Ten artykuł nale?y dopracowa? : od 2023-09 → napisa? artykuł w sposob neutralny , od 2023-09 → doda? przypisy do tre?ci niemaj?cych odno?nikow do ?rodeł. Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tego artykułu.

Incydent z 26 lutego ( jap. 二?二六事件 Ni-niroku jiken ) ^[1] ? proba zamachu stanu w Japonii , w dniach 26?29 lutego 1936 roku, dokonana przez ultranacjonalistow z K?d?-ha działaj?cego w japo?skiej armii . Zgin?ło kilku czołowych politykow, a centrum Tokio było przez krotki czas okupowane przez rebeliantow, zanim zamach został stłumiony.

26 lutego [ edytuj | edytuj kod ]

We wczesnych godzinach rannych 26 lutego 1936 roku około 1500 ?ołnierzy z 1 Dywizji Cesarskiej Armii Japo?skiej, dowodzonych przez młodych oficerow, wkroczyło do centrum Tokio i zaj?ło kluczowe budynki rz?dowe, w tym gmach Zgromadzenia Narodowego , siedzib? Ministerstwa Wojny i komend? stołecznej policji. Ponie?li ?mier? m.in. minister finansow (były premier) Korekiyo Takahashi , kanclerz tajnej piecz?ci (rownie? były premier) wicehrabia Makoto Sait? i generalny inspektor wyszkolenia armii, generał J?tar? Watanabe.

Grupa oficerow wtargn?ła do Kantei (oficjalna rezydencja premierow Japonii) z zamiarem zabicia premiera Keisuke Okady , ktory jednak unikn?ł ?mierci, bowiem rebelianci zabili przez pomyłk? jego zi?cia. Zaatakowany został tak?e dom wielkiego kanclerza admirała Kantar? Suzukiego , w wyniku czego został on powa?nie ranny. Nie unikn?ły ataku rezydencje byłego kanclerza tajnej piecz?ci Nobuakiego Makino i polityka Kinmochiego Saionji , ale obaj zdołali uciec. Powsta?cy zamierzali zaj?? tak?e Pałac Cesarski , ale wobec zdecydowanego oporu Gwardii musieli odst?pi?.

Rebelianci udali si? tak?e do ministra ds. armii Yoshiyukiego Kawashimy z ??daniem rozwi?zania rz?du i zast?pienia go nowym, na czele ktorego stan?łby przychylny im generał. Stwierdzili, ?e wyst?pili w imieniu cesarza przeciwko skorumpowanemu, rozpolitykowanemu gabinetowi, ktory powinien był zwraca? wi?cej uwagi na trudne problemy gospodarcze kraju.

Władze wojskowe były pocz?tkowo niech?tne u?yciu siły dla stłumienia rewolty, bowiem obawiały si? wojny domowej w stolicy. Co wi?cej, wielu wysokich rang? oficerow sprzyjało rebeliantom i wzywało do dogadania si? z nimi. Szczegolnie sprzyjał rewolcie garnizon tokijski. Uczestnicy puczu mieli jednak rownie? wielu przeciwnikow, zarowno w armii (ugrupowanie T?sei-ha ), jak i w marynarce wojennej (Sait?, Okada i Suzuki byli oficerami floty), ktora bezzwłocznie skierowała okr?ty do Zatoki Tokijskiej .

Jednak z najsilniejszym sprzeciwem rewolta spotkała si? ze strony cesarza , ktorym wstrz?sn?ła informacja o zamordowaniu najbli?szych doradcow. Kiedy jego osobisty adiutant generał Shigeru Honj? (ongi? poplecznik zało?yciela K?d?-ha Sadao Arakiego ) poinformował go o rewolcie, Hirohito natychmiast rozkazał j? zdławi?, nazywaj?c uczestnicz?cych w niej oficerow ?buntownikami”. Honj? probował ich broni?, na co cesarz odpowiedział: ?Oddziały zostały pchni?te do akcji bez naszych rozkazow. Jakby si? nie nazywali, to nie s? nasi ?ołnierze”. Nast?pnie Hirohito nakazał ministrowi armii Yoshiyukiemu Kawashimie natychmiastowe zdławienie rebelii ^[2] .

Hideki T?j? , ktory rownie? zacz?ł natychmiast wypełnia? rozkazy cesarskie, zasłu?ył sobie po?niej na tek? premiera.

27 lutego [ edytuj | edytuj kod ]

Tego dnia wprowadzono w Tokio stan wyj?tkowy i wezwano posiłki z gł?bi kraju.

Kiedy Honj? powiedział cesarzowi, ?e niewiele udało si? zdziała? w celu stłumienia rebelii, Hirohito odpowiedział gniewnie: ?W takim razie sam poprowadz? gwardi? cesarsk? i zniszcz? ich” ^[3] .

28 lutego [ edytuj | edytuj kod ]

Cesarz podpisał rozkaz nakazuj?cy armii i flocie stłumienie rewolty i usuni?cie rebeliantow ze stanowisk.

29 lutego [ edytuj | edytuj kod ]

Dowodztwo armii, wci?? wahaj?ce si? przed u?yciem siły przeciwko własnym ?ołnierzom, rozpocz?ło kampani? oddziaływania psychologicznego, rozrzucaj?c ulotki powielaj?ce cesarskie stanowisko w tej sprawie. Zm?czeni cał? t? sytuacj? oficerowie nie uczynili nic, aby zach?ci? ?ołnierzy do pozostania, w zwi?zku z czym koło południa wi?kszo?? szeregowych porzuciła posterunki i wrociła do koszar. Do wieczora proba zamachu stanu została zako?czona. Dwaj oficerowie woleli popełni? seppuku , ni? si? podda?, pozostałych aresztowano.

Skutki [ edytuj | edytuj kod ]

Wyrokiem s?du wojskowego 19 ludzi (w tym radykalny prawicowy filozof Ikki Kita i jego ucze? Mitsugi Nishida) zostało straconych, a 70 dalszych skazano na wyroki wieloletniego wi?zienia. Nie ukarano ?adnego spo?rod szeregowych ?ołnierzy, ale stan wyj?tkowy był utrzymywany w Tokio do 18 lipca 1936 roku.

Wojskowi wykorzystali sytuacj?, aby wzmocni? swoj? sił? polityczn? i bud?et armii oraz aby ugruntowa? kontrol? nad działalno?ci? cywilnych politykow. Premier Okada został w marcu zmuszony do rezygnacji ze stanowiska i został zast?piony przez K?kiego Hirot? (pod rz?dami ktorego podpisany został nieco po?niej pakt antykominternowski ). Niezale?nie od jego pierwotnych zamierze? incydent z 26 lutego przyczynił si? do wzmocnienia japo?skiego militaryzmu . Był to wa?ny krok na drodze do wojny z Chinami , ktora wybuchła rok po?niej, a w konsekwencji do wojny na Pacyfiku .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Peter Wetzler, Hirohito and war: imperial tradition and military decision making in prewar Japan , Honolulu: University of Hawai'i Press, 1998, ISBN  978-0-8248-1925-5   .