Jozef Bilewski
[a]
, do 1938
Baran
(ur.
4 marca
1899
w
Racławowce
, zm.
16
lub
17 kwietnia
1940
w
Katyniu
[3]
) ?
kapitan
artylerii
Wojska Polskiego
,
lekkoatleta
, mistrz
Polski
w
rzucie dyskiem
i
pchni?ciu kul?
,
olimpijczyk
.
Był synem Tomasza Barana i Zofii z domu Gubernat. Miał trzech braci (
Jana
, Antoniego i Stanisława) oraz trzy siostry (Zofi?, Mari? i Ann?). Wszyscy byli uzdolnieni sportowo. Jego ?on? była Halina Maria z Witosławskich.
W czasie
I wojny ?wiatowej
(od marca 1917 do 2 listopada 1918) słu?ył w
cesarskiej i krolewskiej Armii
. Pocz?tkowo w 17 pułku piechoty, a nast?pnie w 56 pułku artylerii ci??kiej. W 1918 uko?czył Szkoł? Oficerow Rezerwy w
Ołomu?cu
.
W listopadzie tego roku przyj?ty został do Wojska Polskiego. Podczas
wojny polsko-ukrai?skiej
w szeregach
Pułku Piechoty Ziemi Rzeszowskiej
wzi?ł udział w
obronie Lwowa
. Po zako?czeniu
wojny z bolszewikami
został przeniesiony do
6 pułku artylerii ci??kiej
we
Lwowie
. Od 1 sierpnia 1920 do 15 lutego 1921 uko?czył II kurs zawodowy w Szkole Podchor??ych Artylerii w
Poznaniu
, jednocze?nie b?d?c instruktorem sportowym. Awansowany do stopnia
podporucznika
z dniem 1 marca 1921, pozostał w szkole. Po rozwi?zaniu Szkoły Podchor??ych Artylerii w grudniu 1921 i przeniesieniu jej kadry do nowo utworzonego Obozu Szkolnego Artylerii w
Toruniu
, pełnił tam rownie? funkcj? instruktora sportowego. W 1922 uzyskał matur? w
Gimnazjum Klasycznym i Realnym
w Toruniu i przeniesienie do
5 pułku artylerii polowej
we Lwowie na stanowisko dowodcy
baterii
[1]
. Na stopie?
porucznika
awansował ze starsze?stwem z 1 czerwca 1921
[4]
. W 1924 pełnił słu?b? w Centrum Wyszkolenia Strzeleckiego Piechoty (Centralnej Szkole Strzelniczej). W latach 1925?1926 był słuchaczem kursu w
Centralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportow
w Poznaniu. Po uko?czeniu kursu kierował wychowaniem fizycznym w
Dowodztwie Okr?gu Korpusu Nr VI
we Lwowie. W kwietniu 1928 został przeniesiony do kadry oficerow artylerii z rownoczesnym przydziałem do Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportow w Poznaniu na stanowisko dowodcy kompanii
szermierczej
[5]
. W nast?pnym roku został przeniesiony do nowo powstałego
Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego
w Warszawie, gdzie w 1932 uko?czył kursy, a nast?pnie pracował tam jako wykładowca lekkoatletyki i gier sportowych, za? rownie? w 1932 uko?czył kurs gimnastycznych BRUKHLA w
Ollerup
(Dania). Ponadto wykładał na Wydziale Mechanicznym Pa?stwowej Wy?szej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. E. Wawelberga i S. Rotwanda. Na stopie? kapitana awansował ze starsze?stwem z 1 stycznia 1932
[6]
. W marcu 1939 pełnił słu?b? w
Akademii Wychowania Fizycznego Jozefa Piłsudskiego w Warszawie
na stanowisku kierownika oddziału cywilnego
[7]
.
Wobec zagro?enia konfliktem zbrojnym 24 sierpnia 1939 zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym udał si? do
Włodzimierza Woły?skiego
. Po wybuchu
II wojny ?wiatowej
1939 i
agresji ZSRR na Polsk?
z 17 wrze?nia 1939, 20 wrze?nia w nieznanych okoliczno?ciach dostał si? do
sowieckiej
niewoli. Trafił do obozu przej?ciowego w
Szepietowce
, a stamt?d do obozu w
Kozielsku
. 15 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika
Zarz?du NKWD Obwodu Smole?skiego
[8]
. 16 lub 17 kwietnia 1940 zamordowany w Katyniu i tam pogrzebany
[8]
.
Został pochowany na terenie obecnego
Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu
, gdzie w 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas
ekshumacji
prowadzonych przez Niemcow pod numerem 1856
[9]
. Przy zwłokach Jozefa Bilewskiego zostały odnalezione karty szczepie?, wizytowki, fotografie
[10]
.
Był zawodnikiem
Resovii
[11]
,
sekcji lekkoatletycznej
Pogoni Lwow
,
AZS Pozna?
i
CWKS Legia Warszawa
. Dwukrotnym złotym medalist?
mistrzostw Polski
w pchni?ciu kul? (
1922
i
1926
) i w rzucie dyskiem (1926,
1927
i
1929
) oraz szesnastokrotnym rekordzist? Polski w obu dyscyplinach. W 1928 uczestniczył w
Letnich Igrzyskach Olimpijskich
w
Amsterdamie
. Zaj?ł 18 miejsce (41,77 m) w rzucie dyskiem
[11]
. Cztery lata po?niej był kierownikiem polskiej grupy lekkoatletycznej na
Letnich Igrzyskach Olimpijskich
w
Los Angeles
. W kierowanej przez niego grupie znalazło si? dwoje mistrzow olimpijskich:
Stanisława Walasiewicz
i
Janusz Kusoci?ski
[11]
. Po zako?czeniu czynnej kariery sportowej rozpocz?ł prac? trenersk? i s?dziowsk?. Był działaczem
Polskiego Zwi?zku Lekkiej Atletyki
i
Polskiego Zwi?zku Olimpijskiego
. Publikował artykuły w
?Przegl?dzie Sportowym”
i był wspołautorem podr?cznikow sportowych.
Symboliczne upami?tnienie Jozefa Barana Bilewskiego na grobowcu rodzinnym na
Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie
Tablica upami?tniaj?ca polskich olimpijczykow pomordowanych przez NKWD w
bazylice katedralnej ?w. Michała i ?w. Floriana w Warszawie
Został upami?tniony symboliczn? inskrypcj? na grobowcu rodzinnym na
[12]
Minister Obrony Narodowej
decyzj? Nr 439/MON z dnia
5 pa?dziernika
2007
awansował go po?miertnie do stopnia majora
[13]
. Awans ogłoszony został
9 listopada
2007
w
Warszawie
, w trakcie uroczysto?ci ?Katy? Pami?tamy ? Uczcijmy Pami?? Bohaterow”.
24 kwietnia 2008, w ramach akcji ?Katy?... pami?tamy” / ?Katy?... Ocali? od zapomnienia”, przy
Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie
, na ktorym mecze rozgrywa
KP Legia Warszawa
, został zasadzony
D?b Pami?ci
, honoruj?cy Jozefa Bilewskiego
[14]
.
Jozefowi Bilewskiemu został po?wi?cony jeden z odcinkow filmowego cyklu dokumentalnego pt.
Epitafia katy?skie
(2010).
- ↑
W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako ?Jozef II Baran”, a nast?pnie ?Jozef II Bilewski”, w celu odro?nienia od innych oficerow nosz?cych to samo imi? i nazwisko
[1]
[2]
.
- ↑
a
b
Rocznik Oficerski 1923 ↓
, s. 723.
- ↑
Rybka i Stepan 2006 ↓
, s. 169, 452.
- ↑
Olympians Who Were Killed or Missing in Action or Died as a Result of War
[online], SR/Olimpic Sports
[dost?p 2022-05-21]
[zarchiwizowane z
adresu
2020-04-17]
(
ang.
)
.
- ↑
Rocznik Oficerski 1923 ↓
, s. 830.
- ↑
Dz. Pers. MSWojsk. ↓
, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 146.
- ↑
a
b
Rybka i Stepan 2006 ↓
, s. 169.
- ↑
Rybka i Stepan 2006 ↓
, s. 452.
- ↑
a
b
Убиты в Катыни 2015 ↓
, s. 169.
- ↑
Katy? według ?rodeł niemieckich ? 1943 r.
. stankiewicze.com. [dost?p 2014-07-12].
- ↑
Andrzej Leszek Szcze?niak
:
Katy?. Lista ofiar i zaginionych je?cow obozow Kozielsk, Ostaszkow, Starobielsk
. Warszawa: Alfa, 1989, s. 28.
ISBN
83-7001-294-9
.
- ↑
a
b
c
Andrzej Jucewicz, Włodzimierz St?pi?ski:
Chwała olimpijczykom, 1939-1945
. Warszawa: Wydawnictwo ?Sport i Turystyka”, 1968, s. 32?34.
OCLC
61559795
.
- ↑
Jozef Baran Bilewski
. grobonet.erzeszow.pl. [dost?p 2023-05-06].
- ↑
Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 pa?dziernika 2007 w sprawie mianowania oficerow Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w dzienniku Urz?dowym MON.
- ↑
D?by katy?skie na Legii
. legia.net, 24 kwietnia 2008. [dost?p 2014-07-25]. [zarchiwizowane z
tego adresu
(27 lipca 2014)].
- ↑
a
b
c
d
Na podstawie fotografii.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych
. [dost?p 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923
. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924
. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928
. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932
. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных ? узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года
. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество ≪Мемориал≫ ? Издательство ≪Звенья≫, 2015.
ISBN
978-5-78700-123-5
.
- Maria Magdalena Blombergowa.
Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze
. ?
Analecta
”, s. 21?22, R. 9 Z. 2 (18) / 2000.
- Jan Ki?ski, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ry?ewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa ?ach:
Katy?. Ksi?ga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego
.
Marek Tarczy?ski
(red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000.
ISBN
83-905590-7-2
.
- Janusz Karwat,
Centralna Szkoła Wojskowa Gimnastyki i Sportow w Poznaniu 1921-1929
, Wojskowy Przegl?d Historyczny Nr 2 (144), Warszawa 1993, s. 31?52.
- Helena Malanowska.
Pro memoria
. ?Wojskowy Przegl?d Historyczny”. 3/4 (133/134), 1990. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan:
Rocznik oficerski 1939. Stan na dzie? 23 marca 1939
. Krakow: Fundacja CDCN, 2006.
ISBN
978-83-7188-899-1
.
Identyfikatory zewn?trzne: