Interwencja na Korfu

Włoski pancernik ?Conte di Cavour”
Czas	31 sierpnia ? 27 wrze?nia 1923
Miejsce	Korfu
Przyczyna	proba ekspansji terytorialnej Włoch
Wynik	porozumienie grecko-włoskie pod auspicjami Ligi Narodow
Strony konfliktu
Włochy   Grecja
Dowodcy
Emilio Solari Stilianos Gonatas
Siły
10 tys. ?ołnierzy, 4 pancerniki, 4 kr??owniki, 22 niszczyciele, 5 okr?tow podwodnych, 15 samolotow 100 ?ołnierzy, 150 ?andarmow
Straty
brak 20 zabitych, ponad 50 rannych
Poło?enie na mapie Grecji miejsce bitwy
39°40′N   19°45′E / 39,666667   19,750000

Interwencja na Korfu (znana rownie?, głownie w historiografii angloj?zycznej, jako incydent Korfu lub kryzys Korfu) ? konfrontacja zbrojna pomi?dzy faszystowskim Krolestwem Włoch a Krolestwem Grecji , pomi?dzy 31 sierpnia a 27 wrze?nia 1923 roku. Jego bezpo?redni? przyczyn? było zabicie przez nieznanych sprawcow na terytorium Grecji pi?ciu włoskich członkow mi?dzynarodowej komisji granicznej. Wobec odrzucenia przez rz?d grecki ultimatum dotycz?cego zado??uczynienia, Włosi przeprowadzili bombardowanie i desant na wysp? Korfu . Po przekazaniu sprawy w gesti? Ligi Narodow przy aktywnym udziale dyplomacji brytyjskiej ustalono satysfakcjonuj?ce Włochy odszkodowanie, w zamian za co ich wojska opu?ciły wysp? do ko?ca wrze?nia. Zdarzenie to uznawane jest za pierwszy przykład ekspansywnej polityki Włoch po doj?ciu do władzy Narodowej Partii Faszystowskiej Benito Mussoliniego .

Przyczyny kryzysu [ edytuj | edytuj kod ]

Narodowa Partia Faszystowska obj?ła władz? we Włoszech w wyniku zamachu stanu zwanego Marszem na Rzym (28 pa?dziernika 1922 roku). Po umocnieniu si? na stanowisku premiera, Benito Mussolini zdecydował si? na rozpocz?cie bardziej agresywnej polityki zagranicznej. Uznaj?c za pierwszoplanowy przedmiot swych roszcze? bezpo?rednie s?siedztwo, kraje bałka?skie , zwrocił uwag? na wysp? Korfu, od 1864 roku pod władaniem greckim, o strategicznym poło?eniu w s?siedztwie Cie?niny Otranto ^[1] . Sytuacja mi?dzynarodowa w pierwszej połowie 1923 roku była korzystna dla d??e? Mussoliniego: w?rod głownych zwyci?zcow I wojny ?wiatowej : Francji i Wielkiej Brytanii, pojawiły si? konflikty w sprawie okupacji Zagł?bia Ruhry , traktat loza?ski z lipca 1923 roku przyznał Włochom, kosztem Grecji, prawa do wysp Dodekanezu . Grecja była wyczerpana niedawn? wojn? z Turcj? ^[2] .

Bezpo?rednim pretekstem do agresji było zabojstwo przez nieznanych sprawcow, 27 sierpnia 1923 roku, pi?ciu członkow mi?dzynarodowej komisji, wytyczaj?cej z ramienia Rady Ambasadorow granic? grecko-alba?sk? w rejonie miasta Janina , w?rod nich generała Enrico Telliniego , przewodnicz?cego komisji ze strony włoskiej. Dwa dni po?niej rz?d włoski wystosował ultimatum, domagaj?c si? od Grecji zado??uczynienia ^[3] . Składało si? ono z siedmiu punktow, obejmuj?cych obok odnalezienia i ukarania winnych oraz wysokiego odszkodowania pieni??nego (50 milionow lirow w ci?gu pi?ciu dni), tak?e szereg upokarzaj?cych ??da?, takich jak odprawienie nabo?e?stwa za zmarłych w katedrze katolickiej w Atenach , z obowi?zkowym udziałem wszystkich członkow rz?du greckiego oraz oddanie honorow wojskowych fladze włoskiej i ofiarom zabojstwa w czasie przenoszenia zwłok na okr?t włoski w porcie. Termin ultimatum upływał ju? 30 sierpnia. Wobec tak sformułowanych warunkow rz?d Stylianosa Gonatasa , ktory był skłonny zgodzi? si? z niektorymi z nich, nie mogł przysta? na te, ktore godziły w godno?? narodu. Taki obrot spraw był po my?li Mussoliniego, przygotowuj?cego si? do konfrontacji zbrojnej ^[2] .

Inwazja [ edytuj | edytuj kod ]

Ju? 30 sierpnia okr?ty Regia Marina , prowadz?ce w tym czasie ?wiczenia, zostały postawione w stan gotowo?ci bojowej i zgrupowane w bazie w Tarencie . Nast?pnego dnia silny zespoł, dowodzony przez wiceadmirała Emilio Solariego , wyruszył w stron? Korfu. W jego skład wchodziły cztery pancerniki (? Conte di Cavour ” jako okr?t flagowy , ? Giulio Cesare ”, ?Andrea Doria” i ?Caio Duilio” ), cztery kr??owniki , 22 niszczyciele , pi?? okr?tow podwodnych oraz sze?? transportowcow z desantem 10 tysi?cy ?ołnierzy ^[4] . Wstrzymana została wszelka komunikacja morska z Grecj?, za? greckie statki przebywaj?ce we włoskich portach zostały aresztowane. Około 15.00 31 sierpnia okr?ty włoskie znalazły si? na redzie Korfu. Wysłany przez Solariego parlamentariusz przekazał radzie miasta, ?e w ci?gu godziny port zostanie zaj?ty przez wojsko włoskie, za? miejscowy garnizon ma wywiesi? biał? flag? na znak kapitulacji. Poniewa? jednocze?nie Włosi uniemo?liwili władzom miasta kontakt z rz?dem w Atenach, odrzuciły one tak sformułowane ultimatum, podobnie post?pił dowodca garnizonu. W odpowiedzi okr?ty włoskie oddały kilka salw artyleryjskich, pocz?tkowo ?lepymi nabojami, po?niej ostr? amunicj? ?rednich kalibrow (152 i 120 mm). Celami były: portowa twierdza ( Fortezza Vecchia ? stara forteca) oraz koszary wojska i ?andarmerii. W tym samym czasie osłaniaj?ce włoski zespoł z powietrza samoloty my?liwskie ostrzelały ulice miasta z broni pokładowej. Po kilkunastu minutach garnizon wywiesił biał? flag? i ostrzał ustał ^[5] .

Ofiarami bombardowania (około 20 zabitych, w tym dzieci i ponad 50 rannych) byli głownie cywilni uchod?cy z Azji Mniejszej, zakwaterowani, o czym Włosi nie mieli poj?cia, wewn?trz murow fortecy ^[6] . O 17.00 włoski ambasador w Atenach przekazał rz?dowi greckiemu oficjaln? not? dyplomatyczn?, informuj?c?, ?e na Korfu wyl?dowały wojska włoskie z zamiarem czasowej okupacji i blokady wyspy, bez jakichkolwiek krokow o charakterze aktu wojennego ^[4] . Do desantu przyst?piono około 18.00, w miejscowo?ciach Mandukion i Kastrades, za? po zaj?ciu portu wyładowano w nim pozostałe oddziały. Grecki garnizon, wobec olbrzymiej dysproporcji sił (około 100 ?ołnierzy i 150 ?andarmow wobec 10 tysi?cy piechoty włoskiej, wspieranej przez flot? i lotnictwo) nie probował jakiegokolwiek oporu. Na fortecy zawisła włoska flaga. Obecni w mie?cie przedstawiciele dyplomatyczni pa?stw obcych udali si? na ?Conte di Cavour” i zostali przyj?ci przez Solariego, ktoremu przedstawili protest przeciwko bombardowaniu i naruszaniu neutralno?ci Korfu. W odpowiedzi admirał o?wiadczył, ?e jego działanie nie nosi znamion wojny i jest jedynie manifestacj? konieczn? dla otrzymania zado??uczynienia od Grekow ^[6] .

1 wrze?nia cz??? włoskich okr?tow odpłyn?ła z Korfu, rozpoczynaj?c działania blokadowe wobec greckich portow w Pireusie i Prewezie . Gubernatorem wyspy został mianowany wiceadmirał Diego Simonetti . Jeszcze tego samego dnia i w dniu nast?pnym zaj?to wszystkie okoliczne wysepki, w tym Paksos i Antipaksos oraz miejscow? stacj? radiotelegraficzn? i inne wa?ne punkty. Podczas tych operacji aresztowano około 80 opieraj?cych si? Grekow. Wobec zagro?enia stwarzanego przez włoskie okr?ty podwodne, patroluj?ce wody na południe od Korfu, flota grecka została wycofana w gł?b Morza Egejskiego ^[7] .

Rozmowy dyplomatyczne [ edytuj | edytuj kod ]

Ju? 1 wrze?nia Grecja zło?yła skarg? do Ligi Narodow. Był to pierwszy przypadek wykorzystania tej instytucji przez małe pa?stwo przeciwko silniejszemu ^[8] . Została ona poparta przez dyplomacj? brytyjsk?, ktora nie chciała jakichkolwiek zmian w rejonie akwenu Morza ?rodziemnego. Ponadto przedstawiciele rz?dow europejskich zbyt dobrze jeszcze pami?tali I wojn? ?wiatow?, ktora wybuchła wskutek zamachu w Sarajewie . Analogia była a? nadto oczywista. Lord Curzon przerwał wakacje we Francji i powrocił do Londynu, jeszcze z drogi w Pary?u wysyłaj?c telegraficznie instrukcje dla przedstawiciela Zjednoczonego Krolestwa w Genewie ^[9] . Rada Ligi narodow pot?piła werbalnie agresj? włosk?, na co Mussolini zareagował gro?b? wyst?pienia z tej instytucji ^[7] .

W efekcie mocarstwa zdecydowały o przekazaniu sprawy Radzie Ambasadorow, naciskaj?c na Grecj?, aby ust?piła włoskim ??daniom. 8 wrze?nia rz?d grecki zdecydował o przyj?ciu wi?kszo?ci warunkow ultimatum z 29 sierpnia, w zamian za opuszczenie przez Włochow Korfu. Uzgodniono powołanie mi?dzynarodowej komisji ?ledczej , maj?cej zaj?? si? ?ciganiem sprawcow zabojstwa w Janinie. Grecja miała wyrazi? ubolewanie mi?dzynarodowej komisji granicznej, wypłaci? odszkodowanie w wysoko?ci ustalonej przez Mi?dzynarodowy Trybunał w Hadze (na jego poczet zdeponowano ??dane przez Włochy 50 milionow lirow), odprawi? nabo?e?stwo ?ałobne w katedrze ate?skiej i odda? honory wojskowe zwłokom zamordowanych ^[7] . 13 wrze?nia Włosi zwolnili greckie statki, zatrzymane w portach ^{[10] [11]} .

W trakcie trwania konfliktu du?a cz??? prasy europejskiej stan?ła po stronie Mussoliniego. Brytyjski ? Daily Mail ” z 8 wrze?nia gloryfikował go jako ?lidera wszystkich kochaj?cych wolno?? i sprawiedliwo??” ^[12] . Francuska dyplomacja była w ogole przeciwna przedstawianiu sprawy Korfu na forum Ligi Narodow, obawiaj?c si?, ?e stworzy to precedens do podobnego rozwi?zania konfliktu wobec francuskiej okupacji Ruhry ^[13] . Brytyjczykom z kolei zale?ało na rozwi?zaniu problemu przy zachowaniu status quo w regionie, ale nie chcieli w ?aden sposob zerwa? mo?liwo?ci po?niejszego porozumienia z Mussolinim ^[7] . Sam włoski dyktator obawiał si? mi?dzynarodowej izolacji w przypadku niepowodzenia mediacji, wi?c był skłonny do ust?pstw, o ile b?dzie mogł przedstawi? zako?czenie kryzysu jako swoje dyplomatyczne zwyci?stwo ^[3] . Zdał sobie rownocze?nie spraw?, ?e wszystkie nast?pne proby zmiany układu sił w basenie Morza ?rodziemnego musz? odbywa? si? ze szczegolnym uwzgl?dnieniem reakcji brytyjskich i ich interesow w regionie. Dowodztwo Regia Marina u?wiadomiło mu, ?e w przypadku konfrontacji z bazuj?c? na Malcie brytyjsk? Flot? ?rodziemnomorsk? ? ktora została postawiona w stan gotowo?ci, a jeden z kr??ownikow wysłany na wody w pobli?u Korfu ^[7] ? nie maj? ?adnych szans ^[14] .

Po przeniesieniu zwłok zabitych na pokład jednego z włoskich okr?tow w Prewezie, przy czym ze strony floty greckiej oddano honory banderze i salut z 21 wystrzałow, 23 wrze?nia rozpocz?ła si? ewakuacja wojsk z Korfu i okolicznych wysp. Oficjalne przekazanie władzy rz?dowi greckiemu odbyło si? 27 wrze?nia, chocia? przez nast?pne dwa dni włoskie okr?ty przebywały jeszcze na redzie portu ^[11] . Mussolini przedstawił spraw? inwazji jako swoj wielki sukces na arenie mi?dzynarodowej, chocia? faktycznie został zmuszony do wycofania z terytorium, ktore zamierzał stale okupowa?. W całym kryzysie ujawniła si? niew?tpliwa słabo?? Ligi Narodow do rozstrzygania podobnych konfliktow i niech?? byłych pa?stw ententy do interweniowania na granicy wybuchu wojny ^{[3] [14]} .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Incydent w Cie?ninie Korfu

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• H. James Burgwyn: Italian foreign policy in the interwar period 1918?1940 . Westport, CT: 1997. ISBN  0-275-94877-3 . brak strony w ksi??ce
• Jozef W. Dyskant: Konflikty i zbrojenia morskie 1918-1939 . Gda?sk: 1983. ISBN  83-215-3243-8 . brak strony w ksi??ce
• Jozef A. Gierowski: Historia Włoch . Wrocław: 1999. ISBN  83-04-04432-3 . brak strony w ksi??ce
• Peter J. Yearwood: Guarantee of Peace: The League of Nations in British Policy 1914?1925 . Oxford: 2009. ISBN  978-0-19-922673-3 . brak strony w ksi??ce