Jakub Jan Susza

Jakub Susza, nieznany malarz polski, XVIII w.
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	ok. 1610 Mi?sk
Data i miejsce ?mierci	4 marca 1687 Chełm
Unicki biskup chełmski
Okres sprawowania	1652-1687
Wyznanie	katolicyzm
Ko?cioł	unicki ( unia brzeska )
Sakra biskupia	1652
Multimedia w Wikimedia Commons

Jakub Jan Susza (ur. ok. 1610 w Mi?sku , zm. 4 marca 1687 w Chełmie ) ? duchowny greckokatolicki , od 1626 członek zakonu bazylianow .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Kształcił si? w kolegium papieskim w Braniewie , nast?pnie w Pułtusku , w Ołomu?cu , gdzie uzyskał doktorat z teologii, oraz w Rzymie. Od 1639 przeło?ony szkoły i klasztoru bazylianow w Chełmie. W latach 1649?1652 administrator, a od 1652 a? do ?mierci unicki biskup chełmski . Przez wiele lat był archimandryt? klasztoru bazylia?skiego w ?ydyczynie na Wołyniu, a w latach 1661?1666 protoarchimandryta zakonu. Gorliwy obro?ca i propagator idei unii Ko?cioła prawosławnego i rzymskokatolickiego , autor lub wspołautor nowych projektow unijnych, w latach 1664?1666 reprezentował interesy Ko?cioła unickiego w Rzymie. W Chełmie utworzył nowicjat bazylia?ski, w 1680 r. brał udział w lubelskim colloquium amicabile , bezowocnej probie pojednania unitow i prawosławnych . W latach 80. XVII w. sze?? razy zwoływał synody unickiej eparchii ( diecezji ) chełmskiej, przyczyniaj?c si? do odrodzenia ?ycia religijnego, reformy duchowie?stwa i umocnienia instytucji ko?cielnych. Gorliwy propagator kultu Chełmskiej Ikony Matki Bo?ej , walnie przyczynił si? do podniesienia rangi Chełma jako sanktuarium maryjnego o ponadregionalnym znaczeniu. W latach 1664?1666 był delegatem duchowie?stwa greckokatolickiego w Rzymie. Pozostawił po sobie kilka dzieł, stanowi?cych wa?ne ?rodło dla dziejow ziemi chełmskiej i Ko?cioła unickiego w Polsce : histori? Chełmskiej Ikony Matki Bo?ej oraz ?ywoty ?w. Jozafata Kuncewicza i Melecjusza Smotryckiego .

Wa?niejsze publikacje [ edytuj | edytuj kod ]

• Phoenix redivivus albo obraz staro?ytny chełmski Panny i Matki Przenaj?wi?tszej sław? cudownych swoich dzieł o?yły... , Zamo?? 1646.
• Phoenix iterato redivivus albo obraz chełmski Matki Bo?ej... , Lwow 1653.
• De laborious Unitorum, promotione, propagatione et protectione divina unionis ab initio eius uque ad haec tempora , 1664)
• Cursus vitae et certamen martyrii B. Josaphat Kuncevicii Archiepiscopi Polocensis... , Romae 1665.
• Saulus et Paulus ruthenae unionis sanguine beati Josaphat transformatus sive Meletius Smotricius... , Romae 1666.
• Phoenix tertiato redivivus albo obraz staro?ytny chełmski Panny i Matki Przenaj?wi?tszej [...] po trzecie o?yły , Zamo?? 1684. wersja online, cz. 1; cz. 2.
• Phoenix tertiato redivivus sive imago longe vetustissima Virginis Matris Chelmensis ... , Zamo?? 1684.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• A. Kossowski, Biskup chełmski i bełski unicki Jakub Susza a obraz cudowny Matki Boskiej w Chełmie , rkps Bibl. KUL, sygn. 1382.
• ?. Назарко, Як?в Суша ? ?пископ холмський (1610-1687) , ?Analecta OSBM” vol. 13, 1971, s. 22-83.
• Słownik polskich teologow katolickich , red. H. E. Wyczawski, t. 3, Warszawa 1983, s. 232-234.
• R. Kozyrski, Testament Jakuba Suszy, biskupa diecezji chełmskiej obrz?dku greckokatolickiego w latach 1652-1687 , ?Rocznik Chełmski” 5(1999), s. 297-303.
• R. Kozyrski, Susza Jakub , w: Polski Słownik Biograficzny , t. 46, z. 188, Warszawa-Krakow 2009, s. 79-82.
• A. Gil, Chełmska diecezja unicka 1596-1810. Dzieje i organizacja , Lublin 2005, s. 83-94.
• W. Pawlak, Jakub Susza - zapomniany ?wiadek i historiograf bitwy pod Beresteczkiem , w: Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropolskiej , red. W. Pawlak, M. Piskała, Warszawa 2011, s. 211-235.
• W. Pawlak, Tworczo?? Jakuba Susza. Kartka z dziejow literatury unickiej w Rzeczypospolitej XVII wieku , "Tematy i Konteksty", 2014, nr 4 (9), s. 191-202.
• Енциклопед?я укра?нознавства . У 10-х т. / Гол. ред. Володимир Куб?йович. ? Париж; Нью-Йорк: Молоде Життя, 1954?1989.
• Суша А. Дакументальная спадчына Якуба Сушы  : да 400 годдзя з дня нараджэння // Здабытк? : дакументальныя помн?к? на Беларус?. ? М?нск, 2010. ? Вып. 12. ? С. 32-68.
• R. Kozyrski, Завещание Якова Суши, униатского епископа Холмского (1652-1687) , w: Завещания униатских иерархов киевской митрополии XVII-XVIII вв. как пример религиозной культуры общества Речи Посполитой , Ред. А. Гиль, Люблин 2013, s. 75-91.
• R. Kozyrski, Duchowie?stwo, ko?cioły i religia w dokumentach sejmikow wojewodztwa ruskiego w epoce konfesjonalizacji Rzeczypospolitej Obojga Narodow 1648-1768 , Lublin 2013, s. 81, 92, 93, 114, 131, 154, 161, 162, 214, 280.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Jakub Jan Susza ? publikacje w bibliotece Polona