?????????? ????????????

Liczba mowi?cych	wymarły
Pismo / alfabet	alfabet fenicki
Klasyfikacja genetyczna
J?zyki semickie J?zyki kananejskie J?zyk fenicki
Status oficjalny
j?zyk urz?dowy	staro?ytna Fenicja , staro?ytna Kartagina
Kody j?zyka
ISO 639-2	phn
ISO 639-3	phn
IETF	phn
Glottolog	phoe1239
GOST 7.75?97	фик 738
Dialekty
j?zyk punicki w zachodnich koloniach
Wyst?powanie
Zasi?g j?zyka fenickiego (wraz z punickim ) w staro?ytno?ci
W Wikipedii
Zobacz te?: j?zyk , j?zyki ?wiata Słownik j?zyka fenickiego w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF . Bez wła?ciwego wsparcia renderowania wy?wietlane mog? by? puste prostok?ty lub inne symbole zamiast znakow Unikodu .

J?zyk fenicki (fenic.: ?????????? ????????????) ? j?zyk nale??cy do grupy kananejskiej z rodziny j?zykow semickich , ktorym posługiwali si? Fenicjanie . Znany przede wszystkim z napisow znajdowanych nad Morzem ?rodziemnym .

Opis [ edytuj | edytuj kod ]

Fenicjanie stworzyli pismo składaj?ce si? z 22 znakow konsonantycznych , ktore ? po uzupełnieniu samogłoskami ? za po?rednictwem j?zyka greckiego stało si? podstaw? alfabetu łaci?skiego. Alfabet fenicki rozpoczynały litery alef i bet . W XIV?XIII wieku p.n.e. na obszarze syropalesty?skim zako?czył si? proces uproszczenia pisma fenickiego, co spowodowało jego upowszechnienie. Zast?piono tak?e trwały materiał pisarski, jakim były tabliczki gliniane, nietrwałymi pergaminem , skor?, papirusem itp. Z tego powodu fenicki nazwano j?zykiem epigraficznym, gdy? bezpo?rednie ?wiadectwa j?zyka s? niezwykle rzadkie.

Pismo fenickie odczytał w 1764 roku Jean-Jacques Barthelemy . Na terenach dawnej Fenicji odkryto w j?zyku fenickim niewielk? liczb? tekstow, za to na obszarach obj?tych ekspansj? Fenicjan takich zabytkow jest wi?cej. Charakteryzuj? si? one jednak ubogim słownictwem ^[1] , a napisy s? przewa?nie krotkie, samogłoski nie s? oznaczane.

Najstarsze napisy pochodz? z IX wieku p.n.e., wi?kszo?? jest z V wieku p.n.e. lub po?niejsza. Najwcze?niejszy, datowany na ok. 1000 rok p.n.e., pochodzi z sarkofagu Ahirama z Byblos . Na około 1300 rok p.n.e. datowane s? inskrypcje Szafatbaala i Abdo. Teksty z VI?IV wieku p.n.e. pochodz? głownie z Fenicji, na przykład inskrypcja Eszmunazara , krola Sydonu . Poza Fenicj? zapisy w j?zyku fenickim znaleziono na Cyprze , Malcie oraz w Egipcie , Atenach , Pireusie . W komedii Plauta Poenulus (Kartagi?czyk) jest 10 wierszy w j?zyku fenickim.

J?zyk ten był u?ywany poza Fenicj? w hetyckim Sam’al ( Zincirli i Karatepe ). W basenie centralnym i zachodnim Morza ?rodziemnego pojawiła si? jego odmiana kartagi?ska ? punicka i nowopunicka ? b?d?ca form? kursywn? fenickiego, u?ywana od przełomu XIV?XIII wieku p.n.e. do III wieku n.e. ^[2]

Zobacz hasło fenicki w Wikisłowniku

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Maria Luisa M.L.   Uberti   Maria Luisa M.L. , Wprowadzenie do historii staro?ytnego Bliskiego Wschodu , Andrzej A.   Mrozek (tłum.), Marek M.   St?pie? (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, ISBN  978-83-235-0680-5 , OCLC   751354697   .