Jozef Apolinary Rolle

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jozef Apolinary Rolle
Dr Antoni J., Antoni J.
Ilustracja
Jozef Apolinary Rolle, po 1885 r.
Data i miejsce urodzenia

26 wrze?nia 1829
Henrykowka , powiat mohylowski , gubernia podolska , Imperium Rosyjskie

Data i miejsce ?mierci

21 stycznia 1894
Kamieniec Podolski , gubernia podolska , Imperium Rosyjskie

Zawod, zaj?cie

lekarz psychiatra

Narodowo??

polska

Rodzice

Jozef Wincenty Rolle, Maria z domu Zwierkowska

Mał?e?stwo

Idalia z domu Zaszczy?ska

Dzieci

Karol , Michał , Helena, Zygmunt, Maria, Jozef, Kazimierz

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wiki?rodłach
Jozef Apolinary Rolle w swoim gabinecie

Jozef Apolinary Rolle , rownie? Jozef Antoni Rolle (ur. 26 wrze?nia 1829 w Henrykowce [1] [2] [a] koło Szarogrodu , zm. 9 stycznia ? / 21 stycznia   1894 w Kamie?cu Podolskim [1] [2] ) ? polski lekarz psychiatra [3] , działacz społeczny, historyk, autor wielu opracowa? medycznych oraz historycznych po?wi?conych kresom multa?skim . Absolwent Uniwersytetu Kijowskiego , przez wi?kszo?? ?ycia mieszkał w Kamie?cu Podolskim.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodzony w Henrykowce koło Szarogrodu na Podolu w rodzinie o korzeniach francuskich. Dziad, Francuz, został zwerbowany wraz z grup? francuskich oficerow jako instruktor oddziałow wojskowych organizowanych przez konfederatow barskich . Dziad, okre?lany przez wnuka jako awanturnik, a przynajmniej niespokojny człowiek , po upadku konfederacji barskiej nie powrocił do Francji ? osiedlił si? w Galicji i o?enił z Polk?. Ojciec, Jozef Wincenty Rolle (1788-1892), był sekretarzem Michała Radziwiłła , nast?pnie lustratorem dobr Henryka Lubomirskiego na Podolu. Od Henryka Lubomirskiego otrzymał w posiadanie Henrykowk?, w ktorej urodził si? Jozef Apolinary. Jozef Wincenty Rolle do?ył 104 lat.

Jozef Rolle do gimnazjum ucz?szczał w Winnicy , a nast?pnie w Niemirowie . Matur? zdał w Kijowie , studia medyczne odbył w latach 1850?1855 na Uniwersytecie Kijowskim. Po studiach po?wi?cił si? psychiatrii ? odbył praktyk? specjalizacyjn? w Sonnenstein pod Dreznem w roku 1858, a nast?pnie hospitował o?rodki psychiatryczne w Pary?u [3] . Od roku 1861 zamieszkał w Kamie?cu Podolskim, gdzie kierował oddziałem dla umysłowo chorych, uzyskuj?c opini? dobrego lekarza i społecznika. Rolle zniosł kr?powanie chorych, wprowadził wodolecznictwo i terapi? zaj?ciow?. Chocia? nie piastował stanowiska akademickiego, miał znaczny dorobek pisarski, licz?cy około 75 prac.

Jego dworek przy ul. Karmelickiej w Kamie?cu Podolskim mie?cił imponuj?c? bibliotek?, licz?c? kilka tysi?cy woluminow i kolekcj? pami?tek narodowych. Prowadził dom otwarty. Jego atmosfera wywarła znacz?cy wpływ m.in. na Jozefa Kallenbacha [4] , bywali w nim rownie? Tadeusz Korzon , Kornel Ujejski , Włodzimierz Spasowicz , Adam Pług . Szkice historyczne i felietony sygnował pseudonimami: dr Antoni J., dr A. J., Adscriptus, Antoni J., Dr Antoni, Jozef z Henrykowki, Piro?ko Fulgencjusz.

W latach 1882?1894 był członkiem honorowym Pozna?skiego Towarzystwa Przyjacioł Nauk [5] , członkiem wielu towarzystw lekarskich i komisji historycznej Akademii Umiej?tno?ci w Krakowie.

W katedrze w Kamie?cu Podolskim po ?mierci Rollego ze ?rodkow społecznych ufundowano jego pomnik, zniszczony w 1919 przez ?ołnierzy Armii Czerwonej , ktorzy okupowali miasto.

Pochowany został na cmentarzu katolickim w dzielnicy Polskie Folwarki w Kamie?cu Podolskim. Jego grobowiec rozbito w latach 30. XX wieku.

Jego ?on? była Idalia z domu Zaszczy?ska [1] [6] [7] , z ktor? miał synow Karola (1871-1954), in?yniera i prezydenta Krakowa (1926?1931) i Michała (1865?1932), dziennikarza, historyka, literata, Jozefa, Kazimierza [1] oraz corki Helen? i Mari?.

Wybrane prace [ edytuj | edytuj kod ]

  • Szkice psychiatryczne (1872, 1873)
  • Opowiadania historyczne (1875-1887)
  • Sylwetki historyczne (1875-1893)
  • Gaw?dy z przeszło?ci (1878, 1879, 1893)
  • O dziedziczno?ci obł?kania (1888)
  • Choroby umysłowe Cz. 1. (1893)
  • Choroby umysłowe Cz. 2. (1894)
  • Zameczki podolskie na kresach multa?skich tom. 1-3 (1889) Kurpisz (2004)
  • Niewiasty kresowe: opowiadania historyczne (1883)

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Obecnie Rola , od nazwiska Rollego.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b c d Stefan   Kieniewicz , Jozef Apolinary Rolle , t. XXXI, Polski Słownik Biograficzny , Warszawa ? Krakow 1988, s. 564 [dost?p 2023-10-18] .
  2. ↑ a b I.T.   Л?севич , РОЛЛ? (Rollе) Юзеф-Антон?й , [w:] М.М.   Варварцев (red.), Укра?на в м?жнародних в?дносинах. Енциклопедичний словник-дов?дник. Випуск 6 Б?ограф?чна частина: Н?Я , Ки?в: ?н-т ?стор?? Укра?ни НАН Укра?ни, 2016, s. 157, ISBN  978-966-02-4858-8 .
  3. ↑ a b Agnieszka   Bana? , Choroby umysłowe w ?wietle dzieł Jozefa A. Rolle’go (1830?1894) ? kronikarza nieistniej?cego ?wiata , ?Pharmacopola”, 2 (2), 2022 .
  4. ↑ Aleksander Rasszczupkin: Kamieniec Podolski. Antemurale Christianorum. Kamieniec Podolski, 2006.
  5. ↑ Bolesław Erzepki, Spis członkow Towarzystwa Przyjacioł Nauk w Poznaniu. Pozna?, 1896, s. 4.
  6. ↑ Zmarła 3 grudnia 1917 w Krakowie. Pochowana na nowym cmentarzu w Podgorzu. Czas 1917 nr 560 z 4 grudnia s. 3.
  7. ↑ Pogrzeb ?.p. Idalii Rollowej Czas 1917 nr 564 z 6 grudnia s. 2 [1] .

Bibliografia, literatura, linki [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jozef_Apolinary_Rolle&oldid=71768081 ”