Henryk Marconi

Enrico Marconi

Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1792 Rzym , Pa?stwo Ko?cielne
Data i miejsce ?mierci	21 lutego 1863 Warszawa , Krolestwo Polskie , Imperium Rosyjskie
Narodowo??	włoska
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	klasycyzm historyzm
Multimedia w Wikimedia Commons

Henryk Marconi (ur. 7 stycznia 1792 w Rzymie , zm. 21 lutego 1863 w Warszawie ) ? włoski architekt ^[1] , od 1822 działaj?cy w Polsce ^[1] , przedstawiciel klasycyzmu , jeden z najwybitniejszych architektow pierwszej połowy XIX wieku, tworz?cych na ziemiach polskich.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Kształcił si? pocz?tkowo pod kierunkiem ojca, Leandra (1763?1837), nast?pnie w latach 1806?1810 jednocze?nie na uniwersytecie i Akademii Sztuki Pi?knych w Bolonii . Od 1811 roku uczył rysunku w szkole ?redniej w Lugo . Do Polski został sprowadzony w 1822 r. przez generała Ludwika Michała Paca w celu uko?czenia pałacu w Dowspudzie . Od 1827 zajmował stanowisko w Wydziale Przemysłu i Handlu Komisji Rz?dowej Spraw Wewn?trznych, Duchownych i O?wiecenia Publicznego, a w latach 1851?1858 był profesorem w Szkole Sztuk Pi?knych w Warszawie .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

Po?lubił cork? ogrodnika hr. Paca, Szkotk? Małgorzat? z Heitonow (1807-1884). Panna młoda była kalwinistk? i niektore ich dzieci wychowano na katolikow , podczas gdy inne na kalwinistow. Razem byli rodzicami m.in.: Karola , Władysława , Leandra , Eleonory Kolberg (1832-1882), Jana (1845-1921), in?yniera, oraz Henryka (1842-1920), przemysłowca. Wnukiem Henryka i Małgorzaty był Bohdan .

Bratem Henryka był Ferrante .

Został pochowany na cmentarzu Pow?zkowskim (kwatera 177 wprost-5-9/10) ^[2] , a jego ?ona, corka i synowie Jan i Władysław na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Wa?niejsze dzieła [ edytuj | edytuj kod ]

  Z tym tematem zwi?zana jest kategoria: Budynki projektu Henryka Marconiego .

Neorenesansowe [ edytuj | edytuj kod ]

• szpital ?w. Łazarza (ul. Ksi???ca, ok. 1840, zniszczony 1939-44)
• Ko?cioł ?w. Karola Boromeusza w Warszawie (Wola) (ul. Chłodna, 1841-43)
• dworzec Kolei Warszawsko-Wiede?skiej w Warszawie (1844-5, zburzony 1925-30)
• Nowy Ratusz w Radomiu (Rynek, 1845-1848),
• przebudowa pałacu Andrzeja Zamoyskiego w Warszawie (ul. Nowy ?wiat, 1846, zniszczony 1939-44, odbudowany 1948-50)
• Budynek Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Radomiu (ul. ?eromskiego, 1852)
• Hotel Europejski w Warszawie (ul. Krakowskie Przedmie?cie, 1855, zniszczony 1944, odbudowany 1949-51)
• gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Warszawie ( ul. Kredytowa 1, 1856, zniszczony w 1944, odbudowany w 1950 i 1962-71)
• pałac Branickich w Warszawie (ul. Nowy ?wiat, 1853-6, zniszczony 1944, odbudowany 1946-9)
• pałac Karskich we Włostowie (1854-1860), fundacji Stanisława Karskiego
• ko?cioł ?w. Anny w Wilanowie (1857-70), fundacji Aleksandry Potockiej
• ko?cioł Wszystkich ?wi?tych w Warszawie ( pl. Grzybowski , 1859-63)

Klasycystyczne [ edytuj | edytuj kod ]

• pałac Paca w Warszawie, przebudowany i rozbudowany z dawnego barokowego pałacu Radziwiłłow ( ul. Miodowa , 1824-8, zniszczony w 1944, odbudowa w 1947-51)
• ?wi?tynia dorycka w zespole pałacowo-parkowym w Natolinie (1834)
• sanatorium Marconi w Busku-Zdroju (1835)
• pałac Wielopolskich w Chrobrzu (1857?1860)
• ratusz w Błoniu (1842) ( powiat warszawski zachodni )
• wodozbior w Ogrodzie Saskim w Warszawie (1852), jeden z elementow wodoci?gu miejskiego zaprojektowanego przez Marconiego (1851?1855) ^[3]
• rozbudowa pałacu w Jabłonnie (1834-43)
• poczta w Augustowie (1828)
• ratusz w Augustowie (1835-1836) (zniszczony w czasie II wojny ?wiatowej)
• Szpital ?w. Trojcy w Kaliszu (1840?1841)
• Szpital ?w. Mikołaja w Ł?czycy (1842)
• ratusz w Kole
• ko?cioł ewangelicko-augsburski w Turku
• przebudowa pałacu Kossakowskich w Warszawie
• dworzec kolei Warszawsko-Wiede?skiej Sosnowiec Głowny
• Starostwo powiatu Stanisławowskiego w Mi?sku Mazowieckim (1847-1853) ^[4]
• ko?cioł pw. ?w. Mikołaja Biskupa z 1874 r. w Łomnie w wojewodztwie mazowieckim
• szpital Wszystkich ?wi?tych w Wieluniu
• Ratusz miejski w Gorze Kalwarii

Neogotyckie [ edytuj | edytuj kod ]

• pałac Paca w Dowspudzie (1820-22, rozebrany w 1867 ? ocalała tylko brama, inspirowany gotykiem angielskim )
• wzniesiona w 1841 roku murowana stajnia ogierow czołowych z mane?em oraz stajnia ?Zegarowa” znajduj?ca si? w stadninie koni w Janow Podlaski [1]
• ko?cioł w Ro?ance koło Lidy (1827)
• pałac w Konopnicy , pow. wielu?ski, woj. łodzkie,
• mauzoleum Potockich w Wilanowie (1836)
• projekt pałacu w Zbojnie (1833)
• ratusz w Ciechanowie (1844)
• brama w Morysinie w Warszawie zamykaj?ca wschodni odcinek osi zało?enia pałacowo - parkowego w Wilanowie (1846, w ruinie)
• ko?cioł Opieki Matki Bo?ej w Osi?cinach (1845?1855)
• ko?cioł ?w. Jadwigi ?l?skiej w Samogoszczy (1863?1864)
• ko?cioł ?w. Mikołaja w Słaboszowie (1854?1876)
• zespoł pałacowo-parkowy w Potulicach (1854?1880)

Trudna do klasyfikacji architektonicznej jest zaprojektowana przez Henryka Marconiego Wielka Synagoga w Łom?y , eklektyzm reprezentuje natomiast pałac Dobieckich w Łopusznie .

Pisma [ edytuj | edytuj kod ]

• O porz?dkach architektonicznych , Warszawa 1828, wyd. 2 1837
• Saggio sugli ordini di architettura , Warszawa 1831
• Zbior projektow architektonicznych , Warszawa, 1838-42 ^{[5] [6] [7] [8]}

Upami?tnienie [ edytuj | edytuj kod ]

• Popiersie w ko?ciele Wizytek w Warszawie ^[9] .
• Nazwisko architekta nosi warszawski Teatr Enrico Marconi zało?ony w 2009 przez Stowarzyszenie ?Italiani In Polonia” (Włochow w Polsce). Teatr ten mie?ci si? w podziemiach zaprojektowanego przez Marconiego ko?cioła Wszystkich ?wi?tych .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Stanisław Łoza , Architekci i budowniczowie w Polsce , Warszawa 1954.
• Aldona Bartczak , Pałac Paca , Warszawa 1973.
• Katalog rysunkow architektonicznych Henryka i Leandra Marconich w Archiwum Głownym Akt Dawnych , oprac. Tadeusz Stefan Jaroszewski , Andrzej Rottermund , Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytkow , seria A, tom 11, Warszawa 1977.
• Tadeusz Stefan T.S.   Jaroszewski   Tadeusz Stefan T.S. , O siedzibach neogotyckich w Polsce , Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe , 1981, ISBN  83-01-01758-9 , OCLC   8415532   . brak strony (ksi??ka)
• Tadeusz S. Jaroszewski, Henryk Marconi i neogotyk (uwagi) , ? Rocznik Białostocki ”, t. 13, R. 1976, s. 451?471.
• The Dictionary of Art , ed. Jane Turner, vol. 20, ISBN  1-884446-00-0 .
• Polski Słownik Biograficzny , t. XIX/1, Wrocław-Warszawa-Krakow-Gda?sk 1974, s. 599?600.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Rafał Krajewski, Henryk Marconi (wspomnienie po?miertne) , ?Tygodnik Ilustrowany” nr 186, 18.4.1863
• Henryk Marconi ? zbiory projektow i publikacje w bibliotece Polona