Herman Witsius
Hermann Witsius
(wła?ciwe nazwisko
Wits
) (ur.
12 lutego
1636
, zm.
22 pa?dziernika
1708
) ?
holenderski
teolog
, działacz tzw.
Dalszej Reformacji Holenderskiej
(Nadere Reformatie).
Herman Witsius studiował na uniwersytetach w
Groningen
,
Lejdzie
oraz
Utrechcie
.
Witsius ju? jako nastolatek ujawnił swoje zdolno?ci podczas publicznych debat. W 1655 roku pokonał w debacie kilku najlepszych dyskutantow na Uniwersytecie w Utrechcie wykazuj?c, ?e nauk? o
Trojcy ?wi?tej
mo?na dowie?? na podstawie staro?ytnych pism ?ydowskich.
W nast?pnym roku Witsius zdał swoj ostatni egzamin i został zgłoszony jako kandydat do słu?by duchowej. W 1657 został
pastorem
w
Westwoud
, a nast?pnie w Wormer,
Goes
i
Leeuwarden
. W 1675 roku został profesorem teologii na
Uniwersytecie we Franeker
, a od 1680 roku na
Uniwersytecie w Utrechcie
. W 1698 roku sze??dziesi?ciodwuletni Witsius przyj?ł ofert? profesury na
Uniwersytecie w Leidzie
. Tematem jego przemowy inauguracyjnej był charakter ?skromnego teologa”.
W Lejdzie nauczał studentow z Europy, Wielkiej Brytanii i Nowej Anglii, w tym tak?e Indian, nawroconych na chrze?cija?stwo dzi?ki pracy angielskiego misjonarza
Jana Eliota
.
W 1707 roku przeszedł na emerytur? z powodu złego stanu zdrowia. W ostatnich sze?ciu latach ?ycia cierpiał na bolesne ataki podagry, zawroty głowy i chwilowe zaniki pami?ci. W pa?dzierniku 1708 roku, po bardzo bolesnym ataku podagry, zwierzył si? przyjaciołom, ?e ?wkrotce odejdzie do domu” (umrze) i cztery dni po?niej zmarł. Na godzin? przed ?mierci? zwierzył si? swojemu bliskiemu przyjacielowi Johannesowi a Marck, ?e umiera w wierze w Chrystusa, w ktorej wytrwał od młodo?ci.
Witsius był bardzo zdolnym i wpływowym teologiem, rzetelnym kaznodziej?, egzeget?, historykiem i polemist?. Wywarł wpływ na wielu teologow, zarowno w kraju, jak i poza jego granicami: Campegiusa Vitringa i Bernardusa Smytegelta, Friedricha Lampe w Niemczech, a tak?e Thomasa Bostona i braci Erskine (Ralpha i Ebenezera) w Szkocji. James Hervey rekomendował Witsiusa jako ?jednego z najznakomitszych autorow, ktorego wszystkie dzieła maj? subtelno?? budowy, a tak?e słodk? wo? ?wi?to?ci, [niczym] złota miska z mann? ? na zewn?trz l?ni?ca od złota, za? w ?rodku pełna niebia?skiego pokarmu”
[1]
.
Witsius był przede wszystkim teologiem biblijnym i specjalizował si? w teologii systematycznej. Jego głowne dzieło to dwutomowy traktat na temat ekonomii przymierzy Boga z człowiekiem, pierwotnie wydane po łacinie w 1677 roku jako
De oeconomia foderum Dei cum hominibus
(przekład angielski: The Economy of the Covenants Between God and Man, P&R Publishing, 1990), ktory miał w zamy?le autora pogodzi? ro?nice narastaj?ce w?rod teologow kalwi?skich na temat teologii przymierza.
Do innych wa?niejszych dzieł Witsiusa zalicza si? jego esej o charakterze prawdziwego teologa
(przekład angielski: On the Character of a True Theologian, RAP, 1994), b?d?cy w istocie tekstem jego słynnej przemowy inauguracyjnej na Uniwersytecie we Franeker. W 1856 roku Wolny Ko?cioł Szkocki uznał ten esej za dokument na tyle warto?ciowy, ?e sfinansował rozprowadzenie tysi?c jego egzemplarzy w?rod swoich studentow teologii.
Esej o charakterze prawdziwego teologa jest uznawany za arcydzieło Witsiusa i znakomit? ilustracj? jego maksymy: ?Prawdziwym teologiem jest tylko ten, kto do cz??ci teoretycznej religii przydaje cz??? praktyczn?”
[2]
.
Poza swoim
magnum opus
na temat ekonomii przymierzy, Witsius wydał nast?puj?ce dzieła:
- Judaeus christianizans circa principia fidei et SS. Trinitatem
(Utrecht, 1661)
- Diatribe de septem epistolarum apocalypticarum sensu historico et prophetico
(Franeker, 1678)
- Exercitationes sacrae in symbolum quod apostolorum dicitur et in orationem Dominicam
(Franeker, 1681)
- Miscellanea sacra
(Utrecht, 1692-1700, 2 vols).
Joel R. Beeke, Randall J. Pederson,
Meet the Puritans
, Reformation Heritage Books, Grand Rapids, MI, USA, 2006,
ISBN
978-1-60178-000-3