Indyjska triada nuklearna ? strategiczne i taktyczne siły j?drowe Indyjskich Sił Zbrojnych . Stanowi element odstraszania nuklearnego.

Indyjska doktryna nuklearna opiera si? na poj?ciu ?minimalnego wiarygodnego odstraszania” i zasadzie ?no first use” ^[1]   . Zasadnicz? ide? pozostaje zdolno?? do przetrwania nieprzyjacielskiego ataku oraz zadania skutecznego uderzenia odwetowego. Indie nigdy nie podpisały traktatu o nierozprzestrzenianiu broni j?drowej . Od pocz?tku rozwoju programu j?drowego prowadziły polityk? dwuznaczno?ci i nieprzejrzysto?ci ^[2] . Kontrol? nad arsenałem j?drowym sprawuje szef Dowodztwa Sił Strategicznych ^[3]   .

Charakterystyka [ edytuj | edytuj kod ]

Z pocz?tkiem lat 70. XX w. Indie zacz?ły rozwija? swoj narodowy program atomowy. Decyzja o budowie własnej bomby atomowej była spowodowana przede wszystkim spektakularnymi sukcesami Chi?czykow na tym polu i obaw?, ?e tak?e Pakistan wybuduje własn? bomb?. Indie uwa?ały Chiny i Pakistan za wrogich s?siadow, z ktorych Chiny były ju? atomowym mocarstwem, a Pakistan pracował nad pozyskaniem broni j?drowej. Z oboma tymi krajami Indie prowadziły spory graniczne ^[4] .
Prace prowadzono przede wszystkim w Centrum Bada? Atomowych im. H. J. Bhabha  (inne j?zyki) w Trombay. 18 maja 1974 Indie zdetonowały swoj? pierwsz? bomb? plutonow? o mocy 12-15 kt. Podkre?lały jednak, ?e był to test słu??cy rozwojowi technologii j?drowej i pokojowemu jej wykorzystaniu. W kolejnych latach Indie rozpocz?ły budow? własnych reaktorow , a pierwszy z nich o mocy 100 MW uruchomiono 8 sierpnia 1985 w Dhurva. Pozyskane materiały z reaktorow j?drowych posłu?yły do produkcji pierwszej bomby j?drowej. 11 maja 1998 na pustyni Thar Indie przeprowadziły trzy rownoczesne podziemne proby j?drowe, dwa dni po?niej dwa kolejne podziemne testy, a po nich zadeklarowały zako?czenie serii prob j?drowych ^[4] .
W wyposa?eniu sił zbrojnych Indii znajduje si? (2016) około 90-110 głowic j?drowych, ktore mog? by? przenoszone przez balistyczne pociski l?dowe, atomowe okr?ty podwodne z balistycznymi rakietami SLBM i lotnictwo my?liwsko-bombowe ^[4] .

Doktryna nuklearna

Indyjska doktryna nuklearna bazuje na zasadach ?minimalnego wiarygodnego odstraszania” i rezygnacji z pierwszego u?ycia broni atomowej. Indie rezerwuj? sobie prawo do u?ycia tej broni w odpowiedzi na atak broni? nuklearn?, biologiczn? lub chemiczn? na indyjskie terytorium i jej siły zbrojne. Zmasowany odwet atomowy b?dzie wymierzony w wa?ne obiekty przemysłowe, w?zły komunikacyjne i skupiska ludno?ci (strategia counter-value). Indie odrzucaj? wykorzystanie broni j?drowej w skali taktycznej ^[5] .

Komponent l?dowy [ edytuj | edytuj kod ]

Komponent l?dowy stanowi? rakiety krotkiego zasi?gu: Prithvi-II i Agni-I, ?redniego zasi?gu: Agni-II; po?redniego zasi?gu: Agni-III i dalekiego zasi?gu: Agni-IV i Agni-V ^[6] .
Pierwszym pociskiem rozwijanym w ramach programu Integrated Guided Missile Development Programme był Prithvi-II. W 2004 do uzbrojenia weszła rakieta Agni-I, ktora montowana jest na mobilnych wyrzutniach kolejowych i samochodowych. Rakiety te znajduj? si? w uzbrojeniu 334 Grupy Rakietowej stacjonuj?cej w Secunderabad . W latach 2002-2004 wprowadzono na wyposa?enie, a w 2011 uzyskała gotowo?? operacyjn? dwustopniowa rakieta zamontowana na samochodowej wyrzutni ? Agni-II. Jest uzbrojona w głowic? konwencjonaln? lub j?drow?. Rakiety te mog? razi? cele na terytorium Pakistanu, ?rodkowych i południowych Chin. Znajduj? si? w uzbrojeniu 335 Grupy Rakietowej stacjonuj?cej w połnocnej cz??ci Indii ^[6] .
Rakieta po?redniego zasi?gu Agni-III mo?e razi? cele w Pakistanie, na Bliskim Wschodzie i na całym terytorium Chin z dokładno?ci? do 40 m. Umieszczana jest na mobilnych wyrzutniach kolejowych ^[7] . W 2014 Indie wprowadziły do uzbrojenia dwustopniow? rakiet? na paliwo stałe montowan? na kolejowych wyrzutniach Agni-IV. W 2016 pracowały nad konstrukcj? trojstopniowej rakiety Agni-V pozwalaj?c? razi? cele na całym terytorium Rosji i w Europie ^[8] .
Indyjskie siły zbrojne posiadaj? rownie? rakiety manewruj?ce typu cruise zdolne do przenoszenia głowic j?drowych. Rakieta BrahMos to indyjsko-rosyjski taktyczny pocisk manewruj?cy MTCR o zasi?gu do 290 km, ktory w 2007 wszedł do uzbrojenia sił l?dowych. W 2016 znajdował si? w uzbrojeniu tak?e sił morskich i powietrznych ^[9] . W trakcie testowania (2016) była rownie? rakieta dalekiego zasi?gu Nirbhay  (inne j?zyki) budowana w technologii stealth, przeznaczona do uzbrojenia zarowno sił morskich, l?dowych, jak i powietrznych ^[10] .

Komponent morski [ edytuj | edytuj kod ]

Komponent morski indyjskiej triady nuklearnej budowany jest przede wszystkim we wspołpracy z Rosj?. Ł?cznie Indie planuj? wybudowa? 5 atomowych okr?tow podwodnych. Pierwszy z nich to INS Arihant S 73  (inne j?zyki) zdolny do przenoszenia rakiet SLBM. Okr?t posiada w uzbrojeniu w wersji SLBM cztery pionowe wyrzutnie dla dwunastu balistycznych pociskow K-15 Sagarika. Dodatkowo na dziobie posiada 6 wyrzutni torped 533 mm, z ktorych mo?e wystrzeliwa? pociski manewruj?ce cruise SLCM przeciw okr?tom i obiektom l?dowym typu Novator Alfa Klub SS-N-27 (3M-54E-1) ^[11] .
W uzbrojeniu marynarki indyjskiej znajduje si? tak?e pocisk krotkiego zasi?gu Dhanush, stanowi?cy wyposa?enie dwoch okr?tow patrolowych typu Sukanya  (inne j?zyki) : Subhadra i Suvarna ^[11] .

Komponent powietrzny [ edytuj | edytuj kod ]

Trzeci trzon indyjskiej ?triady” stanowi? samoloty my?liwsko-bombowe typu Mirage i Jaguar. Posiadaj? one wystarczaj?c? zdolno?? do prowadzenia działa? i operacji j?drowych przeciwko Chinom i Pakistanowi. Dwie eskadry samolotow Mirage 2000H stacjonuj? w bazie sił powietrznych Maharajpur w 40 Skrzydle ^[12] . Jedna z eskadr przystosowana jest do przenoszenia uzbrojenie j?drowego. Tak?e dwie z czterech eskadr samolotow Jaguar IS/IB mog? przenosi? bro? j?drow?. Prawdopodobnie budowane w Indii samoloty typu MiG-27 Flogger rownie? zostały przystosowane do przenoszenia broni j?drowej. Ze wzgl?du na starzenie si? floty powietrznej, rz?d Indii zamierzał w 2016 kupi? 36 samolotow Rafale produkcji francuskiej ^[2] .

?rodki przenoszenia broni j?drowej [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Jacek Durkalec: Rola broni atomowej w polityce zagranicznej w XXI wieku . Warszawa: Wydziału Nauk Politycznych i Studiow Mi?dzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
• Marcin Kamassa: Elitarny awans nuklearnego outsidera. Indyjska triada atomowa i jej znaczenie . Space.24, 2018. [dost?p 2023-02-17].
• Stanisław Zarychta : Bro? j?drowa w kształtowaniu bezpiecze?stwa 1945?2015 . Warszawa: Bellona SA, 2016. ISBN  978-83-11-14235-0 .
• Paweł Ziemnicki: Agni-V: Indyjski sposob na nuklearne odstraszanie Chin . 2018. [dost?p 2023-02-17].
• Paweł Ziemnicki: Triada atomowa Indii osi?gn?ła pełn? gotowo?? . 2019. [dost?p 2023-02-17].