w
Vaduz
[1]
. Za jego panowania niektore posiadło?ci
Liechtensteinow
przeszły gruntowne modernizacje, m.in.
zamek Liechtenstein
,
zamek Sternberg
, zamek Fischhorn, zamek Wartenstein oraz
zamek Vaduz
[1]
[2]
. Inwestował w rozwoj religii i budow? ko?ciołow na terenie
Liechtensteinu
. Dzi?ki jego dotacjom powstała m.in.
Katedra ?w. Floryna w Vaduz
[1]
. Finansował badania medyczne i historyczne na
Uniwersytecie Wiede?skim
i
Austriackiej Akademii Nauk
[1]
. Wspierał rownie? organizacje charytatywne, budow? szkoł, sieroci?cow i szpitali
[1]
[2]
, a tak?e rozwoj turystyki gorskiej w
Sudetach
i
Alpach
, wspieraj?c
Morawsko-?l?skie Sudeckie Towarzystwo Gorskie
i budow? m.in.
schroniska na ?nie?niku
, czy finansuj?c szlaki turystyczne w
Liechtensteinie
, w tym jeden z wa?niejszych szlakow ?
Dreischwesternweg
[11]
.
Ksi??? zmarł na
zamku Feldsberg
w
Valticach
11 lutego 1929 roku w wieku 89 lat. Jego panowanie trwało 70 lat i 91 dni.
Jan II Dobry nie o?enił si?, nie zało?ył rodziny i umarł bezdzietnie. Władz? i tytuły przej?ł po nim jego młodszy brat ?
Franciszek I Liechtenstein
[1]
.
|
Pradziadkowie
|
ksi???
Franciszek Jozef I
(1726?1781)
∞1750
Leopoldyna von Sternberg
(1733?1809)
|
hrabia
Joachim Egon zu Furstenberg-Weitra
(1749?1828)
∞
Zofia Teresa zu Oettingen-Wallerstein
(1751?1835)
|
ksi???
Jozef Ernest Kinsky von Wchinitz und Tettau
(1751?1798)
∞1777
Maria Rozalia von Harrach
(1758?1814)
|
hrabia
Rudolf von Wrbna und Freudnthal
(1761?1823)
∞1785
Maria Teresa von Kaunitz-Rietberg-Questenberg
(1763?1803)
|
Dziadkowie
|
ksi???
Jan I
(1760-1836)
∞ 1792
Jozefa Furstenberg-Weitra
(1776-1848)
|
hrabia
Franz de Paula Kinsky von Wchinitz und Tettau (1784?1823)
∞
Teresa von Wrbna und Freudenthal (1888?1923)
|
Rodzice
|
ksi???
Alojzy II (1796-1858)
∞1831
Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau
(1813-1881)
|
Jan II Dobry (1840?1929),
ksi??? Liechtensteinu
|
- ↑
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
Liechtenstein, Johann II. von ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-08-25]
(
niem.
)
.
- ↑
a
b
c
d
e
Century: 19. Jahrhundert
[online]
[dost?p 2021-08-25]
(
niem.
)
.
- ↑
Revolution 1848 ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-08-25]
(
niem.
)
.
- ↑
Absolutismus ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-08-25]
(
niem.
)
.
- ↑
Verfassung ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-08-25]
(
niem.
)
.
- ↑
Verfassung ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-08-25]
(
niem.
)
.
- ↑
Beck, Wilhelm ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-03-14]
(
niem.
)
.
- ↑
Krzysztof
K.
Ko?biał
Krzysztof
K.
,
System polityczny Ksi?stwa Liechtensteinu
, Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello?skiego, 2013, s. 179-182,
ISBN
978-83-233-3523-8
.
- ↑
a
b
Novemberputsch 1918 ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-03-14]
(
niem.
)
.
- ↑
a
b
c
Historia Liechtensteinu
, [w:]
Andrzej
A.
Jureczko
Andrzej
A.
,
Ewa
E.
Wac
Ewa
E.
,
Historia małych krajow Europy
, Wrocław:
Zakład Narodowy im. Ossoli?skich ? Wydawnictwo
, 2007, s. 106-107,
ISBN
978-83-04-04937-6
.
- ↑
Dreischwesternweg ? Historisches Lexikon
[online], historisches-lexikon.li
[dost?p 2021-08-25]
(
niem.
)
.